semblas dominacar en ES. (same quale en EP.), to venas simple de lia plu granda internacioneso, quan ni zorge kontrolis. Li eniras nia linguo nur segun quante li esas ankore « vivanta » ed uzata en la moderna lingui (ne sole en la lingui romanala, sed anke en angla, en germana e mem en rusa) : li esas la domeno komuna di omna civilizita lingui ; e li debas lia supera internacioneso max ofte a l’ angla linguo (qua tamen ne esas romanala), pro la nombral importo di ca linguo. Inter la romanala e la germanala grupo, la angla preske sempre decidas e duktas la balanco per sa propra pezo. Or on savas, ke cirke 70 p. 100 de la angla vortaro esas romanala.
Cetere, on ne devas atribuar tro granda importo a ta distingo skolala di l’ europala lingui, unesme, pro ke la max nombroza linguo, la angla, esas linguo mixita romana-germana (kad on povas aspirar por la LI., quale Dro Zamenhof ipsa en 1894, a pureso ed homogeneso, kande on vidas, ke naturala lingui esas tante mixita ?), e duesme, pro ke ta klasigo poke surfacala maskas la profunda, esencala uneso di la indo-europala lingui, rivelita da la komparanta gramatiko. Ne existas propre romana, germana o slava radiki, sed indo-europala radiki, diverse modifikita da la diversa lingui : tala esas exemple la radiko ja citita vidv, ed anke la radiki tute internaciona patr (o fatr), matr (patrino), frat (o brat, brot), e c. e c. La prejudiko di kelka Germani kontre la stranjera vorti esas tute maljusta, ye ciencala ed historyala vidpunto : nam en la max pura ed antiqua germana linguo trovesas elementi latina quale Wein (vino), Fenster (fenestro), Tisch (L. discus), Dach (L. tectum), Keller (L. cellarium : cf. E. cellar, F. cellier), e c. Esas do vana distingar romanal e germanala radiki, e postular, ke la LI. kontenez tanto po cent de la uni o de l’ altri. La LI. devas esar max internaciona posible, en la indo-europala domeno, e konseque ol esas necese romana-germana[1]. Sed la
- ↑ La lingui slava ne esas sakrifikita pro to, quankam la LI. kontenas tre malmulta radiki pure slava : nam ica lingui kontributas, segun la nombro di lia adepti, determinar la max internaciona radiki, qui esas lor romana, lor germana. La rusa linguo aparte inklinigas ofte la balanco por germana radiki, quale traur (D. Trauer, E. mourning, F. deuil, I. lutto, R. traur, S. duelo, luto).
