Jump to content

Page:Progreso - 3a yaro.pdf/69

From Wikisource
This page has been proofread.
39
LINGUALA QUESTIONI

ulo, t. e. ricevas ol per heredo. Sed quale on dicos F. déshériter, t. e. l’ago di testa­men­tanto, qua privacas heredanto (eventuala) de la heredajo, quan ica ricevus altre ? Semblas ke on devas dicar : mal-heredizar. Altra exemplo : on injektas sempre kozo (liquido), sive a persono od animalo, sive ad altra kozo (ligno ex.) Quale on dicos : donar (facar) injekto ad ulu od ulo ? Semblas ke on devas dicar : injektizar. On notas ula rimarko sur libro ; on facas noto ; e samtempe on notizas la libro (on ne notas ol : ico havus altra senco). Tale aparas, ne nuva senco, sed nuva uzado di la sufixo ‑iz ; ed on povas previdar, ke ol esos freque utila en la teknikala linguo.

Latrino.

Ica vorto ne plezas a kelka samideani, qui judikas ol « shokanta ». To esas temo poke delikata, sed tre interesanta por la linguistiko (aparte por la « semantiko »). Omna vorti, quin on sucedante adoptis, en nia naturala lingui, por ta ideo, divenis « shokanta », ed on vicas oli konstante per altri, qui konstitucas unesme eleganta perifrazi, sed divenas suafoye « shokanta ». En F. exemple, on neplu dicas cabinets nek lieux d’aisance, qui esis tamen ja diskreta perifrazi. Nur la medicinisti uzas ankore la malnuva vorto garde-robe, qua esas anke perifrazo (vesteyo) On uzas nun water-closet, qua semblas plu eleganta, quale stranjera vorto. Sed anke ca vorto divenas vulgara, e nun esas plu eleganta dicar : toilette (lit. : tualeteyo). Nu ! to esas preske exakte la senco di la L. latrina ( lavatrina), qua signifikis unesme : laveyo, balneyo, e pose ricevis la « shokanta » senco. Kurioza fakto : la vorto sponjo, qua nule shokas ni, esis shokanta por la Romani, pro ke on uzis sponji en la « latrini ». Konkluzo : irga vorton vi adoptos por ta ideo, ol divenos plu o min shokanta per l’uzado. Ni do devas ne tro atencar ta puerala prejudiki ed adoptar simple vorto klara e neambigua. Latrino esas nek laveyo, nek vesteyo, nek tualeteyo : or l’esencala skopo di linguo (precipue inter­naciona) esas komprenesar sen ula dubo od ambigueso : to esas ya plu importanta kam irga sentimental delikateso e falsa pudoro[1].

Pri la supreso di kad.

Me opinionas, ke on povus supresar ta vorteto quale questionala signo, e konservar ol nur quale signo di dubo, t. e., quale traduko di la franca konjunciono si, kande ol esas questionala. Yen la motivi di mea propozo :

I. La questional partiklo ne existas en la lingui konocata da me ; nam la F. est-ce que esas vere eceptala formo di questiono, ordinare indikata da la pospozo di la subjekto.

  1. La vorto Esp. neceseyo esas sensenca : ol ne povas signifikar « loko necesa », sed nur « loko di necesajo ». Or multa kozi esas necesa, e havas definita loki.