तो कार्यकारी अध्यक्ष जालो (1901). अध्यक्ष आसतना (1902 – 45) ताणें ह्या विद्यापिठाच्या अभ्यासक्रमांत खूब बदल करून शिक्षणीक व्याप्ती वाडयली. धंदेशिक्षण, पत्रकारिता, दांतां वैजकी, समाजीक, भलायकी, ग्रंथालयशास्त्र आसलो तरी राजकारणांतूय ताणें थोडो भोव वांटो घेतलो. तो रिपब्लिकन पक्षाचो क्रियाशील वांगडी आशिल्लो.
तरनाटेपणांत ताणें तेलाच्या परंपरीक पंतोजी शिक्षणपद्दतीचेर खर टिका केली आनी उद्देगीक शिक्षणाचेर भर दिल्लो. पूण फुडें पोरने शिक्षणीक परंपरेची पोसवण करूंक जाय, अशें मत ताणें मांडलें. शिक्षणशास्त्रांतल्या वेवसायवाद आनी वर्तनवाद ह्या संकल्पनांचेर ताणें टिका केली.
नि:शस्त्रीकरण आनी संवसारीक शांतताय हांचेखातीर ताणें उपाट यत्न केले. शिक्षणावरवीं शांततायेचो प्रसार आनी प्रचार करचेलो वावर ताणें केलो. राश्ट्रसंघाचे निर्मितीक ताणें तेंको दिलो. ‘कार्नेजी एण्डाउमँट फॉर इंटरनॅशनल पीस’ 1910 हे संस्थेचो तो सुरवेक विश्र्वस्त आशिल्लो आनी मागीर अध्यक्ष जालो (1925 – 45). 1928 – 41 ह्या काळांत तो ‘अमेरिकन अँकॅडेमी ऑफ आर्टस अँड लॅटर्स’, हे संस्थेचो अध्यक्ष आशिल्लो.
ताच्या शांतताय कार्याचो गौरव म्हणून ताका 1931 वर्साचो नोबॅल पुरस्कार जेन अँडम्स हिचे वांगडा वांटून मेळ्ळो. ताणें बरयल्लीं कांय पुस्तकां अशीं – The Meaning of Education (1898), True and False Democracy (1907). A education of the United States (1910), philosouphy (1911), The International Mind (1913), Building the Ameracan Nation (1923), the Faith of Liberal (1924), The Path to Peace (1930), Looking forward (1932), A Family of Nations (1938), Between two worlds (1934), The world Today (1946). कों. वि. सं. मं.
बटाट : (मराठी: बटाटा; हिंदी: आलू; गुजराती: बटाटा; कन्नड: आलू-गिड्डे; इंग्लीश: पॉटेटो; लॅटीन: सोलॅन्म ट्युबरोसम; कूळ: सोलॅनेसी).
ही वनसपत 0.3 ते 1.25 मी. ऊंच वाडटा. ताचें जमनीर वाडपी खोड मोव, पाचव्या वा जांबळ्या रंगाचें आसून ताका भरपूर खांदयो येतात. हे वनस्पतीचें अर्द खोड भुंयेंत आसता. सकयल्या पानांच्या देंठापसून आंकड्यावरी तोंकाकडेन स्टोलोन तयार जाता. हाचेंच रुपांतर उपरांत बटाटांत जाता. ताका पिसाच्या आकाराचीं एक सोडून एक समिक्ष (Compound) पानां आसतात. हाचीं मुळां बारीक तंतुमय आनी भरपूर आसून चड करून तीं जमनीच्या वयल्या थरांत वाडटात. फुलां पांच पाकळ्यांचीं, धवीं, पोपटी वा निळ्या रंगाचीं आसून तीं चोम्यांनी येतात. फळां वांटकुळीं 1.5 मिमी. ते 2 सेंमी. रूंद आसून तांतूत भरपूर बियो आसतात. बटाट वाटकुळो, तांतया आकाराचो, लांबसो – वाटकुळो अशा वेगवेगळ्या आकारांचो आसता. ताचे सालीचो रंग लेव हळदुवो, तपकिरी, लेव तांबडो वा जांबळो आसता. बटाटाक मूळच्या भागापरस वयल्या भागाक दोळे चड आसतात. बटाटाचो गर धवो, लेव हळदुवो वा हळदुवो आसता.
ही वनस्पत मूळची दक्षिण अमेरिकेंतल्या तितिकाका तळ्या लागसार, दर्याचे पाताळेसावन 300 मी. उंचायेचेर बोलीवीयन एण्डीस ह्या भागांतली आसुंये अशें हणटात. 1570 त कोनस्की स्टेडोरस हाणें हें पीक कोलंबियासावन स्पेनाक व्हेलें 1596 त ताची इंग्लंडाक स्वतंत्र लागवड जाली. 1663 त ही वनस्पत उत्तर अमेरिकेक पावली. उपरांत 17 व्या शतमानांत ती भारतांत आयली.
बटाट हें संवसारांतल्या आठ मुखेल अन्न पिकांतलें एक आसून भाजीपाल्याचें तें सगळ्यांत म्हत्वाचें पीक. बटाट्याच्या उत्पादनाचे मुखेल देश अशे – रशिया, पोलंड, अमेरिकेचीं संमयुक्त संस्थानां, चीन, अस्तंत जर्मनी, उदेंत जर्मनी, नॅदर्लंडस, स्वित्झर्लंड, बेल्जियम, इझ्रायल, ब्रिटीश जुंवे, स्विडन आनी भारतांत सुमार 7.32 लाख हॅक्टर सुवातींत बटाटाची (picture) लावगड आसा. उत्तर प्रदेश, बिहार, पंजाब, हिमाचल प्रदेश ह्या राज्यांनी बटाटाची लागवड मोट्या प्रमाणांत जाता. गोंयांत वेपारी तत्वाचेर बटाटाची लागवड जायना.
भारतांत बटाटाची लागवड सतराव्या शतमाना सावन सुरू जाली. फुडें एकुणिसाव्या शतमानांतल्यान बटाटाची लागवड चड प्रमाणांत जावंक लागली. बटाटाचे लागवडीच्या सुरवातीच्या काळांत जायत्या तरांच्या जातींचे बटाट युरोपातंल्यान भारतांत आयात केले. तातूंतल्यो म्हत्वाच्यो जाती म्हळ्यार फुलवा, साठा, गोला, साठ आनी दार्जिलींग तांबूस वाटकुळो. ह्या जातींविशीं निश्र्वीत अशी म्हयती मेळना पूण त्यो लागवडीखाला आसात. आयात केल्ल्या जातींनी जांचो म्हळ्यार अप-टु-डेट आनि ग्रेट स्कॉट. हातूंतली अप-टु-डेट ही जात 90 दिसांनी जावपी आनी ती वेगवेगळ्या हवामानांतय जाता.
शिमलाच्या नध्यवर्ती संशोधन केंद्रान प्रजननांत विकसीत केल्ल्यो कांय लोकप्रिय जाती अशो – कुपूरी चंद्रमुखी ही 80 दिसानीं तयार जाता.
