latinisti esos sempre tentata komprenar amabas quale imperfekto (L. amabam, amabas,…), e lor mankos ankore l’imperfekto, quan on devos tradukar per la perifrazo : me esis amanta, sed nur en kazo di neceseso, t. e. kande on volas indikar ago pasinta samtempa kam altra ago pasinta (me esis skribanta, kande il eniris). — Sed same kam, kun imperfekto, esas timenda ke la Franci trouzez ol en multa kazi, ube la simpla pasinto suficas, same, kun la perfekto, esas timenda ke li, ed altra populi, trouzez ol en multa kazi, ube la simpla pasinto suficas ; tante plu, ke la franca tendencas supresar en l’uzado la « definita pasinto » (j’aimai), qua esas la justa historyal e rakontal tempo, e vicigar ol per la « nedefinita pasinto » (j’ai aimé), qua devus restar la vera perfekto. Or se la Franci dicas : « il est venu avant-hier et reparti hier », la Angli dicas: « he came the day before yesterday and went away yesterday », e li esus tre shokata, se on uzus la perfekto, quan li komprenus quale se on dicus : he has come… he has gone away… Kande li dicos od audos : il esas veninta…li necese komprenos, ke «il » esas ankore hike. Pro to li preferas uzar l’analizala formo, quankam longa (esas ‑inta) ed aceptos l’uzo di ‑abas nur en la senco di imperfekto (quale la Franci) : me venabas me esis venanta E. I was coming.
Pri ta questiono, ni ne povas plu bone agar kam citar l’opiniono di So Jespersen, quan il private expresis dum la diskuti de la konstanta Komisitaro : « Existas en nia lingui 4 tempi pasinta (sen kontar la plusquamperfekto, antea futuro, e c.) :
- 1. Kustumala pasinto : E. I wrote, F. j’écrivais (toutes les fois, tous les jours, etc.),
- 2. Standala pasinto : E. I was writing, F. j’écrivais (quand il entra).
- 3. Definita pasinto : E. I wrote, F. j’écrivis (en la malnuva uzo), j’ai écrit (quale on dicas nun max ofte).
- 4. « Nedefinita » pasinto, o plu juste perfekto : E. I have written, F. j’ai écrit.
« Or inter ta tempi, la angla intermixas (identigas sub la sama formo) 1 e 3, la germana, 1, 2 e 3, la franca, 3 et 4… Ne esas necesa havar omna ta nuanci en nia linguo, sed se on volas havar du pasinta formi, on ne devas distributar li segun pure nacionala maniero. » (To esis kritiko di l’endukto di « imperfekto » por la senci 1 et 2). « La max bona esas havar formo en ‑is, qua uzesus por 1, 2, 3 e 4, e vicigar ol segun bezono per kompozita formi. »
