Page:Noli-Me-Tangere-Cebuano-Visayano-ni-Jose-Rizal-1962-N719c.pdf/143

basahon ko ang tanang mga balasahon nga akong hipalgan ug dukidukion ko pag-ayo ang tanan kong mabasa. Tungiid sa mga bag-ong hunahuna nga akong hikat-onan, ang akong pagpanabiit nabalhin ug daghang mga butang nga kanhi akong nakita, karon nangausab na ang ilang kahimtang. Nakakita na akog mga kasaypanan sa dapit dim kanhi mga kamatuoran day akong nakita, ug mga kamatuoran usab diin kanhi pulos da mga kasaypanan. Ang pagpanlatus, pananglitan, sa mga batang tinon-an nga, sukad sa dugay nang panahon, maoy ginabuhat sa mga magtutudlo sulod sa mga tulonghaan ug nga kanhi giisip ug gipatuhoan nga mady bugtong paagi nga maayo aron ang tinon-an makakat-on, gituhoan ko na karon nga inay makatabang aron ang bata mouswag, hinunoa makadaut ug daku kaniya. Nakatuo gayud ako nga ang salabutan sa batk dili makatultol paghuniihuna kon ang iyang mga mata magatan-aw sa palmita ug saplina; ang kahadlok ug kalisang makakutaw gayud sa hunahunii hangtud sa tawo nga labing malinawog buot, gawas pa nga ang hunahuna sa bata, sanglit mabaskog kaayo, malagmit usab nga maluba. Ug sanglit magakinahanglan man kitag kalinaw sa buot aron mahipatik sa atong salabutan ang mga hunahuna nga atong hikat-onan, gituhoan ko nga ang angay kong unahon mao ang pag-agak sa mga bata aron sila managbaton ug pagsalig, paglaum ug pagmahal sa ilang kaugalingon. Gisabut ko usab nga ang pagpanglatus nga sa adlawng tanan makita sa tulonghaan makapabunol sa kasingkasing sa bata, makapal sa iyang mga maayong pagbati ug sa kaulaw nga makuli nang mobalik human mawagtang. Napaniid ko usab nga ang batang latuson mo malipay nga ang uban latuson usab ug mahimuot kaayong magpamati sa hinilak sa iyang isigkaingon; ingon man akong napaminaw nga ang bata nga tugyanan sa pagpanglatus, bisan sa unang adlaw nga siya suguon sa magtutudlb mosugot sa dakung kabug-at sa iyang buot, apan sa ngadtongadto maanad ug sa kadugayan gayud malipay na siyang magatuman sa iyang masulub-ong katungdanan. Nalisang akong nagpalandong sa panahon nga milabay ug buut ko luwason ang ania karon pinaagi sa pag-usab sa karaang pagpanudlb sa kabataan. Gipaninguha ko nga ang pagtuon himuong kalingawan aron dili ikabug-at sa buot sa mga bata, gipatuo ko

— 136 —