जाली. १८७१ त ताका सर ही पदवी दिली. व्हिलेज कम्युनिटीज (१८७१), अर्ली हिस्टरी ऑफ इन्सिट्यूशन्स (१८७६), डिसर्टेशन्स ऑन अर्ली लॉ अँड कस्टम (१८८३), पॉप्युलर गव्हन्र्मेंट (१८८५),इंटरनॅशनल लॉ (१८८८) हे ताचे कांय उल्लेख करपासारके ग्रंथ, तत्कालीन राजकीय, अर्थीक विचारीक मळार आपले स्वतंत्र विचार मांडपी व्हड व्यासंगाचो विचारवंत म्हूण ताका मानाची सुवात मेळ्ळ्या.
मेन्शेव्हिकः रशियांतल्या 'सोशल डेमॉक्रेटिक वर्कर्स पार्टी' हातुंतल्या अल्पमतांत आशिल्ल्या पंगडान फुडें आपली वेगळी संघटना उबारली त्या गटाक मेन्शेव्हिक गट अशें म्हणटात. सोशल डेमॉक्रेटिक वर्कर्स पार्टीच्या वांगडीपदाखातीर पात्रतायेच्यो खंयच्यो अटी आसच्यो, हाचेवयल्यान पयलीं मतभेद जाले .लेनिनान पक्ष वांगडीपदाखातीर म्हूण ज्यो पात्रतायेच्यो अटी सुचयल्ल्यो त्यो मार्टोव्ह हाका मान्या नाशिल्ल्यो. अस्तंत युरोपांतल्या लोकशाही समाजवादी पक्षाप्रमाण रशियांचल्या ह्या पक्षाची घटना आसची,अशें मार्टोव्हचें मत आशिल्लें. समाजांतल्या शेतकार-कामगार वर्गाची मध्यम वर्गाच्या क्रांतीचेर कुरघोटी आसूंक फावना आनी समाजवादी समाजरचना जावंचेपयलीं उदारमतवादी,भांडवलशाही मार्क्सच्या सिध्दांताप्रमाण येवंक जाय, अशें मार्टोव्ह गटाचें मत आशिल्लें.
१९०५ वर्साचे क्रांतींत मार्टोव्ह गटान सक्रिया वांटो घेतलो खरो, पूण ते उपरांत पार्लमेंटांत तो सहभागी जालो. आपल्याक संसदीय वेंचणुकेंत यश मेळ्ळें म्हळ्यार तें लोकशाय प्रस्थापित जावपाचे नदरेन योग्य पावल थरतले, अशें ह्या पंगडाक दिसतालें. १९१२ त सोशल डेमॉक्रेटिक वर्कस पार्टींतूच फूट पडली आनी फुडें पयल्या म्हाझुजाविशीं खंयची भुमिका घेवंची हाचे वयल्यान मेन्शेव्हिक पक्षांतूच फट पडली. फेब्रुवारी १९१७ त जाल्ले क्रांतीउपरांत प्रस्थापित जाल्ल्या सोविएट्सांत आनी तात्पुरत्या सरकारांत मेन्शेव्हिकांचो म्हत्वाचो वांटो आशिल्लो. पूण फुडें ऑगस्टांत तांणी वेगळो पक्ष काडलो. १९१७ वर्साच्या राजकीय घडामोडींचेर आपलो ठसो घालपाइतलो एकचार तांच्यांत तिगलोना. ऑक्टोबरांतल्या बोल्शेव्हिक क्रांतीउपरांत तांणी विरोध पक्ष म्हूण काम करपाचो निर्णय घेतलो. पूण १९२२ त तांचो पक्ष बरखास्त केलो आनी कितल्याशाच मेन्शोव्हिकांक हद्दपार केले.
मेर,सायमन व्हॅन डरः (जल्मः२४ नोव्हेंबर १९२५, हेग-नेदर्लंड्स) डच अभियंतो. डेल्फट हांगाचे उच्च तांत्रिक शाळेंतल्यान भौतिकीय अभियांत्रिकीची पदविका मेळयतकच ताणें विघुत् सामग्रीचें उत्पादन करपी फिलीप्स कंपनींत अभियंतो म्हूण काम केलें. फुडें ताणें डेल्फ्ट तांत्रिक विद्यापिठाची भौतिकीय अभियांत्रिकीची पदवी मेळयली. फ्रांस,जर्मनी,ब्रिटन ह्या राश्ट्रांनी अणुकेंद्रीय संशोधनाखातीर सहकारी तत्वाचेर स्थापन केल्ल्या 'सर्न' हे संघटनेच्या जिनीव्हा हांगाचे प्रयोगशाळेंत १९५६ त व्हॅन डर मेर हाची नेमणूक जाली.
