एम्.बॉयरः पळेयात (बॉयर एम.)
माने, रंगनाथ महादेवः (जल्मः 26 सप्टेंबर 1933, मरापूर, महाराष्ट्र).
सुटकेझुजारी. तो पीजंट आनी वर्कर्स पार्टीचो वांगडी आशिल्लो. 29 जुलाय 1955 ह्या दिसा भाई रावूळ हाच्या फुडारपणाखाला पोळें शीमेर सत्याग्रहांत ताणें वांटो घेतिल्लो. तेन्ना पोलिसांनी ताका धरलो,खूब मार दिलो आनी काणकोण पोलिस ठाण्यार दवरलो. फुडें 2 ऑगस्ट 1955 ह्या दिसा ताची सुटका जाली. 18 ऑगस्ट 1987 ह्या दिसा महाराष्ट्र सरकारान सन्मानपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
-कों.वि.सं.मं.
मापारी, बाळा रायाः (जल्म 8 जानेवरी 1929, अस्नोडा, बारदेस, मरणःफेब्रुवरी 1955).
सुटकेझुजारी. आझाद गोमंतक दल सघटनेचो तो वावुरपी वांगडी आशिल्लो. अस्नोडेंच्या पुर्तुगेज पोलिस ठाण्यार तो हल्लो करपांत ताचो मुखेल हात आशिल्लो. पूण पोलिसांचें बलगे चड आशिल्ल्यान तांणी सगळ्या क्रंतिकारांक धरले. फेब्रुवरी 1955त पोलिसांचें ताका धरून ताचो शारिरीक छळ करून ताचेकडल्यान हेर वांगडयांची खबर काडपाचे जायते यत्न केले . पूण ताणें न्हयकार दितकच ताका खूब मारलो. त्या त्रासांनी ताका पोलीस ठाण्यांतच मरम आयलें. 18 जून 1983 ह्या दिसा गोंय सरकारान ,तशेंच भारत सरकारानय ताका ताम्रपट दिवन ताचो मरमोतर भोवमान केलो. सुटके झुजांतल्या ताच्या मोलादीक वावराखातीर शिरगांवच्या रस्त्याक ताचें नांव दिलां. अस्नोडा गांवांत ताचें यादस्तीक म्हूण ताचो पुतळो उबारला.
- कों.वि.सं.मं.
मापारी, रोहिदास पांडुरंग: (जल्मः 12 डिसेंबर 1924, स्नोडा, बारदेश, मरणः 28 सप्टेंबर 1956, आग्वाद ).
सुटकेझुजारी. ताणें प्रथमिक शिक्षण मराठींतल्यान घेंतलें. आझाद गोमंतक दल सगटनेचो तो वांगडी आशिल्लो. प्रभाकर सिनारी हाच्या फुडारपणाखाला अस्नोडा पोलिस ठाण्याचेर हल्लो करपांत तो फुडें आशिल्लो. पोलिसांनी ताका धरलो आनी 18 म्हयने बंदकणींत दवरलो. बंदकणींत पोलिसांनी ताक सुमारभायर त्रास दिल्ल्यान बंदखणींतकच ताका मरण आयलें. भारत सरकारान ताचो मरणाउपरांत भोवमान केलो.
-कों.वि.सं.मं
माफिआः संघटीन गुन्यावगारीकमेळिल्लें संवसारीक नांव . फाटल्या काय वर्सांत जगांतल्या कितल्याशाच देशांतल्यो टोळयो स्वताक माफिआ म्हणून घेतात . मुळांत हे संघटेचो उदय तेराव्या शतमानांत सिसिलींत जालो. तेउपरांत कितलींशींच वर्सां इटलींत परकीय सत्ता आशिल्लीच, तरीकूय माफिया संघटना तिगून उरली. कारम हीं परकीय सरकारां खूब कूब जपलमी आशिल्ल्यान सिसिली जुंव्यावयल्या लोकंनी म्हळ्यार प्रजेकडेन परकीय सत्तांचे संबंद पयसावले आनी ताका लागीन माफिआ संघटनेची कजगी न्यायदानाची पद्दत तिगून उरली. माफिआ संघनेचे लोक भ्रश्ट सरकारी अधिकार्यांक आनी गिरेस्तांक गरीब लोकांचे दुस्मान समजताले. गिरेस्त लोकांकडल्यान हाडिल्ले लुटीमत गरीब लोकांवांगडाच माफिआच्या फुडार्याचोय वांटो आशिल्लो. माफिआ संघटनेन स्वताची अशी न्यायदानाची पद्दत तयार केली आनी ती बरीच गुस्पागोंदळाची आशिल्ली. अन्याय जातकच सूड घेवपाचो अधिकार फकत अन्यायाक बळी पडिल्ले व्यक्तीक आनी तिच्या कुटुंबाक आसता, अशें हे पद्दतीचें सूत्र आशिल्लें.
1920 वर्साचे सुरवेक इटलींत मुसोलिनीचे कारकिर्दांत माफिआ संघटना लागीं लागीं पुराय सोंपिल्ली. पूण तउपरांत पंचवीस वर्सांनी मतींतायलें की ही संघटीत गुन्यावकारी पुराय नश्ट जावंक नाशिल्ली. दुसर्या महाझुजुपरांत घडुन आयिल्ल्या जमीन सुदारणांक लागून मध्य आनी अस्तंत सिसिलींतल्या गांवगिर्या भांगांतल्यान माफिआचो प्रभाव उणो जालो आनी तिच्यो कारवायो शारी भागांतले उधेगधंदे, बांदकाम आदी वेवसायांत सुरू जाल्यो . माफिआ संघनेंतल्या म्हत्वाच्या फुडार्यांक लागसारच्या जुंव्याचेर हद्दपार करपाचे यत्न हालींच्या काळांतूय जाल्यात. एकुणिसाव्या शतमानाचे अखेरेक आनी विसाव्या षतमनाचे सुरवेक सिसिली आनी इटलींतल्या कांय लोकांचो आस्पाव केल्लो. हे लोक खास करून दक्षिण अमेरिकेच्या कांय भागांत आनी मेर्केंत गेले आनी ताणी आपल्या कारवायांक उपेगी पडटली अशी परिस्थिती निर्माण केली. 1930 चे सुरवेक , अमेरिकेंतल्या संगटितगुन्यावकारीच्या जगाची माफिआ संघटना एक मुखेल भाग जाली. इतलेंच न्बय, तर ही संघटना सगळ्यांत मोटी आनी सगळांत बळिश्ट जाली. अमेरिकेंतल्या माफिआचें स्वरीप सिसिलीतल्या माफिआसारकेंच आशिल्लें. हालींच्या काळांत ही संघटना स्वताक कोसा नॉस्ट्रा( Cosa Nastra ) अशें म्हणून घेता.
माफियांतल्या दर एका गटाचो तरी फयदेशीर वेवसाय आसतालो. देखीक- हॉटेलां वा खाणवळी चलोवप, खावपाच्या जिनसांचें उत्पादन करपी कंपनी स्थापन करप, यंत्र सामुग्रीची किरकोळ विक्री करप आदी. असो कयदेशीर वेवसाय हे संगटनेंतलो एक गट करता, तर शिंदळकी वेवसाय, जुगार, अंमली पदार्थाची विक्री हे बेकारयदेसीर वेवसाय दुसरो गट करता. दोनूय गट गुन्यांवगारी करतना एकामेकांक पूरक अशो हालचाली करातात.
-कों.वि.सं.मं
