Omno co pruvas, ke la logiko di ca defensanti di EP. esas vere lama o straba; ol memorigas la eterna alegorio di la palyo e di la trabo!
{{Prog title s|Pro quo « esar » vice « esti »?
On kritikis ofte la formi estas, estis, estos, e c. pro ke li kontenas litero tute superflua, nome « t ». Efektive, ca litero tute ne apartenas ad la radiko, sed esas simple signo di persono (di la 3-esma persono) : ex. en latina : sum (vice es-um), es (pura radiko), es-t: en greka : eimi (vice es-mi), cis (es-si), es-ti (ti finalo di la 3a persono), La radiko internaciona (c. e. indo-europana) di la verbo esar esas es (france : tu es, il est; itale es-sere; angle is, germane is-t). En hispana, on havas ambe ser ed estar : sed ica lasta venas de L. stare, quan ni tradukas per starar. Or la verbo ser facas es en la 3a persono sing. di prezento. En rusa, fine, la verbo esar konyvugesas tale en prezento : esm, esi, est, esmi, este, sut : on vidas klare, ke la radiko esas es, e ne est, qua esas sole la 3a pers. sing. La adjunto de t esas do kontra a l’ etimologio, e shokas tante plu la linguisti, ke on adjuntas altra finalo verbala -as, -is, -os, qua duopligas la finalo t. On povus kontentesar uzar simple la radiko es en la prezento; sed, pro ke en Esperanto on uzas finalo mem por la prezento, as, on devas dicar : es-as.
Co havas altra avantajo. De longe on opinionis, ke la formi tante ofta estas, estis, estos… esas tro longa, grava e malagrabla. Mem bonega Esperantisto propozis, por mallongigar li, supresar tute la radiko est ed uzar simple la fini as, is, os,… quo esus mallogika, nam ca finali di omna verbo ne povas havar la senco di ula radiko verbala, mem di la verbo esar; cetere, tala formi esus tro mallonga, tro malgrava, e fine ne komprenebla. Sed on obtenas plu reguloze preske la sama rezultato, liberigante la radiko ipsa de ta neutila t, nam la formi esas, esis, esos,… esas multe plu malgrava e fluema kam estas, estis, estos.
Altra motivo tre grava esas la samsenceso di la radiko di la verbo esar kun la sufixo ec. Nam ca sufixo signifikas esence la fakto esar tala o tala : beleso esas la fakto esar bela, e c. Konseque, se on volas logike e klare expresar la ideo : esar bela, on devas necese dicar : bel-esar; sed de ca verbo derivas reguloze la substantivo bel-eso, qua esas identa ad la malnuva beleco. La logiko do postulas, ke on identigez la du vort-elementi (tante plu, ke en Esperanto omna vort-elemento havas, o devas havar, senco konstanta e definita), e konseque ke on vicigez la sufixo ec per la radiko verbala es, qua havas exakte la sama senco.
Fine, ca chanjo liberigas la radiko est por la senco tre necesa ed internaciona di D. Ost, E. east, F. est, I. levante, R. vostok, S. este; punto kardinala quan onma mapi signizas per « E. ».
Cetere, la questiono esus plu juste : « pro quo est vice es? », nam
