लोकांमेरेन पावयलें.
‘पांडैक्कालत्तमिळारूम्. आरियारूम्’ (1906) हो ताचो खूब म्हत्वाचो, विव्दतापूर्ण असो संशोधन- समीक्षेचेर बरयल्लो ग्रंथ आसून तमिळांतल्या इतिहासीक आनी अभिजात समिक्षेचो तो एक मानदंड मानतात. ताचे हेर कांय म्हत्वाचे ग्रंथ अशे आसात- ‘मुतर्कुरळ वाद निराकरणम्’ (1898), ‘शाकुंतल नाटकम्’ (1907), ‘वेल्लाळर नागरिकम्’ (1923), ‘माणिक्कवाचगर वरलारूम्, कालमुम्’ (1930), ‘पळंतमिळक्कोळकैये शैव समयम्’ (1930), ‘शाकुंतल नाटक आरायच्चि’ (1934), ‘शैवसिध्दांत ज्ञानबोधम्’ (1935), ‘मुरकालप्पिर्काल तमिळप्पुलवर’ (1936), ‘तमिळर मतम्’ (1941), ‘मुम्मणिप्पिरक्कोवै’ (1942), ‘इंडी पोटु मोळिया?’ (3री आवृत्ती 1949). ताच्या ह्या ग्रंथांतल्यान ताची इतिहासाविशींची बारीकसाण आनी चिकित्सक नदर दिसून येता. - कों. वि. सं. मं.
मर्णख्यास्त :
जीव घेवपची शिक्षा. खून करप, बंड करप वा बंडाक प्रोत्साहन दिवप, राजद्रोह करप वा राजद्रोह करपाक मदत करप, अज्ञानान वा पिशेपणान आत्महत्या करतल्याक मदत करप अशा गंभीर स्वरुपाच्या, चड करून दुसऱ्याच्या मरणासंबंदीत गुन्यांवाक मर्णख्यास्त दिवपाची, न्यायवेवस्थेंत तजवीज आसा. मर्णख्यास्त दिवची काय ना दिवची हें पुरायपणान न्यायालयाच्या अधिकारांत आसलें तरी सोळा वर्सा सकयल्या भुरग्याक मर्णख्यास्त दिनात. तशेंच बायलेच्या गुरवारपणांत जाल्ली मर्णख्यास्त बाळटेर जाल्याउपरांत अंमलांत हाडपाचें कायद्यांत प्रयोजन आसा.
मर्णख्यास्त दिवपाच्यो वेगवेगळ्यो तरा वेगवेगळ्या काळांत वापरांत हाडप जालां. भर चौकांत फातरावप, सूळार दिवप, हिंस्त्र जनावराचे भकीक घालप, हतयाच्या पांयापोंदा चिड्डोवप, शस्त्रान तकली धडावेगळी करप गुळी घालप अशे रानवटी प्रकार आदल्या काळांत आसले. आर्विल्ल्या काळांत मर्णख्यास्तेखातीर फांस वा विजेची खुर्ची हांचो वापर सर्रासपणान जाता.
जशाक तशें ह्या न्यायान मर्णख्यास्त अस्तित्वांत आयली आसूं येता. हाताक हात, दोळ्याक दोळो अशे क्यास्तीचे प्रकार कांय समाजांत आस्तित्वांत आशिल्ल्याचे पुरावे मेळटात. ह्याच न्यायान जो कोण दुसऱ्याचो जीव घेवपाक जाणा जावन कारणीभूत जाला ताचो जीव घेवप हें तत्त्व अशे ख्यास्तीफाटल्तान दिसता.
