Jump to content

Page:Progreso - 1a yaro.pdf/571

From Wikisource
This page has been proofread.
557
LITERATURO E TRADICIONO

pluralo ; ex. bonomo, bonomi. La rezultato esus simple renversar la nuna regulo, t. e. uzar ula sufixo por personi, e nula sufixo por la kozi, quo esus egale « arbitriala » o konvencionala. On dicus bonomo, bonomi, vice nia bono, boni ; e bono, boni, vice nia bonajo, bonaji.

La kritiko di So de Janko pri la senco di bela ne semblas justa : qua esas bela bela, e to quo esas bela belo o belajo. Nam « qua esas bela » equivalas adjektivo, dum ke « to quo esas bela » equivalas substantivo (implikas l’ideo di obyekto).

La objekti fondita sur kelka germana kompozaji ne semblas justa, nam tala kompozaji esas quaza idiotismi. To esas exakte same kam se on volus tradukar literale F. chauve-souris (vespertilyo) per senhara muso ! Nultempe blindhundo povas signifikar : hundo di blindo. To esas necesa konsequanto di ca fakto, tre bone lumizita da Ido (Gramatiko kompleta, § 161, 162) : ke en kompozaji la relato di la elementi esas tacita, e ne expresita. Pro to So Seidel konsilas tre juste abstenar de la kompozado o mem supresar ol, pro sa tro ofta malklareso e dusenceso (v. Progreso, p. 508). Esos sempre plu klara e plu sekura dicar blinda hundo en un kazo, e hundo di blindo en l’altra[1]. Kompozajo quale Schwarzbeere esas quaze kemiala kombinuro, quan on ne povas admisar, nam sa senco ne rezultas de la senco di la simpla elementi.


LITERATURO E TRADICIONO

On sempre alegas la literaturo e la tradiciono di Esperanto por repulsar omna chanji. Sed quo esas tradiciono di 20 yari admaxime, qua cetere esas nur la tradiciono di kelka autori, certe bona, sed ne senerora od nepekiva ? On plendas ofte, ke en la naturala lingui on ne povas facar la perfektigi o simpligi necesa, nek emendar lia difekti, pro ke on devas respektar lia literaturo e lia tradiciono de multa yarcenti. E juste pro to multi deziras ed aceptas fervore linguo internaciona artificala, en qua on esas libera obedyar la logiko e la raciono. Nu ! apene tala linguo existas e komencas esar praktikata, trovesas ja konservemi qui dicas : Ne tuchez ol, nam ol havas sa « spirito », sa tradiciono, sa litera-

  1. Pro la posibleso di eliziono, on ne povas atribuar a blindhundo altra senco kam blinda hundo.