Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/65

From Wikisource
This page has not been proofread.

म्हयन्यांत पंचमसी आनी सातव्या म्हयन्यांत सीमंत नांवाचो संस्कार करतात. उपरांत ती कुळारा येता. बाळंत जातकच सव्या दिसा षष्ठीपूजन जाता. बाराव्या दिसा बाळंतीण, तांदळांच्या बारा ल्हान राशींची पूजा करून ते पुरयताक दिता. उपरांत ती बांयची आनी दाराच्या खांब्यांची पुजा करतात. मावळण भुरग्यांक नांव दवरतात. बाराव्या दिसा नांव दवरलेंना जाल्यार चाळिसाव्या दिसा दवरतात. चलो तीन, पांच वा सात वर्सांचो जातकच ताचे जांवळ करतात. चलयेची माथ्याची फाटल्या केंसांची एक बट कापतात.

गहोई पोटजातींत, मेल्ल्या मनशाच्या तेराव्या दिसा श्राध्द करतात आनी पितूळचीं वा मातयेचीं तेरा आयदनां पीठ भरून ब्राह्मणांक दितात.

औधिया पोटजातींत मडें पुरतात वा लासतात. मड्याक पयलीं मीठ, तूप, हळद आनी दूद लायतात आनी पुरतात. पुरिल्ल्या जाग्यावयली थोडी माती न्हंयेत उडयतात. सांसर्गिक रोगान मेल्ल्या मनशाची कूड गंगेच्या प्रवाहांत उडयतात आनी एका वर्साचे पयलीं ताची पिठाची मूर्त करून तिच्यो सगळ्यो विधी करून दहन करतात.

असाधी लोक पयलीं अर्दें मडें लासतले आनी अर्दें पुरताले.

परवार लोक मडें लासतकच लागीचे न्हंयेंत न्हावन घरा वतात. दुसऱ्या दिसा मेल्ल्या मनशाचे लोक पार्श्र्वनाथाच्या देवळांत वचून देवामुखार थोडी ज्वारी दवरतात. मध्य प्रदेशांतले परवार लोक घराक धवो रंग दितात. घरांतलीं मातयेचीं आयदनां फोडटात आनी सोयऱ्यांक – इश्टांक जेवण घालतात.

मेश्री वाणिया लोकांत मडें लासतात. अस्थी न्हंयेंत वा गर्यांत उडयतात. धाव्या, इकराव्या, बाराव्या आनी तेराव्या दिसा मृताचे अंत्यसंस्कार करतात. इकराव्या दिसा पाडी आनी गोऱ्या हांचें लग्न करतात. बाराव्या दिसा कावळ्याक अन्न दितात, तेराव्या दिसा ब्रह्मणाक हांतरूण दान दितात, वर्स श्राध्दाच्या दिसा सोयऱ्या – दायऱ्यांक जेवण घालतात.

श्रावण वाणिया लोक पांच ते धा दीस सुतक पाळटात. मेल्ल्या मनशान ‘पुण्य – प्रकाश’ ह्या ग्रंथांतलो कांय भआग वाचून दाखयतात. पुराय पोशाख घालून शेणान सारिल्ल्या जाग्यार दवरतात. रस्त्यावयल्या सुण्यांखातीर लाडू उडयतात. निसणीर घालून मडें मसंडेंत व्हरून अग्नी दितात.

व्यजान पयशे दिवप, कड्डण, लुगटां हांचो वापर करप हो बनिया लोकांचो मुखेल वेवसाय.

दोसन पोटजातींतले लोक भांगर रुप्याच्यो वस्ती विकतात. तेच प्रमाण तंबाखू कड्डण हांचोय वेपार करतात. कों. वि. सं. मं.

बयाबाई : (इ. स. चो 17वो शेंकडो). रामदासी संप्रदायांतली एक संत कवयित्री. हिका बयाबाई रामदासी अशेंय म्हणटात. ल्हानपणांतूच तिचेर रामाची कृपा जावन तिका रामाचें दर्शनूय जाल्लें अशें सांगतात. तिच्या जल्म गांवाविशीं कांयच म्हयती मेळना. तिची काव्यरचना सामकी उण्या प्रमाणांत आसा. तिचे कवितेवयल्यान रामदासी उजवाड पडटा अशें राजवाडे हाचें मत आसा. पूण तिची कविता रामदासी थाटाची नासून स्वतंत्र आसा.

आपल्या गुरूक तिणें आवय, बापूय, घोव देव, श्रीकृष्ण ह्या उतरांनी विनयलां. गुरूविशीं तिचें एक पद अशें आसा.

या गुरुनं मज वेडची लाविलं । अहो मन हें तत्पदीम तन्मय जालें ॥ धृ. ॥ सांवळी सुरत नयनांत बैसली । पाहतां पाहणें समूळचि गेलें पश्र्विमपंथ हे अवघड वाट । ब्रह्मगिरीच्या शिखारीं नेलें सत्रावीचा पाजुनि पान्हा । नेऊनियां निजीं निजविलें रामदास गुरुराजकृपेनें दास बया हें मीपण गेले

बयाबाईक 84 वर्सांची पिराय लाबली आनी तिणें आपली सगळी जीण परमार्थांत सारली. कों. वि. सं. मं.

बरवे, कृष्णा रामचंद्र : (जल्म आबेंडें – सत्तरी मरण 2 ऑगस्ट 1974 ).

सुटकेझुजारी. ‘नॅशनल काँग्रेस गोवा’ हे संघटनेचो तो वांगडी आशिल्लो. पत्रकां वाटप, चोरयां बसका घेवप, लोकांक सत्याग्रहांत वांटो घेवंक स्फूर्त दिवप, राजकीय नेमाळीं वांटप असलीं कामां तो करतालो. पुलिसांनी ताच्या घराचेर जप्ती हाडली आनी ताका धरलो. एका वर्सा उपरांत ताची सुटका केली. भारत सरकारान ताका ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. – कों. वि. सं. मं.

बरवे, वामन रामचंद्र : (जल्म 2 मार्च 1921, आबेंडें – सत्तरी).

सुटकटझुजारी. ‘नॅशनल काँग्रेस गोवा’ हे संघटनेचो तो वांगडीआशिल्लो. लोकांच्या मनांत राजकीय जागृताय हाडपाक आनी सुटके चळवळींचें म्हत्व तांकां पटोवन दिवंक 1952 सावन ताणें जायतो वावर