Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/674

From Wikisource
This page has not been proofread.

मामा परमानंदः (जल्मः जुलाइ 1838 माणगांव ,मरणः 13 सप्टेंबर 1893 मुंबय).

प्रार्थनासमाजाचो एक संस्थापक. पुराय नांव नारायण महादेव परमानंद. पूण मामा परमानंद ह्या नावान ताका चड वळखतात. ताच्या जल्माच्या

Mama_Parmanand-Konkani_Vishwakosh.png

दुसर्याच वर्सा ताचो हापूय महादेव हाका मरण आयलें. आवय गंगाबाई हिणें आपल्या भावाच्या आदारान ,आशिल्लें दुकान चलोवन मामाचे मुळावें शिक्षण पुराय केलें. फुडल्या शिक्षणाखातीर तो मुंबय गेलो. कस्टी आनी हुशार विधार्थी आशिल्ल्यान ताणें जात्यो शिश्यवृत्यो मेळयल्यो आनी पयल्या वर्गांतलो स्कॉलर म्हूण नामना मेळयली. मुंबय विधापिठाची स्थापणूक जातकच ताणें मॅट्रिकची परीक्षा दिली आनी उपरांत बीं.ए. परीक्षेक बसलो. पूण अर्थीक अडचणींक लागून ताणें शिक्षण सोडलें आनी अलिफिन्स्टन हायस्कूलांत शक्षकाची नोकरी धरली. थंय ताच्या हाताखाला नामनेचे संशोधक काशिनाथपंत तेलंगासारके जायते नामनेचे विधार्थी तयार जासे. फुडें ताची सिंध हांगासर बदली जाली. पूण थंयची हवा मानूंक नाशिल्ल्यान तो परत मुंबय आयलो. शिक्षण पेशा सून वृतपत्र संपादन आनी लेखनाचें क्षेत्र ताणें आपणायलें. इंदूप्रकाश, नेटिवओपिनिअन , इंडियन स्पेक्टॅटर आनी सुबोध प6का ह्या खबरांपत्रांची जापसालदारकी ताणें सांबाळ्ळी. संस्थानी कारभार आनी ताची सुदारणा हे विशी ताणें बरयल्ल्या अभ्यासपूर्ण लेखांक लागून कच्छच्या संस्थानिकान ताची नायब दिवाण म्बूम नेमणूक केली. पूण थंयच्या घुस्पागोदळाच्या कारभाराक लागून ताणें राजीनामो दिलो आनी तो परत मुंबय आयलो. भारतीय लोकांचो इश्ट आनी बरें मागपी सर विल्यम वेडरबर्न हो मुंबय उच्च न्यायालयांत निबंधक आशिल्लो. योग्यता आनी कुशळताय पळोवन ताणें मामाची उपप्रबंधन म्हूण नेमणूक केली. फुडें ताणेंच मामाक मजूर खात्याचो सेक्रेटरी केलो आनी उपरांत मामा महसूल आनी सामान्य खात्याचो अधिक्षक जालो. मुंबय प्रार्थनासमाजाखातीर तो निश्ठेन वावूरतालो. धर्म सुदारलेबगर देशाची उदरगत जावचीना अशें ताचे मत आशिल्लें सुबोध पत्रिका ह्या प्रार्थना समाजाचे वतीन उजवाडा येवपी खबराप6खातीर ताणें निमाणे मेरेन बरोवप केलें.

हिंदी राजकारणाविशी ताचो सखोल अभ्यास आशिल्लो. सयाजीरीव गायकवाड, सर विल्यम वेडरबर्न, रानडे, तेलंग, चंदावरकार, मलबारी, मोतीलालाघोष सारकिल्ले ताचेकडेन सल्लो घेवपाक येताले.

पितृबोध ह्या ताच्या पुस्तकाचो इंग्लीश, मराठी आनी गुजराती भाशेंतूय अणकार जाला.

-कों.वि.सं.मं.


मायकेल, अँजेलोः (जल्मःमार्च 1475, काप्रेसे, मरणः18फेब्रुवारी 1567,रोम).

एक म्हान इटालिन चित्रकार, मूर्तिकार आनी वास्तुकार. ताचें पुराय नांव मायकेल अँजेलो ब्वॉनारॉती.

पिरायेच्या तेराव्या वर्सा फ्लॉरेन्स हांगा मायकेल हाणें गिर्लांदायो ह्या चित्रकाराच्या हाताखाला काम केलें. एका वर्सा उपरांत फ्लॉरेन्सचो राज्यकर्तो लोरोन्झो दे मेदीची हाच्या ,ग्रहांतल्या पुर्विल्ल्या रोमन कलाकृतींचो अभ्यास करपाची ताका संद मेळ्ळी.

मॅडोना ऑफ द स्टेअर्स हें शिल्पसंगमरवरातलें शिल्प ताणें पिरायेच्या सतराव्या वर्साच तयार केलें. 1491-92 वर्सा ताणेंबॅल ऑफ लॅपिथ्स अँड सेंटॉर्स हें दुसरें संगमरवरी शिल्प घडयलें. शिल्प-निर्मितीवांगडाच ताका काव्य तशेंचतत्वज्ञानाची आवड आशिल्ली. 1496-97वर्सा ताणें रोम हांगाचें बॅकस हे मधदेवतेचो व्हडलो पुतळो तयार केलो.

प्रबोधनकाळ हो युरोपांत नवे जागृतायेचो आनी नवे निर्मणेचो काळ आशिल्लो. ग्रीक संस्कृताय आनी तत्वविज्ञान हांच्या अभ्यासाचो किरिस्तांव

Micheal Angelo- Konkani Vishwakosh.png

धर्मीक प्रवृतीकडे मेल घलप सुरू जालें. प्रबोधनकाळाचे हे फाटभुंयेचेर मायकेल अँजेलोची कारकीर्द सुरू जाली. ग्रीक बुध्दवादान प्रेरित जावन ताणें बुध्दवाद आपणायलो, पूण मध्ययुगांतल्या क्रिस्ती धर्म गिन्यानाकतो इतलो दशिल्लो की ताचो गोंदोळ जालो.

ग्रीक संस्कृतायेंत मनसाचें कर्तूप आनी प्रिश्ठा हांकां जें म्हत्व आशिल्लें ताची फेर स्थापणूक प्रबोधनकाळांत केली. मनशाचे कुडीचेर अचूक प्रमाणबध्दतेचे सोबीतकायेचे निकश पळोवपाक सुरवात जाली. हाचो प्रभाव मायकल जेलोचे कलेचेर पडलो. डेव्हिड (1501-1504) हें शिल्प हेविशींचें एक बरें उदाहरण जावन आसा. मायकल अँजेलोच्या सगळ्योच मानवाकृती एके खाशेले भावनात्मक अवस्थेंतल्यान काडिल्ल्यो दिसतात. तटतटील्ल्या ताची स्वताची आंतरीक तळमळ प्गट जाता. ताच्या स्त्रिचित्रणांतल्या राकट दादलेपणाक लागून ताका बायलांविशीं तिरस्कार आशिल्लो अशें मर्व्हिन लेव्ही ह्या