« ludar » karto ; esas vua foyo « ludar ». (Rimarkez ke la tri lasta senci esas tranzitiva verbi).
Esas neposibla konservar tanta e tante diversa senci ad un sama vorto : to esus pekar kontre la principo di unasenceso e kontre la klareso. Me propozas rezervar ludar por l’unesma senco, t. e. por omna « ludi », sive di infanti, sive di adulti ; adoptar plear (E. play) por la 2a senco (muzikal o teatral exekuto o riprezento), jugar (S. juegar) por la 3a (riskar mono), e kolpar (F. coup) por la 4a.
Me citez kelka frazi, qui montros samtempe la senco di ta vorti e lia neceseso :
« Dum ke la siori ludis per karti, la siorini pleis piano e kantis ».
« La aktori pleis la granda ceno, en qua on vidas ula siniori ludar per buli, ed altri plear quarteto ».
« Plear orgeno tute ne esas ludo, to esas tre fatiganta e mem penoza laboro ».
« La aktori pleas serioze la komedio ; l’infante, imitante li, ludas ye l’aktori, o ludas per la komedio ».
« Il perdis sua tuta fortuno, jugante sempre plu granda sumi ye la roulette ».
« La regulo di la ludo volas, ke vu ne kolpez icafoye. — Vu malbone ludas ; vu oblivyas vua foyo kolpar ».
Rimarkez ke la substantivo di kolpar, en nia lingui, ne esas ludo, sed kolpo (F. coup) : « ye omna kolpo on ganas ». On bezonas do certe ula specala vorto por ica ideo, tre generala (nek movo, nek pozo, nek pazo, nek tiro, qui povas konvenar a kelka ludi, povas konvenar ad omni, ed expresar la general, abstraktita ideo di kolpo). Or esas natural e logikala derivar de ol la verbo qua signifikos : facar un kolpo. On bezonas konstante vorto por dicar : bona, bela kolpo, audacoza, maestrala kolpo, malbona kolpo, desperala kolpo, e c., e c., anke metafore t. e. en la komuna, komercal o politikal vivo, en omna formo di agado, qua plu o min similesas ludo. On dicos ex. : « Il jugis sa tuta fortuno en un kolpo » (t. e. en un entraprezo, en un risko). Same pri jugar : « Il jugis sa vivo plurfoye en ta sporto ».
Restas du acesora questioni, relatanta la ludi : quale tradukar F. partie, e EF. match ? — Por partie, quankam la vorto esas internaciona, ni ne povas adoptar ol, nam la radiki part e parti esas ja okupita kun altra senci. Me do propozas sequar l’esencal ideo, qua esas ta di kombato : nam omna partie esas quaze kombato inter plura ludanti, de qui l’uni venkas (ganas) e l’altri venkesas (perdas)[1]. Tale on povos dicar sen absurdeso : « Il semblis
- ↑ Mem en la ludo « solitero », on povas ganar o perdar, sucesar o faliar, to esas ankore kombato… kontre la malfacilajo, kontre la problemo solvenda.
