आंग्ल समीक्षकान आपल्या एका ग्रंथांत म्हळां. प्येता (1498) ह्या शिल्पातलें माता मेरी हें चित्र सोडून हेर खंयच्याच ताच्या चित्रानी वा शिल्पांनी बायलेची शालीनता दिसनी. प्रभोधनकाळांत त्याच वेळार फळ्यांचेर चित्रां काडपाक सुरवात जाल्ली. पूण मायकेल अँजेलोक ही मर्यादीत चित्रांनी पद्दतमानवली. आदिमानवान जशीं आपले गुहेच्या वण्टींचेर आनी पाख्याचेर चित्रां रंगयलीं., तशींच मायकेल अँजेलोन चर्चीच्या वमटींचेर ,पांख्यांचेर चित्रां रंगयलीं. रोमांतले सिस्टाइन चॅपेल हं चर्चीच्या पांख्याचेर ताणें अशींच मनभुलोवणी चि6 रंगयल्यात. ह्या चित्रांचे विशय चडशें बायबलांतलें सात. ह्याच चित्रांतलें ताचें क्रिएशन ऑफ आदम हें चित्र कलेचे नदरेन अमर थारलां. हेच चर्चीचे वेदीचे फाटले वम्टीचेर ताणें काडिल्लें लास्ट जज्मेंट ( 1537-41) हें चित्र मन भारावन उडयता.
शिल्पकलेकडे वतकच ताणें चडसीं शिल्पां संगमरवरी फतराचेरूच कोरायलीं. 1513-16 ह्या काळांत ताणें घडयल्लें डाइंग स्लेव्ह हें शिल्प ग्रीक काळांतल्या लोकून ह्या नामनेच्या शिल्पाची याद करून दिता. वास्तुकलेचो पद्दतशीर अभ्यास करून ताणेंव्हड व्हड इगर्जी ,राजवाडे, प्रवेशगारां उबारलीं. रोमांतली सेंट पीटर्स ही मायकेल अंजेलोन बांदिल्ली इगर्ज म्हळ्यार एक व्हड अप्रुप जावन आसा. ही ओडलायणी वास्तू मळबांत लकता काय असो बास जाता.
-कों.वि.सं.मं.
मायकेलसन, आल्बेर्ट आब्राहामः (जल्मः 19 डिसेंबर 1852, शट्रेल्नो –प्रशिया ,मरणः 9 मे 1931, पॅसाडीना).
नामनेचो मेरिकन भौतिकशास्त्रज्ञ. भुगरेपणांतीच ताणें आवयबापायवांगडां अमेरिकेकसॅन फ्रांसिस्को हांगा स्थलांतर केलें. अन्नरोलिस (मेरिलँड) हांगाच्या युनायटेड स्टेट्स नेव्हल अँकॅडेमींत शिक्षण घेवन 1873 त ताणें पदवी मेळयली. ते उपरांत दोन वर्सां वेस्ट इंडीजांत दर्या पर्यटन करतकच ताणें अँकॅडेमीतूच 1875-79 ह्या काळांत भौतिकीय शास्त्रांतलो निदेशक म्हूम काम केलें. ते उपरांत दोन व्रसां ताणें बर्लिन, हायडलबर्गआनी पॅरिस हांगाच्या विधापिठांत भौतिकीचें शिक्षण घेतलें. 1881 त ताणें नाविक दलाचो राजीनामो दिलो. 1883 त अमेरिकेक परततकच क्लीव्हलँड (ओहायओ) हांगाच्या केस स्कूल ऑफ अँप्लाइड सायन्स हे संस्थेंत तो भौतिकशास्त्राचो प्राध्यापक जालो.
फुडें 1890 त तो वुस्टर (मॅसॅचूसेट्स) हांगाच्या क्लार्क विधापिठांत प्रध्यापक जालो आनी उपरांत नव्यानूय स्थापन जाल्ल्या शिकागो विधापिठांत 1892 त भौतिकशास्त्राचो प्राध्यापक आनी पयलो विभाग मुखेली जालो. पयल्या म्हाझुजांत तो राखीव अधिकारी म्हूण नाविक दलांत गेलो. 1918त तो शिकागो विधापिठांत तो परतलो. फुडें 1929त पॅसाडीना हांगाचे मौंट विलसन वेधशाळेंत काम करपाखातीर ताणें शिकागो विधापिठांतल्या आपल्या पदाचो राडीनामो दिलो.
