मरः ह्या रोगाची लागण जाल्यार उपाय ना. पूम ह्या रोगाचो प्रसार टाळपाक उपाय आसा. अजून मेरेन हो रोग गोंयांत येवूंक ना. पूण केरळ राज्याच्या दक्षिणेकडल्या कांय जिल्ह्यांनी ह्या रोगाची लागण जावन कितलेशेच माड मेल्यात. ह्या रोगाचीं लक्षणां वयलीं चुडटां बागवतात. उपरांत चुडटां हळदुवीं जावन सुकतात. मुळां कुसतात आनी माड मरता. हो रोग पातळचो न्हय देखून ज्या माडाक हो रोग जाला आनी तो माड जर 10 परस कमी नाल्ल दिता जाल्यार तो माड मारुन, लासून उडोवंचो. हेर माडांक गिमा दिसांनी उदक दिवचें. भरपूर सेंद्रिय सारीं आनी एका माडाक एक किलो मॅगनेशियम सल्फेट दिवचें.
-विश्राम गांवकार
माडगांवकर, गोविंद नारायणः (जल्मःसुमार 1815, मरणः15 मार्च 1865). नामनेचो गोंयकार निबंदकार. 19व्या शेंकड्यांत ताचो बापूय आपल्या
कुटुंबाक घेवन मुबय गेलो आनी थंय पुर्तुगाली पूड आनी हेर बारीक वखदी वस्तू विकपाचो धंदो करूंक लागलो. तेन्ना गोविंद णव वर्सांचो आशिल्लो. मुंबयच्या फ्री जनरल असेंब्ली हे शाळेंत ताचें मराठी आनी इंग्लीश शित्रण जालें. 1833 वर्सा ताच्या बापायक मरण आयिल्ल्यान पुराय कुटुंबाची जापसालदारकी गोविंदाचेर पडली. तेखातीर शिक्षण अर्देंच सोडून ताणें हेच शाळेंत शिक्षकाची नोकरी धरली. हे शाळेंत ताणें सतत तीस वर्सा सिक्षक म्हूण काम केलें. 1863 वर्सा तो हे शाळेंतल्यान निवृत जालो. एक बरो शिक्षक आनी शिक्षणतज्ञ म्हणून ताची नामना आशिल्ली. 1857 त मराठी पाठ्यपुस्तकां तयार करपाखातीर सरकारी शिक्षण खात्याचो मुखेली हॉवर्ड हाचे प्रेरणेन जी सामिती स्थापन जाल्ली तातूंत माडगांवकाराचो आस्पाव आशिल्लो. ताणें दादोबा पांडुरंग तर्खडकर हाचे वांगडा पुस्तक तपासपाचें आनी नवे धडे बरेवपाचें काम केलें. माडगांवकर गध लेखक आशिल्लो. ताणेंखूब लिखाण केलें. तातूंत वेव्हार-उपेगी, नीतिपर आनी शास्त्रीय ग्रंथांचो आस्पाव जाता. निबंद लेकक म्हणुनूय ताका खूब नामना मेळ्ळी.
ताणें आपल्या 50 वर्सां पिरायेच्या काळांत सुमार 18 पुस्तकां बरयल्लीं. मराठी ज्ञानप्रसारक म्हयन्याळ्यांत ताणें बरेचशे लेख आनी निबंध बरयले. ताचीं कांय उल्लेख करपासारकीं पुस्तकां आसात तीं अशीं – शुचिर्भूतपणा (1849), ऋणनिषेधक बोध (1850), हिंदू लोकांच्या रीति सुधारण्याविषयीबोध (1851), सृष्टींतींल चमत्कार (1853), दारूपासून अनर्थ (1855), उद्भिज्जन्य पदार्थ (1856), लोखंडी सडकांचे चमत्कार (1958), व्यवहारोपयोगी नाटक (1859). हें मराठीतलें पयलें लिखित नाटक मानतात. मुंबईचे वर्णन (1863) हें ताच्या मुंबयचें वर्णन सांगपी पुस्तकाक खूब नामना मेळ्ळी. थळाचें वर्णन करपी अशें मराठींतलेंत न्हय तर भारतीय भासांतले हें पयलें पुस्तक. मुंबयचो भूगोल , इतिहास, साक, तांचो धर्म, रीतरिवीज ,वेव्हार, आचारविचार आनी चडकरून मुंबयची मोहमाया आनी बदमाशांचें जग हांचें बरें मजेशीर वर्णन ताणें ह्या ग्रंथांत केलां. ताच्या मरम शताब्दीच्या निमतान 1965त मुंबय मराठी ग्रंथ संग्रहालयान ह्या ग्रंथांची दुसरी आवृती उजवाडा हाडली.
