पदवी घेतली आनी कांय काळ मुंबय विद्यापिठाच्या 'स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स' हे संस्थेंत आध्ययन केलें. पूण उपरांत १९३२त असहकाराचे चळवळींत ताणें वांटो घेतलो आनी शिक्षकाचो वेवसाय सोडलो. आंकवार रावन ताणें राश्ट्रकार्य केलें. ह्या वावराची प्ररेणा ताणें रामकृष्ण परमहंस, स्वामी विवेकानंद , रवींद्रनाथ टागोर आनी महात्मा गांधी हांचेकडल्यान घेतली.
तो मुळांत लोकशाहीवादी आनी व्यक्तीस्वातंत्र्यवादी आशिल्लो.स्वातंत्र्य चळवळींत ताका खूब खेपे बंदखणींत घालो. बंदखणींत ताका जयप्रकाश नारायण, अच्युत पटवर्धन हे समाजवादी विचारवंत मेळ्ळे आनी ताणें १९३४त जयप्रकाश नारायण, अच्युत पटवर्धन हांचेवागडा काँग्रेस पक्षाच्या अंतर्गत इंडियन सोशॅलिस्ट पार्टी स्थापन केली. शेतकार आनी कामगार हांच्या प्रस्नांविशीं ताका आस्था आशिल्ली. हिंदू मजदूर सभा ही संस्था ताचे प्रेरणेन स्थीपन जाली. गुजरांतांतल्या स्वातंत्र्या उपरांतच्या शेतकारांच्या आंदोलनाखातीर ताका बंदखणींत उडयल्लो. १९३४-३९ ह्या काळांत ताणें 'काँग्रेस सोशॅलिस्ट विकली' चें संपादन केलें. प्रजासमाजवादी पक्ष स्थापन करपाक ताणें फुडाकार घेतलो . कांय वर्सां तोच पक्षाचो अध्यक्ष आशिल्लो.
ताणें युरोप, अमेरिका,जपान,ऑस्ट्रेलिया ह्या देशांची भोंवडी केल्ली. थंयचे राजकीय-समाजीक परिस्थितीचो ताणें बारीकसाणेन अभ्यास केलो. १९५४ त आनी १९५७ त असो दोन खेपे तो लोकसभेंत वेंचून आयलो.१९६२ उपरांत ताणें काँग्रेस पक्षांत प्रवेश केलो.
१९६३-६६ ह्या काळांत नियोजन मंडळाचो उपाध्यक्ष आनी १९६६ त नियोजनमंत्री म्हूण ताणें काम केलें. काँग्रेसींत फूट पडतकच ताणें संघटना काँग्रेसींत प्रवेश केलो. आणीबाणीउपरांत १९७७त तो जनता पक्षांत सामील जालो. फुडें जनता पक्षाच्या परभवाउपरांत ताणें सक्रीय राजकारणांतल्यान आंग काडून घेतलें.
ताणें राजकारण,अर्थकारण, लोकशाय,समाजवाद, नियोजन ह्या विशयांचेर वैचारीक बरप केलां. 1857 च्या क्रांतीझुजाचें एक नवो अर्थ सांगपी ल्हान पुस्तक ताणें बरयलें . ताचे कांय ग्रंथ अशे- Communal Triangle in India(१९४२), Who owns India (१९५०), Democratic Socialism(१९५१), The Political Mind of India (१९५२), Socialism and Peasantry (१९५३), Politics and Planned Economy (१९५३), Studies in Asian Socialism (१९५३), A Decade of Indian Politics (१९६६), Perception of Asian Personality (१९८०).
मेहता, नरेशः( जल्मः१५ फेब्रुवारी १९२२, शाजापूर-मालवा मध्यप्रदेश).
ज्ञानपीठ पपरस्कार फाव जाल्लो एक हिंदी साहित्यिक . ताणें काशी हिंदी विश्र्वविद्यालयांत एम.ए.ची पदवी मेळयली. थंय केशव प्रसाद मिश्र आनी विश्र्वनाथ प्रताप मिश्र हांचेकडल्यान ताका स्फूर्त मेळ्ळी. १९४२ तले सुटके चळवळींत तेचपरी विद्यार्थी चळवळींत ताणें वांटो घेतिल्लो. कांय वर्सां ताणें कम्युनिस्ट पक्षाखातीर काम केलां. तो ट्रेड युनियनाच्या साप्ताहीक खबरापत्राचो संपादक आशिल्लो .उपरांत कांय तेंप तो आकाशवाणीचेर आशिल्लो आनी मागीर मात ताणें आपलो सगळो वेळ साहित्य बरपांत घालयलो. थोडो तेंप चलिल्ल्या कृति नांवाच्या नेमाळ्याचें ताणें संपादन केलें.
नरेश मेहतान गद्द दोनूय प्रकाराचें बरोवप केलां.पूण चडकरून नवलकथा आनी काव्यसंग्रहाक लागून ताची चड नामना आसा. पुराणीक आनी आधुनिक दोनय विचार ताच्या कवितांनी व्यक्त जातात. ताच्यो कविता छायावादी तत्वांचेर आदारिल्ल्यो आसात. 'बनपाखी सुनो' (१९५७), 'बोलने दो चिड को' (१९६१), 'मेरा समर्पित एकान्त' (१९६२), 'उत्सवा' (१९७९),'तूम मेरा मौन हो' (१९८२), 'अरण्या' (१९८५), 'संशय की एक रात' (१९६२),'महाप्रस्थान' (१९७४).'प्रवाद पर्व' (१९७७) आनी 'शबरी' (१९७७) हे नरेश मेहताचे मुखेल कविता संग्रह. ताचे काव्यभाशेंत सैमीक ओड लावपाची तांक आसा. ताचे काव्यांतले भाशेक व्याकरणाचे बंधन ना पूण अशा ह्या व्यकरणाचें बंधन नाशिल्ले भाशेक लागूनच ताच्या कवीचें व्यक्तितिवाची खाशेली वळख मेळटा. ताची बरोवपाची शैली आनी रचणूक ही आयच्या साहित्यापरस खूब वेगळी आसा आनी हाकालागूनच ताची कविता हेरांपरस वेगळी थारता. मनशाचो संघर्श आनी ताचें व्यक्तित्व तशेंच ताची द्वंद्वात्मकता हीं मनशाचें अस्तित्व थारायतात अशें ते खरपणान मानतात. व्यक्ती आनी समाज , ताचें स्वरूप,झूज आनी शांती, इतिहास आनी व्यक्ती संबंदाची अवतिकाय आधुनिक मनशाचें खंडीत व्यक्तीत्व,समाजव्यापी प्रश्नाचेर व्यक्तीच्या नैतीक दायित्वाची समस्या ह्या सगळ्या प्रश्नांचेर 'संशय की रात' ह्या प्रबंदकाव्यांत चर्चा जाल्ली दिसता. सैमीक ओड आनी जिवंतपण व्यक्त करपाखातीर जाल्लें मानवीकरण तशेंच आशावादी आनी भाववादी नदर , खाशेली अशी काव्य प्रतिभा हांकांलागून ताच्या साहित्यांत जिवंतपण येता. 'समय देवता' हे ताचे कवितेंत संस्कृतायेचें वर्णन दिसता. आयच्या मनशाची अवतिकाय चित्रीत करतना ही कविता एक व्हड साक्षात्कार घडयता. मनशाची मुळावी प्रवृती, ताचें मनीसपण आनी आयचे परिस्थितीची विडंबना हाचेर ताकिवंत विचार जाल्लो हे कवितेंत जाणवता.
