Zamenhof, — aŭ kontraŭe ĉu ĝi aperos kiel nova sistemo sub nova nomo ».
Tala esis la opiniono expresita da So Lemaire ja en novembro a la Prezidanto di Lingva Komitato. Nun il devlopas e komentas ol en letero de 11a marto : « Dro Zamenhof estas same propraĵulo de l’ nomo Esperanto, kiel industriisto estas propraĵulo de fabrika marko aŭ de tio, kion oni nomas la « komerca nomo… Kion do oni povis peti de la Lingva Komitato? Tute simple diri, ĉu tiu ĉi reformo estos farata kun ĝia kunhelpo kaj en la nomo de Esperanto, — aŭ ĉu kontraŭe oni levas forlasi tiun entreprenon al la ekskluziva iniciativo de la Delegacio… Nun ni konas la respondon de Dro Zamenhof : li rifuzas. Afero estas do certa : la reformo, kiu estos proponata, ne povas sin rekomendi per la nomo Esperanto… Sed aliflanke oni ne povas dubi pri tio ĉi, ke ĝi estos proponata al la mondo; komparo estos farata; se la projekto Ido… estos venkita, Esperanto restos la lingvo internacia de l’ mondo [1]; se kontraŭe la projekto akiros la simpatiojn kaj la preferojn, ĝi venkos, kaj ĝi venkos sub sia propra nomo; kaj oni ne povos kulpigi ĝin pri plagiato, ĉar per la buŝo de Zamenhof Esperanto estos rifuzinta esti asociato en tiu hipotetika sukceso. — Oni ludas ĉion por ĉio. — La batalado por la superpotenco okazos en la publiko mem anstataŭ esti aranĝita per diplomatia negociacio [2]…. Kaj nun, se oni trovas tiun ĉi publikan bataladon danĝera .. tiasupoze oni donu al la « popolo Esperantista » konstitucion …. oni donu al ĝi la regulan « parlamenton », tiun rajtohavan autoritaton, kiun mi rifuzis kaj kiun mi rifuzas trovi… en la Lingva Komitato ».
Ca grava letron Paris-Esperanto rifuzis insertar; e la prezidanto di Lingva Komitato respondis, ke la unika membro di ca komitato, qua opinionis, ke ol ne havas yuro por solvar la questiono pri reformi, ne esas So Lemaire. De co on povas konkludar, ke ne «&nbap;unu » (quale dicis la prezidanto), sedadminime « du » membri di la Lingva Komitato kontestis sa yuro en la questiono.
Espero Katolika, revuo monata en Esperanto, direktoro Pastro Em. Peltier. — Ca revuo, qua multe sufris e plendis pri la signizita literi, ne prenis partio en la questiono pri reformi. Ol recensas tute senpartie la opinioni ed argumenti di la du flanki, e raportas tre exakte pri la fakti; co esas tre laudinda metodo. Sed, juste pro co, ni apene povas recensar nia bonega kunfrato, nam on ne povas analizar recensi, quin ni devas ipsa facar en nia revuo de nia vidpunto. Ni citos tamen kelka tre justa rimarki di Prof. E. Lime en sa promenado tra la gazetoj : « La vero devigas nin diri, ke la reformoj
