naturo. La granda naturala principo, quan on uzas por produktar vivkapabla artifical L. I., koincidas kun ta, quan on aplikas por produktar artificale ula karakteri en vivanta organismi. Esas la principo di l’evoluco, la sama qua produktas a ni segun nia volo la karakteri di kurkavalo, kargokavalo, letrokolombo, chas-hundo, di diversa speci di pomi, rozi, tulipi, e mult altra. Ni tute ne genitas ta animali e planti, quale esas l’ideo di homunkulo en la retorto, sed ni produktas li chanjante la principo di « naturala evoluco » en la principo di « artifical evoluco », exakte quale expozis to la genio di Darwin. Tute analoga procedo esas l’ « invento » di L. I. OI devas naskar ek nia linguala, teorial e praktikala rezono, exakte quale la naturala linguo naskis olim ek la naiva sentimenti di l’primitiv homo. Do artificala kontrukto di L. I. esas tute naturala procedo, e la rezultajo, quin ni atingos, esos tante plu vivkapabla, quante plu bone ni esos kompreninta la natura per nia rezono.
Me esperas ke la lektanto rimarkis la fundamental ideo, quan me volis expozar en mea artikli : « Pensi pri la reformo en Esperanto » : La invento di L. I. esas ciencal-teknikal afero. Ol esas ciencal en duopla rilato. Unesme pro to, ke en la cienco, quale l’expresuro di l’europan-amerikana kulturo, existas ja la natural origino di L. I., quan on devas per artifical evoluco devlopar ; duesme pro to, ke la metodo di ta racional-artifical evoluco esas ipsa cienco, specale nuva, nome la linguocienco di la L. I. Ol esas teknikal afero pro la cirkonstanco ke per la teorio esas atingenda praktikal rezultajo por l’uzado di la homi. Nu nia moderna kulturo esas definita per la principo di la ciencal tekniko e di la teknikal cienco. La moderna homo facas nulo plu per la brutal empiriko. La cienco difuzesis en omna laboreyi, fabrikeyi ed en la diala praktikala vivo. Omna saji ed instruktiti savas ke la epoko di la brutal empiriko, qua efikas cadie nur tre poke, esas finita. Pro to esas retromarcho, kande l’Esperantisti fanfaronas kun lia « praktiko », quan li opozas a la teorio. Tala distingo esas malmoderna, tute romantikal e ridinda en nia kulturepoko, La moderna spirito extingos tala « sajesi » quale la sturmo extingas malnuva sebokandelo en polvoza angulo. Anke la