-कों.वि.सं.मं.
माडगांवकार, रामचंद्र विष्णुः (जल्मः 1843, व्हडलें गोंय, मरमः 28 एप्ल 1914).
नामनेचो साहित्यीक. 1862त एल्फिन्स्टन कॉलेजींतल्यान तो बी, ए. जालो. ग्रॅहॅम हे ते वेळचे नामनेचे ब्रिटीश कंपनींत ताणें सुरवेक सेल्समन म्हणून आनी फुडें वयल्या हुद्दयार नोकरी केली. 1893त कंपनीच्या वावराखातीर तो भायल्या देशांत गेलो आनी थंयच स्थायिक जालो. गोविंद नारायण माडगांवकर ह्या ताच्या साहित्यिक बापोलयाक लागून ताका साहित्याविशीं आवड निर्माण जाली. पूण ताका संत साहित्याची गोडी मात डॉ. भांडारकारान लायली.
सुरवेक ताणें संत साहित्याच्या अभ्यासाक सुरवात केली. तेखातीर ताका जीं जीं हातबरपां वा छापिल्ल्या ग्रंथांच्यो प्रती मेळ्ळ्यो ताणें तांचें समाधान जालें ना. वेगवेगळ्या पोथयांत पाठभेद इतले आशिल्ले की मूळ कवीच्या मनांतलो अर्थ कळप कठीण जालें. हाकालागून ताणें स्वता पाठशुध्द तयार करपाचें काम हातांत घेतलें. सुरवेक ताणें तुकारामाचो अभ्यास करून तुकारामाची गाथा, कठीण शब्दाच्या अर्थावांगडा 1986त उजवाडाक हाडली. ताणें मोठ्या कश्टान तुकारामाचें चरित्र बरोवन तें स्वतंत्र छापलें. उपरांत चार वर्सां अभ्यास करून ताणें रामदासाचो समग्र ग्रंथ उजवाडाक हाडलो. ह्या दोन संतां उपरांत उरिल्लें पुराय आयुश्य ताणें ज्ञानेश्र्वरीच्या संशोधनाखातीर घालयलें. माडगांवकाराच्या काळांत ज्ञानेश्र्वरी बरोवन सयशें वर्सां जाल्लीं. तातूंत शेंकड्यांनी अपपाठ तयार जाल्लें.देखून एकनाथानय ती शुध्द केल्ली. हातूंतय अपपाठ रिगिल्ले. देखून माडगांवकारान ज्ञानेश्र्वरीची शुध्दप्रत तयार करपाखातीर पोथयो एकटांय केल्यो. पूण तातूंतय ताका जायते पर्याय दिसून आयले . देखून ताणें एकनाथाच्या आदल्या म्हळ्यार ज्ञानेश्र्वरीच्या काळांतले पाठ सोदून काडपाचो वावर हातांत घेतलो. हें व्हड काम खुबूच किचकटीचें आशिल्लें आनी हे नदरेन काम करपी माडगांवकार हो पयलो मनीय. ह्या कामांत ताका यश मेळ्लें. 1907 त ताणें
