L
ANG BANAY NI ELIAS
“May kan-uman na ka tuig karon, ang akong apohan naga- puyo didto sa Manila ug tenedor de libros siya sa balay sa usa ka magpapatigayong Katsila. Niadtong panahona ang akong apohan batan-on pa kaayo, minyo na siya ug may anak usa ka buok. Usa ka gabii niana, walay nasayud unsang kaagiha, misi- laub ang tindahan, ang sunog mikaylap sa tibuok balay ug unya mitabok ngadto sa uban. Ang nangapagtong sa kalayo daghanan uyamut, nangitil ug tawo nga kapat-ulan sa sunog ug ang akbng apohan maoy gipasanginlan sa magpapatigayon. Kawang lamang ang iyang mga pangulipas, ug sanglit kabus siya ug walay sarang ikabayad sa mga manlalaban nga bantugan, gi- silotan nga hampakon sa atubangan sa kadaghanan ug unya isuroysuroy sa kadalanan sa Manila. Dili pa karon dugay gina- gawi gihapon kining silot nga makauulaw, nga ginatawag sa mga tawo ug caballo y vaca, labing mangil-ad uyamut kay sa ma- ong kamatayon. Ang akong apohan, tinalikdan sa tanan gawas sa iyang batan-ong asawa, gigaid sa usa ka kabayo, sinunod sa dag hang mga tawong mapintas ug kasingkasing, gihampak sa tanang mga likoanan sa dalan, sa atubangan sa iyang kaigsuonan ug duol sa daghang mga simbahan sa usa ka Bathala sa kahusay. Diha nga ang alaut kong apohan, nga gibuongan na sa dungog hangtud sa hangtud, nakatagbaw na sa kauhaw sa. panimalus sa mga tawo tungud sa daghang dugo nga mibuhagay sa iyang la- was, sa mga pagdagmal nga iyang nadawat ug sa iyang mga singgit, gibadbad siya sa kabayo nga gigairan kaniya kay gipu- nawan man sa kabuhi. Maayo pa unta hinuon nga namatay kad- tong alaut! Gipagula siya sa bilanggoan sa iyang mga kaaway tinukmod sa ilang mapintas nga pagbati; ang iyang asawa, nga niadtong panahona nagasabak, nalukop ug libod sa kabalayan aron pagpasuhol kun pagpakilimus diyutay nga kaluoy sa iyang kaigsuonan nga sarang ikabuhi sa iyang bana nga masakiton
— 424 —