आर्विल्ल्या मूलकण मीमांसेप्रमाण किरणोत्सर्गी मूलद्रव्याच्या ऱ्हास क्रियेच्या आनी हेर प्रक्रियांच्या स्पश्टीकरणाखातीर W+_ आनी Zॱ अशा तीन तरेच्या क्षेत्रवाहक मूलकणांचें अस्तित्व गृहीत धरचें पडटा. अती उच्च ऊर्जाधारी कणाच्या आघातावरवीं प्रेरित जावपी अणुकेंद्रीय विक्रीयेंत हे कण निर्माण जावन प्रयोगशाळेंत ताचें निरीक्षण करपाची शक्यता आसता. पूण ही विक्रिया घडोवन हाडपाखातीर आघात करपी कणाकडेन फाव ती गतिज उर्जा आसप गरजेचें आसता. उपलब्ध उपकरणां वरवीं वयली अट पुराय करपाखातीर एकाच व्हड वेगान एकामेकांआड दिकांनी धांवपी प्रोटॉन आनी प्रतीप्रोटॉन शलाकांचो एकामेकांचेर आघात करून सर्न प्रयोगशाळेंत १९८१त ह्या कणांच्या अस्तित्वाविशीं पुरावो मेळयलो.एकामेकांआड दिकांनी वचपी वेगवान कणांत आघात घडोवन हाडून ताचेवरवीं अणुकेंद्रीय विक्रिया संपन्न करपाचें रूबिया हाणें थरयल्लें व्हॅन डर मेर हाचे कल्पकतेक लागून हो प्रयोग जावंक शकलो. कणांच्या परस्पर आघाताक लागून एकेच तरेची अणुकेंद्रीय विक्रिया संपन्न जांवक शकना.
प्रत्यक्षांत घडपी वेगवेगळ्या विक्रियांपैकी सामक्या अल्पसंख्या विक्रियांत W+_ वा Zॱ कण निर्माण जावपाची शक्यता आसता. ताका लागून प्रतीप्रोटॉनांते संख्येंत व्हडा प्रमाणांत वाड केल्याबगर हो प्रयोग सिध्द जांवक शकना कारण निर्यात केल्ले कण अल्पजीवी आसतात आनी तांचें निशिचतपणान निरीक्षण करपाक खूब आडमेळीं येतात. प्रतीप्रोटॉन तयार जातकच तांची व्हडा संख्येन संचालक नळयेंत सांठवण करपाखातीर व्हॅन डर ममेर हाणें प्रसंभाव्य शलाका शीतन पद्दत सोदून काडली.
व्हॅन डर मेर हाचे पद्दतीप्रमाण फावतें प्रतीप्रोटॉन जमा करपाखातीर सुमार २४ वरांचो वेळ लागता. जिनिव्हा हांगाचे सर्न प्रयोगशाळेंत कार्यन्वित केल्ल्या आनी जातूंतल्यान अणुकेंद्रीय दुबळे परस्परक्रियेच्या W आनी Z ह्या क्षेत्रवाहक कणांचो सोद लागलो,त्या प्रकल्पांत मोलादीक वावर केल्लेखातीर व्हॅन डर मेक हाका कार्लो रूबिया हाच्यावांगडा १९८४ वर्साचो भौतिकशास्त्राखातीर आशिल्लो नोबॅल पुरस्कार फाव जालो. व्हॅन डर मेर हाणें भौतिकशास्त्रांत प्रशिक्षण घेतिल्लें नासलें, तरी ताणें ह्या प्रकल्पाक दिल्लें तांत्रिक सहकार्य इतलें म्हत्वाचें आशिल्लें, तेखआतीर ताका भौतिकशास्त्रांतलो हो व्हड भोवमान फाव जालो, ही उल्लेख करपासारकी गजाल आसा. ताका आनीकूय कांय भोवमान फाव जाल्यात.
