बटुककोपनिषद
हे बटाट वाटकुळे, धव्या रंगाचे, भरपूर उत्पन्न दिवपी आसून ते बेगीन शिजतात, कुफरी सिधुरी 90 ते 120 दिसांनी तयार जाता. बटाट मध्यम वाटकुळ्या आकाराचो आसता. कुफरी लवकर ही जात 70 दिसांनी तयार जाता. हाचेभायर कुफरी ज्योती, कुफरी मोती, कुफरी बादशाह, कुफरी बहार, कुफरी लालिमा, कुफरी स्वर्णा ह्यो लागवडी खाला आसात.
भारतांत हे पीक वेगवेगळ्या हवामानांनी दर्याचे पातळेसावन हिमालयांत 3,300 मी. उंचायेवयल्या वाठारांनी घेतात. पूण चड करून समशीतोश्ण वाठारांनी हें पीक वाडटा आसून पिकाच्या हंगामांत हवेचें सरासरी तापमान 21 से. परस उणें आसल्यार सगळ्यांत चड पीक येता. उश्ण तापमानाचो उत्पन्नाचेर परिणाम जाता. उदकाचो बरो निचेरो जावपी जमीन ह्या पिकाक मानवता. मातयेचें PH मुल्य 5.2 ते 7.0 मेरेन आसल्यार बरें ह्या पिकाक 50 ते 75 सेंमी. पावस शिंपडून पडल्यार बरो. बटाट जावपाच्या अदमासाक 3ते4 वा 5ते7 दिसांच्या अंतरान उदक दिवप गरजेचें आसता. ह्या पिकाक उदक चड करून फवारून शिंपतात.
बियाणीं बेगीन जावपी आनी उसरां जावपी अशीं दोन तरांचीं आसतात. पुराय वाडिल्ले आनी ताचेर पुगिल्ले मोटवे आनी बरे पसविल्ले कोंब आशिल्ले बटाट बियाणांखातीर वापरतात. बियाणांचे बटाट 5 सेंमी. परस चड आवाठाचे आसल्यार ताच्यो फोडी करून बियाणांखातीर वापरतात. दरेक फोड 20 ते 30 ग्राम वजनाची आनी तिचेर उण्यांत उणे दोन कोंब आसचे पडटात. सगळ्यो कापिल्ल्यो फोडी डायथेन एम् – 45 ह्या कवकनाशकाच्या 1:450 ह्या प्रमाणांतल्या उदकांतल्या विद्रवांत बुडोवन काडून थंड हवेशीर जाग्यार पांटल्यांत घालून दवरतात. ताचेर ओल साक घांपून दवरतात आनी दुसऱ्या दिसा ह्यो फोडी रोवंक घेतात. बटाट सप्टेंबर ते मध्य जानेवारी ह्या तेंपामदीं दोन पिकांचो तेंप वेगळो आसता.
बटाटाची लागवड हातान वा यंत्रान करतात. शेत 25 ते 30 सेंमी. खोल नांगरून माती बारीक करतात. पावसाच्या दिसांनी बटाटाक चड करून 5-15 सेंमी. वाफ्याचेर आनी गिमाच्या दिसांनी तळाचें शेत बरें पडटा. दोन रोंपांमदीं 20 सेंमी. आनी दोन ओळींमदीं 60 सेंमी. अंतर दवरचें. बियांचें प्रमाण दर हॅक्टेराक 1.20 – 2.5 टन इतलें आसचें. उदकाची वाफ उणी जावपाक उश्ण कटिबंधांत शेत भाताच्या कुंड्यान वा मक्याच्या जून पानांनी धांपून घेवचें पडटा. बटाटाक भरपूर साऱ्याची गरज आसता. दर हॅक्टेराक 120 – 180 किलो नत्र, 80 – 100 किलो स्फुरद आनी 80 – 100 किलो, पोटॅशाची तशेंच 12 – 15 टन शेणखताची गरज आसता.