आर्विल्ल्या काळांत मर्णख्यास्तीचेर बरीच उलट- सुलट चर्चा जाल्या आनी आजुनूय जायत आसा. मर्णख्यास्त हो एक रानवटी प्रकार आसा, अशें तिच्या विरोधकांचें मत आसा. तर मर्णख्यास्त ही गंभीर गुन्यांवाचें नियंत्रण करपाखातीर गरजेची आसा अशें तिच्या समर्थकांचें म्हणणें आसा. मनशाचो जीव ही एक अमूल्य तशीच पवित्र अशी सैमाची देण. तिका कृत्रिमपणान नश्ट करपाचो अधिकार मनशाकडे आसूंक फावना, हे विचारसरणेंतल्यान मर्णख्यास्त काडून उडोवची असो विचार मुखार येवन कांय राश्ट्रांनी (ऑस्ट्रेलिया, बेल्जियम, फिनलँड, हॉलंड, आतर्लंड, इटली, जर्मनी, पुर्तुगाल आदी.) मर्णख्यास्तीची सजा रद्द केल्या. इंग्लंडांत 1965 सावन ही शिक्षा राजद्रोह आनी चांचेगिरीसंबंदीत गुन्यांवापुरती दवरून खूनाच्या गुन्यांवासंबंदी रद्द केल्या. भारतांत मर्णख्यास्त चालू आसून, कांय थरावीक कारणाखाला भारताच्या राश्ट्रपतीक मर्णख्यास्त माफ करपाचे अधिकार भारतीय संविधानांत दिल्यात. - कों. वि. सं. मं.
मलकाणी, मंघाराम उधाराम :
(जल्म : 24 डिसेंबर 1896, सिंध- , हैदराबाद; मरण: 1 डिसेंबर 1980, मुंबय).
नामनेचो सिंधी एकांकिकाकार, नाटककार, नट, दिग्दर्शक, साहित्य इतिहासकार आनी समीक्षक. ताचें क्षिक्षण डी. जे. सिंध कॉलेज, कराची आनी मुंबय हांगा जालें. भुरगेपणा सावन मलकाणीक नाटकाची ओड आशिल्ल्यान, कराची हांगा कॉलेजींत शिकता आसतना थंयच्या हौशी नाटक मंडळाच्या सगळ्या कार्यक्रमांनी तो वांटो घेतालो. 1923 वर्सा सिंध हांगा रवींद्रनाथ लिटररी अँड ड्रॅमॅटिक क्लबा ची स्थापणूक जाली. तेन्ना उद्घाटनाक टागोर आयिल्लो आसतना, टागोराच्या चित्रांगदा तले कांय प्रसंग रंगमाचयेर सादर केले. तातूंत मलकाणिन स्वता नायकाची भूमिका केल्ली ती टागोराक खूब मानवली.
मुंबयच्या जयहिंद कॉलेजींत खूब काळ मेरेन तो इंग्लीश विश्याचो प्राध्यापक आनी विभागाचो मुखेल आशिल्लो. मुंबय विद्यापिठान सिंधी आनी इंगलीश ह्या दोनूय विशयांच्या अभ्यास मंडळाचेर मलकाणीची सदस्य म्हूण नेमणूक केल्ली. सिंधी साहित्य मंडळाचोय तो अध्यक्ष आशिल्लो. 1972 वर्सा ताका साहित्य अकादमीची अधिछात्रवृत्तीय मेळ्ळी. इंग्लीश विशयाचो एक खांपो प्राध्यापक म्हूण ताची नामना आशिल्ली.
अणकार करून ताणें आपल्या वाडमयीन कार्याक सुरवात केली. गूंगी कुंआरि ऐं बनदेवी ह्या नांवान ताणें कांय बंगाली कथा सिंधींत अणकारीत केल्यो. तशेंच ताणें कांय अस्तंती नाटकांचेय अणकार केले. 1926 वर्सा नॉब्लॉक हाच्या किस्मत (1911) ह्या नाटकाचो किस्मत ह्याच नांवान, 1929 वर्सा शेक्सपिअरच्या एका नाटकाचो दिलसोजु दास्तानु आनी 1930 वर्सा झँग्विलच्या द मेल्टिंग पॉट (1908) ह्या नाटकाचो एकताजो आलापु ह्या नांवान अणकार केले. उपरांत ताणें नाटय-लिखाणाक सुरवात केली. ताचें पयलें स्वतंत्र सिंधी नाटक खिनजी
