Jump to content

Page:Progreso - 3a yaro.pdf/65

From Wikisource
This page has been proofread.
35
LINGUALA QUESTIONI

I. ondeg­gia­mento ; S. cabeceo ? — Por l’unesma, la verbo rular semblas indikata da l’inter­nacio­neso. Por la duesma, existas nula inter­nacio­neso ; sed semblas, ke on povas uzar la verbo ocilar ( F. balancer). Certe, de ciencala vidpunto, la navo ocilas tam juste de dextre a sinistre kam de avano a dopo ; tamen, de vulgara vidpunto, ta du movi esas tre diversa, e nur la duesma meritas la nomo ocilar, pro sa simileso a ta di ocililo (F. balançoire). On povas do specaligar la verbo ocilar a ta movo, pro ke l’altra movo esus indikata per rular. Miskompreno esas tante min timenda, ke on uzas generale la du vorti, o kune od en proximeso.

Jenar, molestar, obsedar, tedar.

Jenar indikas ula impedo, qua venas sive de konstrikto (mea vesti jenas me) sive de ula embaraso : on jenas ulu, se on impedas lu agar, marchar, e c. quale lu deziras. — Tedar signifikas : esar malagrabla ad ulu per neoportuna o tro longa agado od asisto (vizitanto tedis me) ; fatigar morale per repeto o per ne­inte­re­santa kozo (la koncerto, la spektaklo tedis me). On povas esar jenanta e mem tedanta nevole e nekoncie. — Molestar signifikas volata tedado per tormenteti o persekuteti. Ta vorto tradukus bone la F. brimer, brimade, qua esas molestado impozita quale provo (?) a la novici en armeo, lerneyo, e c. Ol tradukus anke F. vexation, qua nule havas la senco di la verbo vexer despitigar. Ex. : la dogano esas konstanta molestado por la voyajanti. — Obsedar esas, etimologie, « siejar » persono, t. e. frequentar lu tedante por solicitar lu pri ula kozo, o por vidar lu nediskrete ; figurale, to dicesas pri la pensi, imaji, pasioni qui okupas konstante la mento, e quin on ne povas repulsar (la rimorso obsedas la kriminanto ; teroriganta sonji obsedas lu).

Ludar, plear, jugar e kolpar.

Unu de nia amiki skribis a ni la sequanta interesiva rimarki e propozi :

« En nia lingui, la verbo ludar e sa derivaji havas quar senci tute diversa :

1e amuzar su o distraktar su per « ludo ». En ta senco, la verbo esas esence netran­zitiva : on ludas per kegli, per buli, per balono, per bilardo, per karti, per shaki, e c.

2e funcionigar (plu o min habile e artoze) muzikal instrumento : « ludar » violono, piano, e c. ; anke : exekutar muzikal verko per instrumenti : « ludar » sonato, simfonio, e c. ; anke : riprezentar dramatala (teatrala) verko o rolo : « ludar » Hamlet (la dramato, o la rolo).

3e riskar mono od ula havajo en ula ludo : « ludar » granda sumo, « ludar » sua lasta orpeco.

4e facar ula simpla, elemental ago, ek qua konsistas la ludo :