libereso kreas arbitrio, kaoso e faciligas la korupto di la linguo. Cetere, to korespondas exakte a la famoza koncepto pri la liber evoluco di l’esperantisti, qui tamen reducis lia « kara linguo » ad ula grand enigmato, quan povas solvar nur ula tre rara pacienti dil templo zamenhofala.
Tam longe kam on ne laboras por un sola ed unika linguo internaciona, por un sola ed unika problemo ; tam longe kam on persequas la fantomo di l’absoluta naturaleso o di l’absoluta internacioneso, on nultempe povos sucesar en sua penadi, on nultempe facos ulo vere utila por la komun ideo, on nultempe sucesos interesar la max granda parto dil mondo.
Se do on volas cesigar la prezenta krizala stando, omni devas e povas laborar kune e konkorde por un sola solvo dil problemo. Takaze, on ne devas nur fidar a su ipsa, sed a la max bona e max eklektikal kriteryo di multi, yen mea opiniono.
Or Ido, plufortigita da la sanciono di tante eminenta ciencisti quale Ostwald, Jespersen, Couturat, de Beaufront, Pfaundler, e c., e c., prizentas a la mondo la max bona (se ne ja la max perfekta) bazo di vera L. I. Nula restrikto di libereso existas che la Idisti, sed libereso, sen kaoso, por omni. Omni povas diskutar irga questiono, omni povas prizentar a nia Akademio propozi pri reformi o plubonigi, sub kondiciono, ke la diskuti esas serioza e segun ula reguli libere aceptita, e ke la propozi ne ekiras la domeno dil bona senco e di la logiko.
E nun permisez a me kelka vorti pri vua « Latino sine flexione ». Me vere judikas vua linguo tre bela, tre harmonioza, tre naturala e certe la max varyiva de omna artifical idiomi, sed samtempe ol anke semblas a me la max nereguloza e, konseque, la max malfacila ek omna lingui, ecepte por iti (rara avis !) qui ja konocas la latina.
La precipua malfacilaji, sen parolar pri la manko di omna max elemental regulo di gramatiko, di omna verbal e substantival sistemo, rezultas de la ne-adopto di sistemo di final vokali indikanta la vorto-speci.
Ta sistemo, qua inspiris Dro Zamenhof ed altra autori, precipue Ido, esas (omni agnoskas ito) la mas logikala e la max komoda, nam ol permisas komprenar ye unesma vido, preske sen ula prestudyo, irga texto en L. I. Or, persequante, quale vu facas, la fantomo di la latina naturaleso, vu renuncas la max bona ed efikiva moyeno, qua posibligas la quika e facila lernebleso e komprenebleso di la L. I.
Se la L. I. devus nur utilesar a la eruditi, latinisti o latinemi, vua linguo esus forsan la max bela trezoro falinta de la cielo, sed ol devas utilesar ad omni, sive instruktiti, sive ne-instruktiti, e por ta grandioza skopo vua linguo, me iton dicas tre laute e klare, ne povas utilesar.
