Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/780

From Wikisource
This page has not been proofread.

मेराजः मुसलमान लोकंचो एक सण . हो सण हिजरी सनाच्या सातव्या म्हयन्यांतल्या सव्विसाव्या दिसा येता. अरबी भाशेंतल्या उरीज ह्या शब्दापसून मेराज, मिअराज वा मेअराज हो शब्द जाला. वयर चडपाची निसण,पांवडो, आरोहण वा उत्थान अशे ह्या शब्दाचे अर्थ आसात. हाकाच इसरा म्हळ्यार रातीची भोंवडी अशेंय म्हणटात.


ह्या दिसा, रातची महंमद पैगंबरान सर्गाची भोंवडी केली आनी अल्लाकडल्यान मुसलमान लोकांखातीर दिसांतल्यान पांच खेपे नमाज पडपाची देणगी घेवन तो परत आयलो अशी कथा आसा. ही घडणूक रातची घडली म्हणून ह्या सणाक 'शबे मेराज' अशें नांव मेळ्ळां. ताकाच मेराज शरीफ अशेंय म्हण्टात.


मेरीफिल्ड, रॉबर्ट ब्रुसः(जल्मः१५ जुलय १९२१, फोर्ट वर्थ (टेक्सस).


अमेरिकन जीवरसायनशास्त्रज्ञ. लॉस अँडेल्स हांगाच्या कॅलिफोर्निया विद्यापिठांत शिक्षण घेवन १९४९ त ताणें पीएच्.डी.पदवी मेळयली. ताणें पार्क रिसर्च फाउंडेशनांत रसायनशास्त्रज्ञ (१९४३-४४),कॅलिफोर्निया विद्यापिठाच्या रसायनशास्त्र विभागांत अध्यापन सहाय्यक (१९४४-४७), मेड्कल स्कुलांत संशोधन सहाय्यक (१९४८-४९) ह्या पदांचेर काम करतकच रॉकफेलर इन्स्टिट्यूट फॉर मेडिकल रिसर्च (आतां रॉकफेलर विद्यापीठ) हांगा १९४९त सहयोगी प्राध्यापकाचो सहाय्यक म्हूण ताची नेमणूक जाली. फुडें १९६६त तो हेच संस्थेंत जीवरसायनशास्त्राचो प्राध्यापक आनी १९८३त जॉन डी. रॉकफेलर प्राध्यापक जालो.


ऑमिनो अम्लांच्या उत्पादनांतलो प्रश्न सोडोवपाखातीर मेरीफील्ड हाणें खास गुणधर्म आशिल्ल्या एका घन पदार्थाचो उपेग केलो. ज्याप्रमाण स्पंजांत तो विरगळनासतना उदक सरूं येता तेप्रमाण ह्या पदार्थांत अमिनो अम्लां विरगळावपी कार्बनी द्रव्या तो पदार्थ विरगळनासतना सरूंक शकतात.हो घन पदार्थ अमिनो अम्लांतल्या कारबॉक्सिल गटाकडेन संयोग करता आनी ऑमिनो गट संश्लेशणाखातीर फुडल्या टप्प्याखातीर तसोच दवरता. पॉलिपेऱ्टाइजच्या संश्लेशणाखातीर मेरीफील्ड हाचे पद्दतींत घन पदार्थाचेर पयल्या अमिनो अमेलाचो संस्कार करतात. ताका लागून जावपी विक्रियेन हें ऑमिनो अम्ल घन पदार्थाचो भाग जाता. मागीर घन पदार्थासयत हो भाग उपउत्पादित पदार्थ आनी अवशिश्ट द्रव्य हांचेपसून गाळण क्रियेन आनी ताज्या विद्रावान धुवन वेगळे करतात. हे सगळे प्रक्रियेंत घन पदार्थ त्याच पात्रांत दवरतात आनी तो रोखडोच फुडल्य ऑमिनो अम्लाच्या संस्करणाखातीर तयार जाता. ह्याच टप्प्याची दर एका क्रमागत अमिनो अम्लाखातीर पुनरावृती करून पुराय पॉलिपेप्टाइडाची सरपळी तयार करतात.पुराय जाल्ली सरपळी घन पदार्थाच्या आदारासावन निमणे विक्रयेन सोडयतात. मेरीफील्ड हाणें अशे पद्दतीन १९६४ त ९ ऑमिनो अम्लांनी तयार केल्लें ब्रॅडिकिनीन हें पेप्टाइड तयार केलें. ताची हाचेपरस व्हडली कामगिरी म्हळ्यार ताणें १२४ ऑमिनो अम्लांची सपरळी आशिल्लें रिबोन्यूक्लिएड हें एंझाइम यशस्वी रितीन संशलेशित केलें. तेउपरांत हे पद्दतीन आतां हजारांनी वेगवेगळीं पेप्टाइडां संश्लेशित केल्यांत. घन पदार्थाक जोडून टप्प्यांत संयुग तयार करपाची मेरीफील्ड हाची कल्पना हेर मळांरूय आतां वापरल्या. तातूंतलें म्हत्वाचें क्षेत्र म्हळ्यार संकरित डी.एन.ए. वयल्या संशोधनाखातीर लागपी ऑलिगोन्यूक्लिओराइडांचें संश्लेशण हें आसा. ताचे हे पद्दतीक लागून पेप्टाइट-प्रथिन रसायनशास्त्रांत आनी न्यिक्लिइक अम्ल रसायनशास्त्रांत संशोधनाच्यो नव्यो शक्यता निर्माण जाल्ल्यो आसून नव्या वखदांची उदरगत आनी जीन तंत्रविद्या हांचे नदरेन ती वेव्हारीक नदरेन म्हत्वाची थारल्या .


