Rothgeter/Kapittel 9

Morgen

Wa en Morgen kann lachen! na düstre Nacht inne Welt rin,
Dær de Gardin inne Stuv, dær de Ogen int Hart un den Bossen!

Lat eerst weck he uns Anna mit Vagelgesnack uten Linnbom.
Buten schin al de Sünn, un binn dat Hus weer al munter,
Vader weer ok al to Gang' un keem ęr so fründli entgegen
Recht mit en Sünndagsgesicht, un beseeg ęr æwer de Brill weg
Al langs de Treppen hindal, un begröt ęr mit sin Gunmorgen,
Dat ęr dat innerlich smö un ęr warm un sęlig hendærtrock.

Ja, en Morgen kann lachen! langs Dær un Dęlen int Hus rin!
Weckt de Vageln inn Bom, un weckt de Blöm inne Bläder,
Richt se fröhlich to höch den Kopp as he lustig værbigeit,
Weckt de Freid inne Bost un wischt de Sorg uten Ogen.
Wo dar Minschenvolk hus't, beschint be se Gęweln un Arkners,
All de lütt Huken un Eck un wat sik verkruppt inne Winkeln,
Kümmerli Hüschen un Hüs', tobraken Luken un Löcker,
Maas un Pann oppet Dack, achter bliern Finstern de Blompütt;
Schint in jede lütt Kæk, op jede lütt Kram in en Warkstęd,
Op en todrückte arm Seel, en tobraken Hart oder Lęben,
Op en ol fröhlich Gemöth achter Brilln un anblindte Ogen.
Gar nu en Kinnergesicht dat strakelt he æwer mit Fiecheln,
Un vun allen wat lęvt, dat dankt em mit Lachen am besten.

Kinner weern der al węn to'n Besök bi Annaken Lampen,
As ęr de Nawerschop nöm, un Enige sän ok: Schön Anna,
Wul vun ęr fründli Gesicht un de fröhligen Ogen un Backen.
Kinner oft repen ęr an: Schön Anna, wat wullt du uns mitbringn?
Sünndags keem en paar arme, de hörn den Schoster schreegæwer.
Meister harr se vertröst: Lütt Annaken weer noch ni opstan!
Se harr je 'n Slap as en Ul! meen Vatter, na'n helligen Dag rin!
Ob ęr de Ogen ok roth? – Lat mal sehn? .. Dat weer ok ni nödig!
Jo sik ni sorgen un quäln! Dat weer noch jümmer erdräglich!
Denn uns Herrgott regeer! .. Dat Gewitter harr ęr wul opstört?
Frag he sorgli herum, dat harr je banni hendalbratscht,
Dunnert un hagelt un blitzt un ręgent, as gev dat en Sündfloth!
Awer uns Herrgott regeer! De Welt weer as niet wedder opstan!

Nix harr se hört oder spört! so gänzli harr't Anna verslapen!
Awer dat keem er torügg, as en Ducht Een bringt op Gedanken:
Drömt harr se deep innen Slap vun en Storm un Leih'n un Lüchten,
Awer dat weer as en Krieg un de ganze Schibenwall blödig.
Gruli fuchteln de Roden, un kloppen un hamern de Stampers,
Bald in Il un mit Macht, un bald as weih dat de Wind weg,
Dat se lur op den Ton as stock ęr dat Hart inne Angsten.
Awer dat Licht wat der schin, eensam, en Steern mank de Wulken,
Jümmer verdeckt vun de Roden keem wedder jümmer un wedder,
War to en Glęm un en Glanz un en Pracht, dat de Hęben hinopschin,
Un as se opwaken dę, do schin ęr de Sünn inne Kamer.
So keem't ęr wedder to Sinn, as Vader vertell vunt Gewitter,
Denn dær Kamer un Kæk un de Dęl entlank mit er hinklæn: –
Ok al Besök weer der węn, vun de Ölmæhl, Baasen Jannette ...
Och, un ol Detelf weer binn, de Bäckergesell utet Warkhus,
Lur op sin Sünndags Taß Kaffe! – un Nawer harr ok al mal rum kikt!

Recht as en Fierdag weer't! Wer much uns Herrgott ni danken?
Danken vær all wat man hett! dat man levt, un dat Lęben so schön is!

