ikaw nga gihagit, gipanamastamasan ug ginadumtan, ug bisan pa niinirtg tanan, bisan pa sa imong kaalam, ikaw wala gayud mobiya nianang mga hunahunaa, sa pagpalandong ko niining tanan, nagduhaduha na hinuon ako sa mga butang gituhoan ug motugot ako nga kaha ang lungsod nasayop. Ingnon ko ka- nang mga alaut nga milaum sa mga tawo, nga ang ilang pag- laum adto idangop kang Bathala kun sa ilang mga bukton. Pasalamatan ko ikaw pag-usab ug sultihi ako asa ko ikaw ihatud.
—Elias, kanang imong mga pulong mapait miabut hangtud sa akong kasingkasing ug nakapaduhaduha usab kanako. Unsaon mo man ugod? —Ako wala maagak tipon sa akong mga katagilungsod, kansang mga kinahanglan dagway wala na- ko maila; didto ako mabata sa kolehiyo sa mga Heswitas, didto ako magatubd sa Uropa, nahimo akong tawo taliwala sa mga basahon ug mao day akong nabasa kadtong mga butang gisulat sa mga tawo: kadtong mga butang natago sa kangitngit, kad- tong wala isulti sa mga magsusulat, kadto wala nako hisayre. Apan bisan pa niana, ako, sama kanimo, nahagugma sa atong yutang-natawhan, dili lamang tungkud kay katungdanan sa tanan ang paghigugma sa yuta diin siya matawo ug diin kaha usab niya hingkaplagi ang katapusan niyang puloy-anan; dili lamang kay mao kana ang gitudlo kanako sa akong amahan ug kay ang akong inahan maoy usa ka indiyil, dili lamang tungud kay ang tanan kong mga matahum handumanan ania nakb dinhi tipigi, labut pa nianang tanan, gihigugma ko usab siya kay mao ang nagahatag kanako sa akong kabulahanan karon ug magahatag sa akong kabulahanan sa ulahing mga adlaw!
—Ug ako nahagugma kaniya tungud kay mao ang nagahatag kanako sa akong dautang kapalaran — matud ni Elias.
—Oo, higala ko, ako nasayud nga ikaw nagaantus, nga ikaw alaut, ug kini maoy hinungdan nga nalubog ang imong panan0 aw sa umaabut, kalubog nga mitakod sa imong hunahuna; ug tungud niini may panagana ako sa pagtuo sa imong mga mulo. Kon mahimo ko pa unta pagtulotimbang sa mga hinungdan niana, kon hisayran ko pa untik ang diyutayng bahin nianang imong kaagi . . .
—Lain ang ginikanan sa akong mga kaguol; kon hisayran ko pa lamang nga sila makahatag diyutayng kapuslanan, isugi-
— 422 —
