यच्छुक्लं ‘यव्दैद्युतं तत्परं ब्रह्म स एको य एक स रुद्रो यो रुद्र स ईशानो य ईशान स भगवान् महेश्र्वरो यो भगवान् महेश्र्वर स भगवान् बटुकेश्र्वरो यो भगवान्, बटुकेश्र्वर ।
बटुक हो प्रणव, हाचेमुखार चतुर्वेद नमतात. तो सर्वव्यापी, अनंत आनी तार (संवसार भयांतल्यान तारपी). ताचें नांव घेतनाच तो कणाच्या रुपांत प्राणिमात्राचे कुडींत रिगता. तो सगळ्याक आसा. एक आसा. योगिराज महेश्र्वर तो होच. तो वखदी, वनस्पत आनी उदकांत प्रवेश करून सगळ्या जगाची राखण करता. बटुक म्हळ्यारूच परमात्मो.
उपरांत, भस्म धारणाचें म्हत्व सांगून, भस्मांत पंचमहाभुतांची शक्त प्रतीक रुपान रावता आनी तें भस्म लायिल्ल्यान मुक्ती मेळटा अशें ह्या उपनिषदांत सांगलां. –कों. वि. सं. मं.
बटू : (पळेयात मूज).
बडगीत : आसामांतल्या वैष्णवकवींच्या अध्यात्मीक गितांक बडगीत अशें म्हणटा. ह्या मायामय संवसारांतल्यान मुक्ती मेळपाखातीर श्रीकृष्णाची भक्ती करून ताका शरण वचप होच एक मार्ग, अशें ह्या बडगिताचें सार.
शकरदेव आनीमाधवदेव ह्या कवींनी चड करून बडगितां रचल्यांत. शंकरदेवान 240 बडगितां बरयलीं. पूण तातूंतलीं चडशीं उज्यांत लासलीं अशें सांगतात. ताचीं चडशीं बडगितां सादे, सरळ भाशेंत आसून तातूंत कृष्णाची भक्ती वर्णिल्या. माधवदेवान, कृष्णाचे जिणेंतले तरातराचे ढंग उक्तायल्यात. तशेंच कांय गितांनी ताणें गोपींची विरह व्यथाय वर्णिल्या.
हीं बडगितां चड करून ब्रज बोलींत आनी कांय असमिया भाशेंत बरयल्यांत आनी भारतीय संगितांतल्या केदार, आसावरी, बसंत ह्या रागांनी बसयल्यांत. त्याच रागांनी तीं पुजेच्या वेळार गायतात.
माधवदेवा उपरांत रामचरण ठाकुर, गोपालदेव ह्या कवींनीय परंपरीक पद्दतीन बडगितां रचलीं. पूण तांच्या उपरांतच्या कवींनी मात तातंत राधा-कृष्णाचे कामक्रिडेक प्राधान्य दिवन तांचें पावित्र्य नश्ट केलें. –कों. वि. सं. मं.
बडबडगीत (नॉन्सॅन्स ऱ्हायम) : मनोरंजनात्मक बालगितांचो एक प्रकार. तालबद्द आनी नादमय बडबडगिताफाटल्या अर्थांत व्हडलीशी तर्कसंगती नासता आनी सगळो भार पदांतल्या नाद, ठेको, अनुप्रास आनी उतरांचे सौंदर्य हांचेर उरता. कांय बडबडगितांनी वाङमयीन गूण उरिल्ल्यान तीं भुरग्यांइतलींच जाणट्यांकूय आकर्शित करतात. बडबडगितांचो उगम मौखिक लोकगितांनी मेळटा. घरांतल्या ल्हान भुरग्याचें मानसशास्त्र लक्षांत घेवन तांचें मनोरंजन करपाचें एक प्रभावी मौखिक साधन, म्हणून बडबडगितांची सुरवात आनी विकास जालो.
अस्तंती भशांनी एक काव्यप्रकार म्हणून बडबडगिताचो बरोच विकास जाल्लो दिसता. ‘द बूक ऑफ नॉन्सेन्स’ (1846), ‘ऑलिसीस अँडवँचर्स इन वंडरलँड’ (1865), ‘थ्रू द लुकिंग ग्लास’ (1872) ‘हंटिग ऑफ द सार्क’ (1876), ‘द बॅड चायल्डस बूक ऑफ बिस्टस’ (1896), ‘टिर्रा लिरां’ (1931) हे कांय अस्तंत्या बडबडगितांचे संग्रह.
मराठींत ‘सशाचे कान’ (विंदा करंदिकर), ‘अगड बगड’ (राजा मांगळवेढेकर), ‘डिंब डिंब डिंबाक’ (गो. नी. दांडेकर) हीं मराठी भाशेंतलीं कांय बडबडगीतां. हेर भाशेवरवीं कोंकणींतूय बडबडगितांची परंपरा आसा बालगितां रचपी कोंकणी कवींनी परंपरीक बडबडगितांचे धर्तेर नवीं बडबडगितां बरयल्यांतम हातूंत डॉ. मनोहरराय सरदेसाय (बेब्याचें काजार), डॉ. भिकाजी घाणेकार (पिकनीक), रमेश वेळुस्कार (भूक भूक भिशू), कमलादेवी राव देशपांडे (चिरमुल्यो) ह्या कवींचो आस्पाव जाता. तुकाराम शेट हाणें परंपरीक बडबडगितांचो एकठांय संच तयार केलो. कोंकणींतलीं दोन परंपरीक बडबडगितां सकयल दिल्यांत. माकडा माकडा हूप हूप नाकाक लायलें तूप तूप तोरां उडय खूब खूब
शोव गे शोव सोयरे आयल्यात भोव भात हाडूंक शेतांत गेला काण्डटलेचो घोव शोवभाता शोव काण्डटलटचो घोव बोवाळा भितर रांदूंक गेला शीत जालां मोव. -कों. वि. सं. मं.
बडीशेप : (मराठी : बडीशेप, बडीशोप; हिंदी : सौंफ, सोंप; कन्नड : बडिसोप्पू; गुजराती : बरियाली; संस्कृत : मधुरिका, शतपुष्पा; इंग्लीश : फेनेल; लॅटीन : फीनिक्युलम व्हग्लेर; कूळ वर्सभर जगपी एक वासाळ वखदी झाड अंबेलिफेरी हें सुमार एका मीटरा परस उणें उचायेचें आसून ताका जायते गाड पाचवे फांटे आसतात. ताचीं पानां एकवटीत आनी बहुदली आसतात. फुलां ऑगस्ट – सप्टेंबर म्हयन्यांत ल्हान, हळदुवीं, व्हड ताळयेवरी, संयुक्त घोंसार शाखांचच्या तोंकार येतात. फळां ल्हान पाचव्या
