Jump to content

Page:Progreso - 3a yaro.pdf/257

From Wikisource
This page has been proofread.
227
LINGUALA QUESTIONI

maniero esas : me esas varme, malvarme, nam hike l’adverbi expresas vere la maniero esar, la stando interna ; komparez : me esas komforte.

Désirer, souhaiter.

Same kam Esperanto, Ido uzas un sama vorto por ta du verbi. Or semblas, ke li expresas reale du diversa idei, quin on povas dicernar facile, se on reflektas, ke on désire generale por su, dum ke on souhaite generale por altru. Tamen, ta difero ne esis rivelata a ni per franca frazo, sed per germana : « Freunde wünschen nichts sehnlicher als… » « Amiki deziras (a sua amiki) nulo plu dezirinda kam… » Kad on povas dicar : « Me deziras a vu omno quon vu deziras » ? Semblas do, ke ni bezonas specala vorto por F. souhait, vœu (vorto tante ofta en la formuli di politeso, komplimenti di nuvyaro, e c.). E to supresus o vicus oportune la Esperantala bondeziro, qua por ni (e logikale) povas signifikar nur : bona deziro.

Di qua la…

Kelka germana samideani judikis stranja e malfacile komprenebla, en la Lektolibro da Mainzer, la frazi (questioni) simila ad ica (p. 26, no 3o) : « Di qua la kamaradi esis trompita ? » Simile (p. 28, no 8) : « Di qua la ruzo esis granda ? » E li questionas, kad ne esus dezirinda havar un specala vorto por tradukar D. dessen, deren.

Ni devas avertar li, ke to quo jenas li esas nur germana idiotismo, nome, la supreso di l’artiklo pos dessen, deren, qua esas tute kontre la logiko e la senco. Li reflektez nur, ke on dicas : la kamaradi di la puero ; la ruzo di la vulpo, e c. Do, kande inversigo eventas en « relativa » propo­zi­ciono, on devus dicar : la puero, di qua la kamaradi… ; la vulpo, di qua la ruzo… ; nam la substantivo ne cesis esar determinita, definita : on ne parolas pri (ula, irga) kamaradi, sed pri la kamaradi di la puero. Esas do nula motivo por supresar l’artiklo. Esas anke nula motivo por vicigar la tute klara e logikal expresuro di qua (di qui) per un specala vorto, qua konstitucus ecepto. D. dessen, deren esas simpla genitivo ; or ni tradukas omna genitivi per di… Konvenis ya ad Esperanto havar, ultre ta generala formo, aparta formo por kelka genitivi : ies, ties, kies, chies, nenies. Same kam ni dicas (e devas logikale dicar) : di ula, di ica, di ita, di omna, di nula, ni devas dicar : di qua, nam to esas absolute reguloza : Di qua esas ta agro ? — Di mea patro. La respondo esas simila a la questiono, quale sempre (a qua ? — a lu ; de qua ? — de lu ; da qua ? — da lu ; por qua ? — por lu ; pro quo ? — pro ke ; por quo ? — por ke, e c., e c.). Ta simetreso esas konforma a nia supera principo : « maxima facileso por omni ».