Jump to content

Page:Progreso - 3a yaro.pdf/628

From Wikisource
This page has been proofread.
598
PROGRESO

Kad on devas havar simila « futurigo » ? On vidas facile ke futurigata prezento esas simpla futuro, e ke futurigata pasinto e futurigata futuro povas nur en tre rara kazi esar utila (L. scripturus eram, ero). Notez ke futurigata pasinto strikte expresas nur ke en irga pasinta tempo ulo esis futura, ma ne dicas kad ol ja eventis (ante nun) o kad ol eventos (pos nun) ; ol do nule relatas la nuna momento. Tala futurigata tempi postulesis da nulu, se me ne eroras ; ti qui propozis simila tempi sempre kelke modifikis la ideo e volis expresar la ideo trovata en E. be about to, at the point of, F. aller, D. im begriff sein ; ex. Küppers (II, 589, sa expresuro « futurala samtempeso » ne esas bona) batiras (Jönsson : batonsas) I am about to beat, je vais battre, ich bin im begriff zu schlagen, simile batiris (batonsis) e batiros (batonsos). Tale modifikata la ideo plu meritas expresilo en praktikala linguo ; en pasinto ol trovesas ofte ex. en exkuzi : I was at the point of writing when someone came and disturbed me ; j’allais vous écrire quand on est venu m’interrompre ; ich stand eben im begriff Ihnen zu schreiben, als jemand kam und mich störte. Ma to montras ke la ideo esas ne paralela a vera gramatikala futuro, qua dicas nulo pri tempala disto ; la ideo quan on volas expresar esas proximeso ; konseque on devas dicar « me esis (esas, esos) proxim skribar ». Altravorte la ideo falas exter nia chapitro e ne postulas specala gramatikala formo.

Vera samtempeso simile expresesas plu bone per prepoziciono od adverbo kam per serio de verbala formi.

Me kelkafoye astonesis ke nulu propozis nuva tempoformo por ulo quo ja duris kelka tempo e ankore duras. To esas nek prezento nek pasinto, o — to esas e prezento e pasinto, e pro to kelka lingui uzas un tempo ed altri altra : E. I have known him for two years (tale anke la skandinava lingui), F. je le connais depuis deux ans, G. ich kenne ihn seit zwei jahren (tale anke I.S. e c.). La prepoziciono naturale varias kun la du vidpunti. Simile en la pasinto : I had known him for two years, ich kannte ihn seit zwei jahren, je le connaissais depuis deux ans. Krear specala expresilo por ta ideo ne esas necesa, nam la germana e franca maniero esas sat klara, do : me konocas il de du yari.

Kelkafoye on asertis la utileso di « universala » tempoformo por expresar generala od eterna vereso, ex. la suno lumizas plu kam la luno ; la somero esas la maxim varma tempo, e c. To ne nur esas nun, to anke esis ed esos. On uzus la sama formo por kustumala agi, ex. il kushas su omnadie tre frue ; la navo departas omna lundio matene, e c.

So Peano (v. Discussiones di sa Academia, okt. 1910, p. 164) objektas ke ni havas « prezento » e ne formo sen tempala indiko. « La propoziciono en Ido « du plus du esas quar » signifikas « cadie esas vera ke 2 2 4 », ma ne esas posibla expresar la