Jump to content

Page:Progreso - 3a yaro.pdf/217

From Wikisource
This page has been proofread.
187
BIBLIOGRAFIO

ton. — Nur un sunradyo, trad. Kalemfiat. — Diversajo. Ni rimarkas l’uzo di plago en l’expresuro : rato-plago (cetere ne klara ; nam on povus kredar, ke parolesas pri plago por la rati, dum ke on volas dicar, ke la rati esas plago. To pruvas ke on ne devas trouzar la kompozado, e preferar l’analizala expresuri, sempre plu klara).

Die Umschau (Frankfurt a. M., 19 marto) insertis en komenco di numero granda artiklo : Volapük, Esperanto od Ido ? da Prof. Lorenz. Ol rezumas l’evoluco di l’ideo di LI., quan on devas zorgoze distingar de sa sucedanta enkorpigi : Volapük pruvis, ke LI. artificala esas praktikebla ; Esp. montris specimeno di linguo plu facila e plu inter­naciona, sed pretendis, quale Volapük, impozar su per la nombro, sen atencar la kritiki nek remedyar sua difekti. Pro to aparas triesma fazo en la historyo di la LI., la fazo di Ido, en qua la LI. traktesas quale ciencala-praktikal problemo ; la solvo neplu dependas de la genio o fantazio di ula singla homo, sed de la kunlaborado di la kompetenti. La LI. fondesas sur principi tute obyektala : l’existo di gramatiko e di vortaro inter­na­ciona en nia lingui. La LI. relatas l’europana lingui same kam l’alta-germana relatas la germana dialekti : ol esas quaze alta europana. A la cienco devas adjuntesar la sperienco, la konstanta praktiko, por perfektigar sencese l’instrumento : pro to la propagado esas necesa ; e la plusa plubonigi di la linguo ne plu nocos la propagado, kam la perfektigo gradoza di la lokomotivo nocis la devlopo di la feryoyi : la du progresi devas marchar paralele, di la du esas egale necesa. L’artiklo finas per la sequanta komparo-texti :

ESPERANTO IDO
Chiuj tiuj kiuj uzas la mul­tajn ho­diau ekzis­tan­tajn eltro­va­jhojn sciighas haj scias, ke tiuj chiam pli­bo­ni­ghas kaj per­fek­ti­ghas. La diver­saj sis­te­moj al­ce­las ko­mu­nan celon : la per­fek­te­con. Omni ti qui uzas la multa ca­die exis­tanta inven­ti spe­rien­cas e savas, ke oli sem­pre korek­ti­jas e per­fek­ti­jas. La diver­sa sis­te­mi ten­den­cas a ko­mu­na skopo : la per­fek­teso.

G. P.’s Monthly (marto). — Ido for Beginners, da P.‑D. Hugon : tre bona konsili pri la uzado di la pre­po­zi­cioni, quin on devas tradukar segun lia konstanta senco, e ne segun la kapricoza kustumi di nia lingui, qui tradukas la sama ideo per plura vorti, o plura idei per la sama vorto (ex. che, en). Exerco : La reda Kapucheto. — English Idioms rendered into Ido (sequo).

Nos meilleurs amis (februaro, marto ; Bruxelles). — Ica jurnalo (por la protekto di l’animali) publikigos de nun kurso pri ido, inaugurata per bona prefaco da So A. Giminne. Ol expozas unesme l’utileso di la LI. por la entraprezi inter­naciona (quale esas omna humana verki) : pose, l’origino di nia linguo ; fine, la elementi di