मायकलसन हाचे मुखेल कार्यप्रकासकीविशींचें आसा. उजवाडाचो वेग अचूकुपणान मेजपाखातीर ताणें खूब प्रयोग केले. 1879 त ताणें जे.वी. एल्.फूको हाच्या उपकरणांतसुदारमा करून उजवाडाच्या वेगाचें चड विश्र्वसनीय मेजप केलें. 1883 त ताणें काडिल्लें 2,99,853,किमी.। से .हे फजवाडाच्या वेगाचें मोल बरींच वर्सां सर्वोतम अशें मानताले. उजवाडाच्या निरीक्षित वेगाचेर धर्तरेचे गतीचो किदें परिणाम जाता काय किदें हें पळोवपाखतीर युरेपांत आसतनाताणें ताच्या नावान वळकुपांत येवपी व्यतीकरण मापक हें उपकरण तयार केलें ह्या उपकरणाचो उपेग करून मॉर्ली हाच्या पालवान ताणें 1887 त ताचो प्रयोग केलो . ह्या प्रयोगाचो मुखेल हेत धर्तरी सूर्यसापेक्ष सर्वव्यापी ईथरांतल्यान घुंवता आसतना ईथराक लागून उजवाडाच्या वेगांत कितलो फरक पडटा ,तें मेजून ताचे वयल्यान धर्तरेचो ईथरसापेक्ष वेग म्हळ्यारूच विरपेक्ष वेग मेजप हो आशिल्लो.
मायकेलसन हाणें आपल्या व्यतीकरणमापकावरवी उजवाडाच्या तरंगलांबायेच्या रुपांत खूब अचूकपणान अंतर मेजूं येता, अशें दाखयलें. ताचेंवयल्यान ताणें उडवाडाच्या एकाद्र्या खाशेया तंरगलांबायेच्या अंतराचें मानक (प्रमाण) म्हूण उपेक करचो अशें सुचयलें. ही सुचोवणी 1960त सर्वमान्य जाली. 1893त ताणें वजना आनी मापां हांचेविशींच्या अंतरराश्ट्रीय समितीचे विनंतीवयल्यान मानक मीटरची लांबाय तापिल्ल्या कॅडमियमान उत्यर्जित केल्ल्या तांबड्या उजवाडाच्या तरंगलांबायेच्या रुपांत मेजली. ताणें सोपना वर्णपटदर्शक ह्या उपकरणाचो सोद लायलो. म्हाझूजकाळांत ताणें नाविक दळाक उपेगी अशा उजवाडाच्या उकरणांविशीं संशोधक केलें. ताणें तयार केल्लीं अचूक उजवाजाचीं उपकरणां आनी ताचे वरवी ताणें केल्लें वर्णपटविज्ञान आनी मापनविज्ञान हाचूंतलें संशोधन हांचेखातीर मायकेलसन हाका 1907 वर्साच्या भौतिशास्त्राखातीर आशिल्लो नोबॅल पुरस्कार पाव जालो. ताका निकूय कितलेशेच भोवमान फाव जाल्यात.
उजवाडाच्या वेग मेजप आनी अमेरिकन रसायनशास्त्रज्ञ एडवड विल्यम्स मॉर्ली (मोर्ले हाच्या पालवान ताणें धर्तरेच्या भोंवतमच्या अवकाशांत तिचे गतीविशीं केल्लो प्रयोग हाचेखातीर तो नामनेक पावलो. हो प्रयोग फुडें आल्बर्ट आइन्स्टाइन हाणें मांडिल्या सापेक्षता सिध्दांतांत म्हत्वाचो थरलो. तामें बरयल्लीं कांय पुस्तकां अशीः Light Waves and their uses 91899-1903), Velocity of Light (1902) आनी Studies in Opitcs (1927).
-कों.वि.सं.मं.
मायनट (मिनो), जॉर्ज रिचर्ड्सः (जल्मः 2 डिसेंबर 1885, बॉस्टन, मरणः 25 फेब्रुवरी 1950, ब्रुकलिन-मॅसॅचूसेट्स).
