242
Tl PlLIBUSTERISMO
Agsipod ta isuda saan da a mabanbannog nga agar-aramid, paspasayaaten ket papaaduenda dagiti tattao; agsipod ta na- sinasinatayo gapo kadagiti in-innimon ken in-innatap, da- giti praile isuda ti mamagsisinggalot kadatay iti maymaysa a gasat, maymaysa a reppet, a nairot narikot unay, ta aduda pay dagiti saan a makaigaraw kadagiti siksiko da! Ikkatenyo ti praile, appo, ket makitayunto no di agbasing ti Pilipinas, gapo iti kaawan dagiti nabaneg nga ab-abaga ken dutdutan a gurgurong, ti panagbiag ditoy Pilipinas agbalinto a ma- kauma, no awan ti mamaragsak a praile a narabak ken naa- likuteg, inton awan dagiti babassit a pagpagbasaan ken ser- sermon a mamagkatawa iti napalalo, inton awan ti naragsak a panagsupadi dagiti naindaklan a panaginsisirib kadagiti ul- tdo nga awan nagyan, inton saan a mabuya iti inaldaw ti s'bibiag a pakakitaan kadagiti sarsarita da Boccacio ken La Fontaine! No awan dagiti sinsintas kada karkarmen, ¿ania ti kayat yo a pangipaayanto dagiti babbai ditoy iti pirak da no di ti inda panangurnong ket nalabit nga agbalinda pay a nakirmet ken naagom? No awan dagiti mismisa, nobnobena kada liblibot, ¿adinunto ti pagsapulan yo kadagiti pagpa- panggingian a inda pagpalpalnedan iti kanito? Maipapilitto nga agbatida a manaripato kadagiti ar-aramid iti uneg ti balay, ket idinto ta agbasada kuma a maay-ayatan kadagiti pakasarsaritaan dagiti milmilagro, intayto ikagumaan a ik- kan ida iti pagbasaan nga awan met! Ikkatenyo ti praile, ket agpukawto ti kinamaingel, maammuanto dagiti kaaduan dagiti gamgameng ti politika; ikkatenyo, ti praile, ket iti in- dio into mapukaw; ti praile iso ti Ama, ti indio iso ti “Ber- bo;” ti praile iso ti agtagtaga, ti indio iso ti ladawan a tina- gaanna, ta amin nga adda kadatayo, ti panpanunuten ken ar-aramiden tayo, utang tay iti praile, iti anos na, kadagiti banbannog na, iti regget na iti bayat dagiti tallo gasot a taw- tawen a nangbalbaliw iti langa nga inted kadatayo ti Na- marsua! Ket ti Pilipinas, no awan praile ket awan indio, eanianto ti maaramid iti nakakaasi a Turay a nakikibin ka- dagiti in-insik?”
—Agsidanto iti torta a rasa! — insungbat ni Isagani, ta inauman iti bitla ni Pekson.
—Ket iso ti rebbeng tay nga aramiden! Isunan dagiti bitbitla!
Gapo ta awan met langen daydi insik a mangipan iti sida, adda timmakder a maysa kadagiti agad-adal ket napan iti uneg, iti yan ti balkon a tumamdag iti karayan; ngem nagsubli a dagos a nagpaypayapay iti napnuan limed.
