- 339
Ni Padre Florentino saanna a naigawid: nagbanbannog laeng a nangibagbaga a ti sao a cojera (kinapilay) kayatna a sawen cogera (tiliwemto); a ti kastila a naglemmeng, saan a ni don Tiburcio, no di ket ni joyero Simoun, nga adda dua nga aldaw nan a simmangpet, a sisusugat ket kasla nagtaray, ket dimmawat a inda pasangbayen. Ni don Tiburcio saan a dimngegen; ti sao a cojera iso ti cojera (kinapilay) na met langen, ti pagilasinan kenkuana; aramid daydi ni Victorina, iso a napala lo ti gagar na a mangpasangpet kenkuana uray sibibiag, uray nalpasen a natay, kas insurat ni Isagani nanipod Manila. Ket ni nakakaasi nga Ulises tinalawanna ti balay daydi padi ket napan naglemmeng iti abong ti maysa a ma ngaykayo.
Awan apagbassit a duadua ni Padre Florentino a ti kas tila a sapsapulenda, iso ni joyero Simoun. Dimteng a sililimed, iso met langen ti nangawit iti maleta na, daradara, sililiday ket napaksuyan unay. Iti nawaya ken naayat a kababalin ti pilipino a mamasangbay, inawat daydi apo padi nga awan ket inna inin-intuod, ket gapo ta dagiti naar-aramid sadi Manila saan da pay a dimmanon iti lapayag na, saan na a malawlawagan daydi a kasasaad. Ti laeng mapanunutna a pangiturungan iti kasdi, iso toy: gapo ta nagtalawen ti Jeneral, a gayyem ken mangigaggaga iti joyero, nalabit, dagiti kabusor toy, dagiti naparparigat, dagiti nadangdangran, tumakderda ita nga umawag iti ibabales da, ket ti Jeneral a nangisaop iti pimmanaw inna ngata met parigaten tapno ibbatanna ti kinabaknang a inna inum-ummong. Iso ti gapo ti nagtarayan na! Ngem dagiti sugsugat na (jadino ti nakaalaan na? ¿Kinayatna ngata a pinatay ti bagi na? d’Gapuanan ngata ti ibabales? ¿Bunga ngata ida ti maysa a kurang ti annad, kas kuna ni Simoun? .¿Gapuanan ngata dagiti ig-igam dagiti sosoldado a nangkamat kenkuana?
Toy naudi, iso ti kasla adadda a pudno. Ti pay mamasingked iso ti telegrama a kaaw-awatna ken ti nabileg a panagadi ni Simoun nanipod pay idi damo na nga agasan ti mediko ti kabesera. Daydi joyero isuna la nga inannugutna ti panangtaripato kenkuana ni don Tiburcio, ket uray pay iti daydi, dakkel ti makita a kurang ti panagtalek na. Iti kasta, salsaludsuden ni Padre Florentino iti bagi na met la eng, no anianto ti rebbeng na nga aramiden inton mapan tiliwen dagiti guardia sibil ni Simoun. Ti kasasaad ti masakit saan na nga ipalubos ti panaggaraw na, ket adadda man la ngaruden ti atiddag a panagbaniaga. . . Ngem ti telegrama kunana, sibibiag, wenno natay. . .