»Nę, wa is dat to löben, seggt Detelf: man kunn en mal old warrn,
Wenn man so'n Ogen ansüht, so'n Tähn, un de Kuln inne Backen!
Och, un dat Öller is slecht, min Annaken, dat is so eensam!«
Gar nu in dat grot Hus, vertell he, dat weer jüs ni häßli,
Lang ni so slimm as he dach, man blot mit de ewige Minschheit!
Dat weer noch mehr as alleen! un nich en mal hörn, wat se sproken!
So vertell he sin Noth, vertęhr awer hægli sin Kaffe,
Brot un frisch Stuten darto, un pissel, as weern dat Geheemnis:
Nę, wa dat is oppen Öller, du lövst ni, seggt he, min Anna!
Rein, man is so alleen, man vergitt sik sülbn as man hęrsitt!
Sieh, dar steit nu min Stock, nu weet ik't je, wenn ik em anseeg,
Awer ik seeg ok ni weg, so kann he der gan oder bliben,
Ik weet em nix mehr dervan, nicht oft vun min liflichen Fingern,
Dat mi de Taß kann der falln un ik seeg achterna mit en Wunnern.
Rein Een lopt de Gedanken, un gar ni as bi sik to bliben,
Jümmer as glik vun di af, sünd jümmer mank annere Tiden,
Jümmer mit de der al dot un all wat der weer as man junk weer.
Un nich mal gut un vernünftig, min Anna, as du di wul inbildst,
Thöricht sünd se as je, jüs de Dorheit freit Een opt Öller!
All de oln Streichen vun do dar hangt se sik an as de Kliben,
De makt man all noch mal dær, un redi ahn en Gewęten,
(Un de ol Detelf de lach, as lach he na Jungens ęr Knępen):
Recht wo de dummsten Een lücken dar freit man sik noch uten Harten!
Darbi so kikt man denn rum, un kennt ni sin Stock noch sin Köppelsch,«
Seggt he, gar hartli vergnögt, un söch inne Dörnsch mit de Ogen,
»Kum mal sin Kopp ünnern Hot!« de Anna em reck un em opsett.
»Nu inne Been, min Gedanken, so seggt he, un lat mi ni snübbeln!«

Awer denn, as he so stunn, un Anna em hölp to sin Handstock,
Recht as en Wanderer steit oppe letzte Statschon vært Tohuskam',
Möd awer noch mal erquickt, tofręden dat't bald nu to Enn is,
Seggt he, un strak ęr de Back, ehrwürdig, en Man in sin Demoth:
Frei di, dat du noch junk büst, dat ward di noch frein oppet Öller!
Mitnęhm' kann man je nix as den Globen: dat Allens so gut is,
Blot de Erinnerung blifft, wo man Lev hett kręgen un gęben.
Darmit dank ik ok schön! – Un ik hæg mi noch æwer den Sünnschin,
Seggt he, un kræpel hinut, wedder eensam mit sin Gedanken.

Anna weer week darbi warn, fast keem' ęr de Thran inne Ogen,
As se em naseeg de Ol un dach: das dat Enn vun en Lęben!
Fröhlich weer sunsten ęr Wis'; bedrövt weer se ok nich un trurig,
Awer, as oft inne Kark, wo dat allens Een röhrt mit en Wehmoth:
Fierlich weer ęr to Sinn, un de Welt un dat Lęben so nixig,
Gar as dat Sorgen ni weerth, un dochen so schön um to lęben!
Wa nich de Sünnschin der glänz! un de Klocken fungn jüs an to beiern.
Lüden de Fröhprędigt ut, æwern Ort hin klungn se andächtig,
All wat man leef harr repen se op, as repen se Namen,
Repen as locken se söt un trocken Een lisen na'n Hęben.

