demonstrativo avan la substantivo, semblas naturala pozar ol anke avan la pronomo, e dicar c‑ili, c‑eli,… , quale ca viri, ca virini ».
Respondo. — Simila propozo esis exameinta e diskutita, inter multa altri, da la konstanta Komisitaro, ed olca ne kredis ke on povas adoptar olu. Un de la motivi di sa decido esas, ke la formi cili, celi,… tili, teli,… tro similesas nomi (substantivi), e fakte nia linguo havas e bezonas la radiko cel, la radiko tol, e. c. quin on devus chanjar por adoptar ta sistemo de demonstrativi. Sen ta grava detrimento, ta sistemo esus tre bona e forsan preferinda a la nia.
Kun intereso me lektis la artikli da So P. D. Hugon e da So St. Schels en No 8 di Progreso ; certe la redaktisto anke permisos a me kelka paroli pri ca temo, qua okupas me specale de la dio, de qua me esas ano di la L. I.
Generale on povas dicar, ke sistemo nacionala esas tante plu facile uzebla por linguo internaciona, quante plu olca esas parenta a nacionala lingui ; pro to certe l’adapto di stenografal sistemo esas plu facila por Ido kam por Esp. Sed la difero, qua esas sat granda che la sistemi, qui litere skribas la vokali, pro la ofta « hiati » en Esp. [ ia, ie, io, iu, iaj, iuj, iajn, ec. ], ne esas sama en sistemi, qui « simbolizas » la vokali ; nam la simboli quin on uzis por la specale nacionala diftongi o nazali povas uzesar en Esp. por ta hiati, ed en Ido por la kombinuri di y kun vokalo, se anteiras konsonanto ; ta simbolizo tre grave simpligas la skribo di multa vorti ed esas tre praktikala por la max kursiva e bela skribo. Do en ula grado adapturo specala esas sempre necesa, nam omna linguo havas sua propraji quale omna stenografa sistemo.
Se exemple la Gabelsberger’a adapturo ne skribas multa finali, to ne nur esas pruvo ke la finali ne esas necesa, sed to havas sua kauzo en la sistemo ipsa, per qua kelka finali esas tre malfacile skribebla. Bona sistemo devas skribar omna soni di la linguo, anke la finali, od adminime vicigar oli per tute certa regulo ; en nula kazo darfas esar irga dubo pri relekto di irga vorto.
On dicas a me, ke la rapida skribo e la rapideso dil diskursi postulas, ke on abrejez quon on povas ; e So Hugon donas kelka exempli pri la modo abrejar vorti e frazi. Sed to esas tute specala kozo. Tala abrejon nur postulas la « alta praktiko » di la stenografo ; ica esas tute aparta fako, e ne dependas tam de l’sistemo steno-
