Jump to content

Page:Progreso - 1a yaro.pdf/199

From Wikisource
This page has been validated.
185
BIBLIOGRAFIO

sempre a I’ akuzanto. Tamen, ni volunte ripetos hike la deklaro, quan ni facis spontane de I’ komenco a la Komitato, nome, ke Ido esas nek membro di la Komitato, nek So Couturat, nek So Leau. Cetere, nula membro di la Komitato konocis nek deziris konocar la personeso di Ido ; e co ipsa pruvas la perfekta senpartieso di la Komitato, e sa indiferenteso relate a la personala questioni, qui tante malquietigas la Fundamentisti (komparez la letro di So Prof. Jespersen publikigita da Belga Sonorilo de 19 aprilo). Nun me deklaras, ke mea severa epiteti aplikesis sole a la vere ridinda insinuajo di So de Wahl, ke la Delegitaro esas komploto di « esperantista kapitaluli » ! Me do expektas, ke So de Wahl suafoye retraktos sa tute imaginata akuzi, qui ne esas digna de il e de nia komuna ideo. Il dicos forsan, ke il ne konocis nek povis konocar co, quon ni dicis o facis en la kunsidi di la Komitato. Sed lor por quo lansar akuzi sen ula pruvo o mem versimileso ? Il devus lasar tala procedi a la konservema chefi di Esperanlo, qui havas nula plu bona o plu nobla armi !

L. C.

Cambridge Daily News, 2a aprilo, 8a aprilo, 15a mayo. — Ca jurnalo, qua esis quaze oficiala jurnalo di la lasta Esperantista Kongreso, publikigis seryo de artikli da nia kolego P. Hugon sub la titolo The Reform of Esperanto. La unesma raportas pri la kunveno di la Komitato, a qui l’ autoro partoprenis, e pri sa decidi ; e refutas ca objekto di la « praktikal » homi : « Esperanto ne bezonas reformesar, nam ol marshas (laboras : it works). Se plubonigi esas necesa, la tempo adportos li. » Co signifikas, ke (kontre la proverbo) esas plu bona kuracar kam evitar (la malsaneso). Sed kad Esperanto « laboras » ? Se yes, pro quo la autori di vortolibri enduktas en omna edituro centi de nuva radiki, ne kontrolata per uzado, ne mem max ofte konforma a la spirito di la linguo, e malofte internaciona ? Pos favorir la franca en elekto di sa radiki, ol favoras nun la germana, neglijante la granda principo di internacioneso. E quale la « evoluco » povus eliminar la signizita literi ? Certe evoluco povas facar multo ; sed se ol ne laboras sur konvenanta bazo, ol povos nur destruktar. Ed on povas apene imaginar plu malbona bazo, kam la Fundamento. La ideo ipsa di Esperanto..... esas precize krear konvenante, kun helpo di raciono, to quon evoluco per su ipsa ne povis exekutar. Se vu tante fidas ad evoluco, pro quo vu ne adoptas un ek la naturala lingui ? Pro ke li esas tro malfacila ? Sed pro quo li esas malfacila ? Pro ke la populo evolucigis li. Lasez Esperanto, sen konvenanta bazo, falar en la manui di la populo, ed ol divenos balde tam malfacila kam ula naturala linguo. — Hike l’ autoro citas la diversa senci, quin la uzado atribuas a la verbi nemediate derivita de substantivi (broso, brosi ; tamburi, ori, vapori, fumi, mebli, avari, rajti, loki, tajlori…) Ed il konkludas : Or l’ evoluco jus komencis… Pos 20 yari… Esperanto divenus tante komplikita, omna vorto uzesus en dekdu diversa senci… »