naannugot kadagiti praile, a kas kadagiti sumagmamano,
tapno di maburak ti banga no itupana iti pariok, a kas dumana (kenkuana, dagiti praile, pariok da a landok, ket iso,
banga a damili), sineknan ni kapoy ket immannamong iti
kasdi a panagein, ta pinanpanunutna nga iso dina ammo ti
sao ti kastila ket awan pirak a ibayadna kadagiti ab-abogado.
Maysa pay, kinuna kenkuana ni lakay Selo:
—¡Aganuska! no makiringgurka, ad-ado ti maibus mo iti makatawen, ngem ti maibayad mo iti uneg ti sangapulo a tawen a dawaten dagiti papadi a pupuraw. ¡jmh! Nalabit inda ka imismissaan, a kas da pangsupapak kenka. Ibilangmo a dayta tallo pulo a pisos, naabak iti sugal, wenno naregreg iti danoin ket tinilinon ti buaya.
Ti apit nagsayaat, nangina ti nakalakuan na, ket ni Tales pinanunutna ti agbalay iti tinabla iti barrio a Sagpang, beddeng ti ili a Tiani, kaparanget ti San Diego.
Napalabas manen ti maysa a tawen, nasayaat manen ti apit, ket maipuon iti daytoy ken iti daydiay a panggep, dagiti praile ingngatuda ti abang iti lima pulo a pisos, a binayadan ni Tales, tapno dila makiringringgor ken gapo ta inpagarupna a nasayaatto ti pannakalako ti tagapulot na.
— Aganuska! ibilangmo a dimmakkel ti buaya,—kunkuna a pangliwliwa ni lakay Selo.
Iti daydi a tawen, nakitada ti pannakatungpal dagiti ararapaap da: agindeg iti kabalbalayan, iti balay a tinabla, iti barrio a Sagpang, ket daydi ama ken daydi apo lakay pinanunutda a pagadalen dagidi dua nga agkabsat, nangruna daydi babai, ni Juliana, wenno Juli, kas pangnagnagan da, iso a tumanor piman a nalibnos ken nalapsat. Maysa nga agkabanuag a gayyem da, ni Basilio, agad-adal idin sadi Manila, ket daydi nga ubing, nanumo met ti kapuunan na a kas ka dakuada.
Ngem toy a tagainep, kas man la naituyangen a di matungpal.
Ti immuna nga inaramid ti Turay, idi makitana a rumang-ay a mangin-inot daydi a bubong, iso ti panangikabil na a kabesa-de-baranggay iti daydi kameng na a kaaduan ti maaramid: ni Tano, ti inauna nga anak na, sangsangapulo ket uppat pay laeng iti tawen na idi. Ninaganda ngad, iti Kabesang Tales, nagpaaramid iti chaketa, gimmatang iti kallugong a pieltro ket nagsagana a nagbusbos iti pirak. Tapno saan a makiringringgor iti kura ken iti pay met Turay, bayadanna iti bukod na a pirak dagiti mabajas iti padron, ibayadanna dagiti nagtaltalaw ken dagiti natnatay, ado nga al-
