जालो. उपरांत ताणें दाश राजकन्या सत्यवतीकडेन लग्न केलें. पूण लग्न जावचे पयलीं तिणें आपल्या चल्याकूच राजपद मेळचें म्हूण शंतनूक अट घातिल्ली. पितृभक्तीक लागून देवव्रतान ह्या लग्नाक मान्यताय दिली. आपूण राजपद घेवचो ना आनी पुराय आयुश्य ब्रह्मचारी रावतलो अशी व्हड प्रतिज्ञा ताणें केली. हाका लागून ताका ‘भीष्म’ हें नांव मेळ्ळें.
शंतनूकडेन लग्न जावचे पयलीं, सत्यवती हिका पराशर मुनीसावन कृष्णव्दैपायन व्यास हो चलो जाल्लो. ह्या व्यासान मुखार ‘महाभारत’ हें महाकाव्य रचलें. शंतनूकडेन लग्न जालेउपरांत सत्यवतीक चित्रांगद आनी विचित्रवीर्य हे चले जाले. पूण तांकां भुरगेपणांतूच मरण आयलें. हाका लागून आपली वंशावळ चालू दवरपाखातीर सत्यवतीन आपलो कानीन चलो कृष्णव्दैपायन व्यास हाचेवरवीं आपल्या सुनांच्या म्हळ्यार अंबिका आनी अंबालिका हांचे कुशींत नियोगविधीन धृतराष्ट्र आनी पांडू हे दोन चले निर्माण केलें. धृतराष्ट्र कुड्डो आशिल्ल्यान पांडूक राजपद मेळ्ळें. उपरांत धृतराष्ट्राचें गांधारीकडेन तर पांडूचें कुंती आनी माद्रीकडेन लग्न जालें. धृतराष्ट्राचे शंबर चले कौरव आनी पांडूचे पांच चले पांडव हे एकठांयूच वाडले. पूण ल्हानपणासावनूच असुयेंतल्यान तांच्यांत सदांच किजीलां जातालीं. मुखार राजपद कोणाक मेळचें हाचेर वाद जावन तांचेभितरली दुस्मानकाय चड वाडली. निमाणेकडेन ह्या महाकाव्यांत कौरव-पांडव हांचेभितर जाल्ल्या म्हाझुजाचें वर्णन केलां. कुरुक्षेत्राच्या मळार जाल्लें हें झूज अठरा दीस चालू आशिल्लें. ह्या झुजांत भारतांतल्या चडशा राजांनी वांटो घेतिल्लो. हातूंत कौरवांचो पुरायपणान नाश जालो. निमाणेकडेन अभिमन्यूसावन उत्तरेक जाल्लो चलो परिक्षित हाका हस्तिनापूरांत राज्याभिशेक करून पांडव स्वर्गलोकांत गेले.
झूज काबार जालेउपरांत कौरव-पांडवांचो पितामह व्यास मुनी हाणें ही झूजकथा श्लोकांच्या रुपांत गणपतीक सागंली. गणपती देवान ती एके रातीभितर बरोवन काडली असो समज आसा. होच ग्रंथ मुखार महाभारत नांवान प्रसिध्द जालो.
महाभारताची मुखेल कथा 18 पर्वांनी सांगल्या, ती अशी : 1) आदि, 2) सभा 3) वन 4) विराट 5) उद्योग 6) भीष्म 7) द्रोण 8) कर्ण 9) शल्य 10) सौप्तिक 11) स्त्री 12) शांती 13) अनुशासन 14) आश्र्वमेधिक 15) आश्रमवासिक 16) मौसल 17) महाप्रस्थानिक 18) स्वर्गारोहण.