पेप्टायडां आनी प्रथिनां हांच्या संश्लेशणाखातीर ताणें सोदून काडिल्ल्या सादे पूण कल्पक पद्दतीखातीर ताका १९८४ वर्साच्या रसायनशास्त्राचो पुरस्कार फाव जालो. मेरीफील्ड हाचे हे पद्दतीक लागून जीवरसायनशास्त्र,रेणवीय जीवविज्ञान , वखदीक्रियाविज्ञान ह्या विशयांतल्या उदरगतीकूय चालना मेळ्ळ्या.


मेरू पर्वतः पुराणा सारकिल्या पुर्विल्ल्या भारतीय ग्रंथानी उल्लेख केल्लो एक पर्वत . ताका 'सुमेरू' , 'महामेरू' , 'हेमाद्री' (सुवर्णपर्वत ), 'रत्नसानु' (रत्नांच्या शिखराचो) आनी देवपर्वत अशींय नांवां आसात. ताच्या तेमकाचो व्यास पायथ्याच्या व्यासापरस चड आशिल्ल्या ताका कर्णिकाचल , कमलाकर पर्वत अशेंय नांव आसा. भारताचे वायव्य दीकेक आशिल्ल्या नीस ह्या ग्रीक राज्यांतल्या मेरॉस पर्वताच्या वा अवेस्तांतल्या मॉरू पर्वताच्या नांवावयल्यान मेरू हें नांव तयार जालें आसूंये, अशें कांय अभ्यासकांचें मत आसा.


मेरू पर्वत म्हळ्यार पामीरचें पठार, अस्तंत सायबीरियांतलो आलताई पर्वत, हिमालयाचे उतरेकडलो तार्तर प्रदेश, केदारनाथ,अलमोडा जिल्ह्याचे उतरेचो पर्वत,हिमालयाचें एकाद्रें तेमक , एक काल्पनिक आनी पुराणकथात्मक पर्वत अशीं कांय विद्वानांचीं मतां आसात. मंगोलियन भाशेंत आलताई ह्या शब्दाचो अर्थ भांगराचो पर्वत असो जाता. हिमालय आनी मेरू हांचेमदले हेमकूट आनी निषध हे पर्वत म्हळयार कुएनलून आनी थिएनशान दोंगरावळ, अशें कांय पंडितांचें मत आसा.

विंगड विंगड पुराण कथांच्या मताप्रमाण जंबू सारकिल्ले जुंवे कमळाच्य पाकळ्यांभाशेन मेरू भोंवतणी आसात. सूर्य, चंद्र आनी हेर गिरे ताचे भोंवतणीं प्रदक्षिणां घालतात. ताची उंचाय ८४ हजार योजनां