mohupot bisan unsang buhat nga makahago sa lawas: ang alaut nga Don Tiburcio, aron mabuhi, buut na lamang unta bisan unsang buhata basth dili makabuling sa iyang dungog, ugaling kay ang kadungganan sa iyang magsigka-Katsila dili gayud unta makatugot niini, bisan ang maong kadungganan dili makaluwas sa iyang mga kinahanglan.
Sa sinugdan gibuhi siya sa pipila niya ka mga katagilungsod, apan, sanglit si Don Tiburcio may ulaw man nga pagkatawo, mapait sa iyang baba ang kalan-on nga idulot kaniyii, ug inay siya motambok midaut hinuon. Tungud kay wala siyay kinaadman, ni salapi, ni mga “recomendacion”, aron lamang mahimulag sa iyang mga katagilungsod, gitambagan nila nga mosuroy sa mga lalawigan ug didto magpaka-doktor siya sa panambal. Sa sinugdan ni Don Tiburcio midumili niini, kay, bisan tuod nahimo siyang suluguon kanhi sa tambalanan sa San Carlos, wala gayud siyay diyutay nga hikat-onan sa kinaadman sa panambal, kay ang iyang buhat didto mao man lamang ang pagpaspas sa abog sa mga bangko, ang paghaling sa mga kalan, ug kini wala usab madugay. Apan, sanglit gipig-it na man gayud siya sa mga kinahanglan ug ang iyang mga duhaduhik gilaglag man sa iyang mga higala, sa nadugay na napatuo sa ilang mga tambag, misuroy sa mga lalawigan ug didtb misugod pagduaw sa pipilii ka mga masakiton ug unya dili mahal ang bayad nga iyang paninglon, sumala sa gisugo kaniya sa iyang konsiyensiya. Apan, sama sa batan-ong pilosopo nga gihisgotan ni Samaniego, sa gidangtan nag dugay mahal na ang bayad nga paninglon sa iyang kabudlay ug tag-as kaayo ang bili sa iyang mga pagduaw sa mga masakiton. Sukad dinhi giisip dayon siya nga maayong ma nanambal ug kaha nadato unta siya kon ang tanang mga mananambal sa Manila wala pa masayud sa lakad nga suhol nga iyang pangayuon ug sa kompitinsiya nga iyang gihimo sa ubang mga mananambal.
Naluoy ug milaban kaniya ang pipila ka Katsila, ingon man ang pipila ka mga magtutudlo.— “Pasagdi intawon kanang alaut— matud nila kang Dr. C. nga mabinantayon uyamut sa dungog sa iyang mga kaubang mananambal—, pasagdi intawon nga mangita siyag diyutayng salapi, kay inigpakatigum niya unom kun pito ka libo ka pisos, makapauli na sa Espanya ug didto magapuyo siya sa dakung kalinaw. Kay, kon hunahunaon pag-
