उपेगः उजवाडा निर्माण करप हो मेणवातीचो परंपरीक मुखेल उपेग. आदल्या काळांत तिच्या जळपाच्या काळावयल्यान दिसाचो काळ मेजप जातालो,सतराव्या शेंकड्यांत इंग्लंडांत पावणेचो काळ थरावपाक मेणवात पेटयताले. मेणवात सोंपली म्हणजे पावणेचो काळ थारावपाक मेणवात पेटयतले. मेणवात सोंपली म्हणजे पावणेचो काळ सोंपतलो.किरिस्तांव समाजांत मेणवातीक खूब व्हड म्हत्व आसा. अविनाशत्व,चिरंतन,अमरत्व, सार्वकालीकता, सौंदर्य आनी दैविकता ह्या मुल्यांचें प्रतीक म्हूण मेणवातीकडेन पळोवप जाता. कॅन्डल मास डे (२ फेब्रुवारी), पास्काल मेणवाती आनी फीस्ट डे हे मेणवाती संबंदींचे कांय संस्कार . जल्मदीस आनी सणा परबांनी देवामुखार मेणवाती लावपाची चाल आसा. बारशाच्या वेळार नामकरण मेणवात भुरग्याच्या हातांत दितात.मेणवातीची आंगवणय करप जाता. ते भायर मेणापसून तयार केल्ल्यो अवयवांच्यो आकृत्यो देवाक ओंपतात . हालींसरा मेणवातीच्या आकारांत आनी रंगांत बरीच विविधता दिश्टी पडटा.
पूरक नोंदः मेण.
मेथीः एक वनस्पत. तिचो उपेग बोटां, तळवे,नाखटां आदी रंगोवपाखातीर करतात. तिचे फुलांपसून हिना नांवाचें अतर काडटात. ही वनस्पत सादारणपणान उशण प्रदेशांत आनी रेंवट जमनींत वाडटा. जायतेकडेन वंयेखातीर मेथयेचीं झोपां लायतात.
मेथयेचीं पानां बारीक वांट्टा आसतना तातूंत लिंबाचो रोस वा चिंच घालतात. उपरांत ही वांटिल्ली मेथी नाखटांक, हातांच्या तळव्यांक आनी पांयांक लायतात. ती सुकतकच धुवन उडयतात. तेन्ना नाखटां आनी तळवे गडद केसरी रंगान रंगिल्ले दिसतात. हो रंग तीन-चार सप्तकां तिगून उरता.
मुसलमान दादले केंस आनी खाड हांकां मेथी लायतात.पिकिल्ल्या धव्या केंसांचो रंग धांपपाक मेथीचो वापर करतात. मेथी लावपाची चाल मुसलमानांनी भारतांत हाडली, असो कायं लोकांचो समज आसा. पूण गुप्त काळासावन भारतांत मेथी लावपाची चाल आशिल्ली. संस्कृत भाशेंत मदयंतिका ह्या नांवान मेथयेचो उल्लेख केल्लो मेळटा. पंजाब,राजस्थान आनी उतर प्रदेश ह्या वाठारांत शृंगाराचें एक साधन म्हूण मेथयेक म्हत्व दिलां. ह्या वाठारांत लग्नाचे पयले राती न्हवऱ्या-व्हंकलेक मेथी लावपाची चाल आसा.
राजस्थानांत कखाँ चौथ, तीज,नगपंचम ह्या सणपरबेचे आदीं कुमारीका आनी सौभाग्यवती बायलो हातांच्या तळव्यार आनी पांयांर वेगवेगळ्यो आकृत्यो करून मेथी घालतात. मेथयेच्यो वेगवेगळ्यो आकृत्यो काडप,ही एक कलाच. गुजरातांत नवी व्हंकल घोवागेर वता आसतना हाता- पांयांक मेथी लायतात . महाराष्ट्रांत नागमंचमीचे परबेक चलयो आनी सवाशिणी बायलो मेथी घालतात.
गोंयांत लग्ना आदल्या दिसा व्हंकलेच्या हातांच्या तळव्यांक तशेंच पांयांक मेथी लायतात. सौभाग्यवती बायलो तशेंच कुमारीका चडकरून श्रावण म्हयन्यांत मेथी घालतात . श्रावण म्हयन्यांत मेथी चड रंगता, असोय एक समज आसा.
मेथी थंड आशिल्ल्यान ती लायतकच हातापांयांची उश्णता कमी जाता. देखून कांयकडेन दादलेय उबाळाच्या दिसांनी हात,पांय आनी तकली हांचेर मेथयेचो लेप काडटात. कातीच्या रोगाक मेथी गुणकारी थारता.
मेन,सर हेन्री जेम्स समनरः (जल्मः १५ ऑगस्ट १८२२, केल्सो-स्कॉटलंड मरणः3 फेब्रुवारी १८८८,कां-फ्रांस).
नामनेचो समाजशास्त्रज्ञ,मानवशास्त्रज्ञ आनी कायदेपंडीत . १८४४ त ताणें केंब्रिज विद्यापिठाच्या पेंब्रुक महाविद्यालयांतल्यान पदवी घेतली.उपरांत ताची १८४५-१८४७ ह्या काळांत ट्रिनटी कॉलेजांत पाठनिर्देशक म्हूण नियुक्ती जाली. १८४७-१८५४ ह्यया काळांत तो केंब्रिज विद्यापिठांत दिवाणी कायदो ह्या विशयाचो प्राध्यापक आशिल्लो.मदीं कांय काळ ताणें वकिलीचो धंदो केल्लो. १८५२त तो इन्स ऑप कोर्ट हांगा रोमन विधी आनी न्यायशास्त्राचो प्रपाठाक आशिल्लो. १८६१त ताचो ऑन एनशन्ट लॉ इटस कनेकशन विथ द अर्ली हिस्टरी ऑफ सोसायटी अँड इटस रिलेशन टू मोडर्न आयडियाज हो ताचो सर्वोत्कृश्ट ग्रंथ उजवाडा आयलो. राजकीय सिध्दांत आनी मानवशास्त्र ह्या दोनय नदरेन ताणें मांडिल्ल्या आदिवासी कायद्यावयल्या विवाध मुद्दयाकलागून हो ग्रंथ म्हत्वाचो थारला. ह्या ग्रंथाखातीर ताणें रोमन,युरोपीय,भारतीय आनी हेर पुर्विल्ल्या कायद्या पद्दतीचो आदार घेतला. ह्या ग्रंथाक लागून तौलनिक न्यायशास्त्राक मान्यताय मेळ्ळी.
१८६३-१८६९ ह्या काळांत तो गव्हर्नर जनरलच्या काउन्सिलचो कायद्दयाविशींचो वांगडी म्हूण भारतांत आयलो. भारतीय कायद्याची संहिता तयार करपांत आनी सुदारणा घडोवन हाडपांत ताचो मोलाचो वांटो आसा. ताणें न्यायखात्यांत खूबशो सुदारणा करून सुमार २०९कायदे संमत केले. तातूंत वेपार,वारसो,लग्न,घटस्फोट आदी विशींच्या मुखेल कायद्दांचो आस्पाव जाता. वॉर्ड हाणें संपादित केल्ल्या द रेन ऑफ क्वीन व्हिकटोरिया ह्या ग्रंथांत मेन हाणें भारताविशीं म्हत्वाचे विचार मांडल्यात.
तीन वर्सां तो कलकता विद्यापिठाचो कुलगुरू आशिल्लो. फुडें ताची ऑक्सफर्ड आनी केंब्रिज विद्यापिठांत प्राध्यापक म्हूण नेमणूंक