बटाटाच्यो वाली पुराय पिकतकच आनी बटाटाची वाड पुराय जातकच तांची काडणी करतात. काडणी करताना बटाटांक दुखातप जावंक फावना. बटाट तयार जावपाच्या तेंपाप्रमाण ताच्यो तीन जाती जावं येतात. बेगीन जावपी (सादारण तीन ते साडेतीन म्हयने), मध्यम दिसांनी जावपी (सादारण चार ते स म्हयने), उसरां जावपी (सादारण हें सगळें वातावरणाचेर आदारून आसता).
समशितोश्ण वाठारांनी दर हॅक्टेरी उत्पन्न 40 टन जाता जाल्यार उश्ण कटिबंधांत हॅक्टेरी 6 टन इतलें उणें जावंक शकता. भारतांत हें पीक सरासरी चडांत चड 50 ते 60 टन आसा.
बटाटांत भरपूर खळ आसता. ते उकडून, भाजून, भाजी करून खातात. बटाटाचेर प्रक्रिया करून हवाबंद करप, उदक काडप, पीठ करप चिप्स करप आदी प्रकार करतात. 18 व्या शतमानामेरेंन बटाट हें एक गोरवांचें खाण आशिल्लें. बटाट कारखान्यांनी बटाट खळीखातीर उपेगांत हाडतात. ही खळ जेवण, पेपर आनी सुती उद्देगांक उपेगाक पडटा. बटाटाचें पीठ करून त्या पिठापसून ब्रॅड, बिस्कुत्यो, केक आदी पदार्थ करतात. बटाटापासून मादक द्रव्यूय तयार करतात.
ह्या पिकाक किडी, जीव, बुरशी, विशाणू व्यंगां पडूंक शकतात. हातूंत म्हत्वाच्यो किडी अशो – देठ कुरतडपी अळी, बटाट पोखरपी अळी, मावा, तुडतुडे, फुलकिडे आनी कोळी. हाचेर उपाय म्हळ्यार कारबोफुरोन वा अल्डीकार्ब हीं वखदां जमनींत घालप. पानार फवारपाखातीर मिथोमिल वा पीरीकार्ब हांचो उपेग करप जाता. बटाटाक लागपी म्हत्वाचो रोग म्हळ्यार बांगडी, तांबरो, करपा आनी केवडा. हांचेर उपाय म्हणून निरोगी बियाणांचो वापर करप.
तयार जावपी बटाट तीन तरांनी सांठोवपाक जाता. त्यो तरा म्हळ्यार कुडींत सांठोवप, खड्ड्यांत सांठोवप आनी थंड जाग्यार सांठोवप. ह्या तिनांयमदली थंड जाग्यार सांठोवप ही बरी पद्दत.
बटाट हें एक थंड हवेचें पीक. सुरवातीक हे पिकांचे वाडीक 240C तापमानाची गरज आसता. ते उपरांत ताका 180C तापमान मानवता. 30 तपमानाचेर बटाटाची वाड बंद जाता. बटाटाक बरो निचरो जावपी, हवेशीर, खोल 5.2 – 6.4 सायू PH आशिल्ली जमीन मानवता. गोंयांत हें हवामान आनी जमीन मेळना देखून हें पीक तयार जायना. – यादवेंद्र सेसाय
बटुकोपनिषद : एक नव्या उपनिषद. हाका वटुकोपनिषद अशेंय म्हणटा. ह्या उपनिषदाचो संबंद अथर्ववेदाकडेन आसून हें काव्य गद्यात्मक आसा. बटुक वा वटुक हें शिवाचेंच दुसरें नांव. ह्या उपनिषदांत ब्रह्मा, विष्णु, इंद्र हे सगळे देव हीं बटुकाचींच रुपां, अशें सांगून ताका नमस्कार करपाचे खूब मंत्र दिल्यात. ह्या उपनिषदांत बटुकाचो एक मालमंत्र दिला तो असो-
स ओङ्कारो य ओङ्कार: स प्रणवो य: प्रणव: स सर्वव्यापी य: सर्वव्यापी सो नन्तो यो नन्तस्तत्त्रं यत्तारं तत्सूक्ष्मं यत्सूक्ष्मं तच्छुक्ल
