Jump to content

Page:Progreso - 1a yaro.pdf/584

From Wikisource
This page has been proofread.
570
PROGRESO

Tala esas la motivi qui impedis la Komisitaro aceptar la sufixo ‑ab, malgre sa videbla avantaji, quin ol agnoskis. On timis trouzi e misuzi. Certe, to ne esas tute decidiva motivo ; nam, quale dicas proverbo, on misuzas la max bona kozi. Sed to pruvas adminime, ke on devas previdar zorge omna konsequanti di ta propozo, e ke, se on aceptos ol, on devos evitar la timita e timenda trouzi. En ta questiono, ube existas motivi por e kontre, la Komisitaro preferis konservar malnuvajo kam sancionar nuvajo, pensante, ke esos plu facila enduktar pose ta nuvajo, se ol aparos utila, kam supresar ol, se pos endukto ol aparos malutila. Se do ol pekis, ol pekis nur pro prudenteso e konservemeso. Qua povos mallaudar ol pro to ?

Mustar, darfar?

Multa germana samideani plendas pri la manko di verbi qui tradukus exakte lia D. müssen e dürfen ; e li ne rezignas facile uzar en ta senci la verbi devar e povar, qui korespondas anke e plu juste a D. sollen e können. Pro to, en la 2a no di Internaciona Socialisto, So Weisbart propozis e prove uzis la verbi mustar (E. must) e darfar (D. ich darf). Kompreneble, on povas objektar nulo a tala propozi e provi (severe eskluzita da la « fidela » Esperantisti, e sen qui tamen la famoza « natural evoluco » esas tute neposibla). Sed on devas bone reflektar e longe provar ante admisar definitive ta radiki, nam, se li semblas komoda por la German­linguani (e parte por la Anglo­linguani), li povas esar malkomoda ed embarasanta por la ceteri. On devas ante omno serchar kad nia linguo ne furnisas suficanta moyeni por expresar ta du idei. Or, se ni ne havas personala verbi, ni havas nepersonala verbi kun ta senci ; ni povas dicar : oportas o necesa esas vice mustar, e : esas permisata, o : (me) esas libera vice darfar.

Ni ne volas expresar nun opiniono pri ta questiono, di qua la decido esas omnakaze rezervenda a la futura Akademio. Ni konsilas simple a nia samideani, ke li provez e penez uzar omna moyeni de expreso ja existanta, ante propozar ed uzar nuva vorti, por experimentar, kad ici esas vere necesa. To esas ya tute evidenta regulo di metodo.

Pri la propozata radiko must.

Por tradukar la helpa verbo E. must, D. müssen, kelka samideani propozas la radiko must. Me kredas ol nekonvenanta, pro la sequanta motivi :