1) आदिपर्व :
हें पर्व दुष्यंत-शकुंतला हांचो चलो सम्राट भरत, हाचे वीरकथेसावन सुरू जाता. भरताच्या कुळांत हस्तिनापूर हांगा जल्माक आयिल्लो कुरू राजा आनी मुखार कुरूवंशीय सम्राट शंतनू हांची कथाय हातूंत सांगल्या. शंतनूची पयली बायल गंगा, हिचे पसून ताका देवव्रत हो चलो जालो. उपरांत शंतनूचें सत्यवतीकडेन लग्न जालें. आपल्या बापायचें सत्यवतीकडेन लग्न जावचें म्हूण देवव्रत हाणें केल्ले प्रतिज्ञेक लागून तो मुखार भीष्म ह्या नांवान प्रसिद्द जालो. सत्यवतीक, चित्रांगद आनी विचित्रवीर्य हे दोन चले जाल्ले. पूण तांकां ल्हानपणांतूच मरण आयलें. कुरू वंशावळ चालू दवरपाखातीत सत्यवतीन आपलो कानीन चलो व्यास हाचे सावन नियोग विधीन अंबालिका आनी अंबिका ह्या विचित्रवीर्याच्या विधवांचे कुशींत पांडू आनी धृतराष्ट्र निर्माण केले. विदूर हो व्यासासावन विचित्रवीर्याचे दासीक जाल्लो चलो. तो म्हागिन्यानी आशिल्लो. धृतराष्ट्र, पांडू आनी विदूर हांचें शिक्षण एकेचकडेन जालें. उपरांत धृतराष्ट्राचें गांधारी कडेन तर पांडूचें कुंती आनी माद्री कडेन लग्न जालें. एक दीस पांडू शिकार करपाच्या निमतान रानांत गेल्ले कडेन ताच्या हातांतल्यान चुकून एका मुनीचो वध जालो. त्यावेळार तो मुनी, आपले बायलेचो उपभोग घेतालो. मरता आसतना ताकाय उपभोग घेतना मरण येवं असो त्या मुनीन पांडूक शाप दिलो. हाका लागून कुंतीन एका ऋषीन शिकयल्ले मंत्रविद्येच्या आदारान यम, वायू आनी इंद्र ह्या देवांसावन आपले कुशींत धर्म, भीम आनी अर्जुन हे चले निर्माण केले. आश्र्विनीकुमारासावन माद्रीचे कुशींत नकुल आनी सहदेव जल्माक आयले. जूस्त ह्याच वेळार गांधारीय गुरवार आशिल्ली. आपले आदीं कुंती आनी माद्रीक चले जाले हें आयकून तिका व्हड धक्को बसलो. ह्या धक्क्यानूच तिचो गर्भपात जालो. पूण ती गर्भपेशी इबाडची न्हय म्हूण तुपाचे कायलींत दवरिल्ली. व्यासाचे सांगणेवयल्यान त्या गर्भाचेर थंड उदकाचो शिंताडो मारतकूच ताचे एकशे एक कुडके जावन तातूंतल्यान शंभर चले आनी एक चली जाली. हेच शंभर चले मुखार कौरव म्हूण प्रसिद्द जाले. दुर्योधन हो कौरवांचो व्हडलो भाव. उपरांत पांडून राजपदाचो त्याग करून तो माद्री सयत वनयात्रेक गेलो.
पांडू वनप्रस्थ जाले उपरांत धृतराष्ट्र राजा जालो. ताचे शंभर चले कौरव आनी पांडूचे पांच चले पांडव एकठांयूच वाडले. पूण ते सदांच एकामेकांचो दुस्वास करताले. द्रोणाचार्य हो तांचो गुरू आशिल्लो. कुंतीचो कानीन चलो कर्ण होय कौरव-पांडवांवांगडा धनुर्विद्या शिकलो. कर्ण आनी दुर्योधन हांच्यांत अतूट इश्टागत निर्माण जाली. दुर्येधनान कर्णाक अंगदेशाचो राजा केलो. मुखार दुर्योधन हाणें बलरामाकडच्यान गदाझुजाचें शिक्षण घेतलें तर कर्ण हाणें परशुरामाकडल्यान अस्त्रविद्येचें गुपीत जाणून घेतलें.
कौरव-पांडव हांचे शिक्षण सोंपलें उपरांत भीष्म हाणें कुरू घराण्याचो जेश्ठ पुत्र युधिष्ठीर हाचो राज्याभिशेक केलो. अशे रितीन राज्यवेव्हाराचीं सुत्रां पांडवांकडेन आयलीं. कौरवांक हे गजालीची तिडक मारली. तांणी वारणावत नगरींतल्या लाखेच्या महालांत पांडवांक हुलपावन मारपाचो बेत रचलो. पूण विदुर हाणें पांडवांक वेळारूच शादूर केल्ल्यान, त्या महालाक उजो पेटोवन पांचूय पांडव कुंतीक घेवन रानांत पळून गेले. रानांत लिपून भोंवता आसतना, पांडवांनी केल्ल्या धाडसी कृत्त्यांचें वर्णन ह्या पर्वांत सांपडटा. ह्याच तेंपार भिमाचें लग्न हिडींबा हे राक्षस कुळयेंतले चलयेकडेन जालें. हिडीबाक उपरांत भीमासावन घटोत्कच हो चलो