Vader bemark dat ganz gut, he küß ęr blid op de Ogen,
As he wul enzel mal dę, un bög ęr den Kopp an sin Schuller.
Trösten verstunn he ni recht, sin Trost weer en Spaß oder Arbeit.
Awer behęgli to węn dat kunn he as en ol Wartsfru:
Anna schull ęten, un drinken, sik antehn smuck, un schull utgahn!
Awer man seeg em dat an, he harr noch wat sülbn oppen Harten:
Ok al Besök weer der węn, vertell he noch mal, vun uns Nawer,
Un vunne Schibenwallsmæhl, fröhmorgens, Baasen Jannette.
Grotmoder Baasen weer slecht un wull noch geern Anna mal spręken –
Jüs in den Ogenblick nich, un nich jüs gänzli gefährli!
Sett he der ili hinto, as he seeg, wa Anna dat opschreck.
Se weer je öfter mal leeg ... ol Lüd de keemn sik wul wedder ...
Junge Lüd störmn der op los ... be wull mit ęr süllsten hinünner ...
Paß em jüs frilich ni recht ... un tonößen wulln se mal utgan ...
Mal na den Tegelhof rut, na de Schanz oder bet annen Krattbusch ...
Luft un Wedder weer schön, son Sünndag muß man geneten! ..

Anna harr awer keen Ruh un lenng na Grotmoder Baasen,
Lenng Jannette to sehn; – un so wannern de Beiden denn ruter;
Vader in Sünndagskledasch', de oft in Węken ni ankeem,
Seet em en bęten wat enk, un de Hot weer em gar ni bequemli,
Oft harr he den inne Hand un rev sik den grisligen Haarpull,
Fremde Lüd muchen wul denken, de Kopp weer em hitt un verdreetli.
Awer hier gev dat keen fremde, de Gastwurth lank, na den Fotstig:
All de se dropen de gröten un harrn noch en Wort to'n Gunmorgen. –
Grön weer de Schibenwallskoppel na all dat Gewitter un Ręgen. –
Dar gingn de Beiden entlank. – De Ölmæhl stunn inne Scheeren,
As inne Prędigt de Bruk, un fierli still weer de Gegend. –
Lankhin streckt sik de Spikers, de groten Dæren weern slaten,
Blot in den Schatten de Dær na Baas sin Hüsen weer apen. –
Spitz keem fründli herut. Dar rük dat na Öl as man rinkeem. –
Dar weer't still as en Dod, un Anna de kreeg al en Schrecken. –
Lisen gingn se in Stuv, wo dat dunst na Hoffmannsche Drapens.
Lisen hörn se en Stimm: Baas lęs' ut en hollandsch Gebętbok.
Værnęhm klung dat un fremd, se hörn em: Heere van Hemel!
All wat se dærmakt harr an Noth und Dod mir ęr Moder
Keem de arm Anna do op! doch glik ok de Kraft un de Tröstung.

Grotmoder Baasen seet dar in en groten oldmodschen Læhnstohl,
Week in Küssens verpackt, oprecht as weer se ant Spręken,
Awer de Dod um den Mund un dat Lęben man blot inne Ogen,
Half man weer se mehr hier un verkehr al mit fremde Gestalten.
Anna flog op ęr to un fat ęr de mageren Fingern.
Anna, min Kind, seggt se do, süh, wullst du mi ok noch Ade seggn?
Sęgen di Gott denn de Heer! und gev sin'n Sęgen di rikli!
Nu he denn wedderkamn is, min Kind, so will ik mi rüsten,
Gah ok geern ute Fremd', nu help mi, Heere van Hemel!«
Darbi fohl se de Hann un de Kopp sack torügg inne Küssens,
Sülwern de Haar umme Steern, anne Backen de goldblanken Klappen,
Fremd un smuck leeg se dar, un slot as ton Slapen de Ogen. –

Wedder kamn? ...
                              weer he? –ja wul! – dar stunn he, – dicht ęr to Köppen,
As Jehann Steen ęr em mal, – desülwe un doch ganz en Annern –
Stunn an Anna ęr Sit, dar weer he sachten heran gan,
Wedderkamn, jüs noch in Tid ęr Hart un den Twifel to lösen:
Ob se hier seet man un lur inne Fremd', un he broch er nar Heimath.
Wedder kamn, nich as en Prinz un nich mit en Mantel un Kragen,
Ok nich so as he ging: en Mann stunn dar, de de Welt kenn.
Awer so apen dat Og, dat Gesicht so frisch un so ehrlich:
Wat de nich weer oder harr, de kunn dat warrn oder kriegen,
De harr de Kraft un de Drift, de fröhliche Lust un den Willen.
As de Anna anseeg, un ęr un ęr Vader de Hand drück,
Still un stumm, as't sik paß, wo de Dod gung merren im Lęben:
Och, do weer't as en Steern, de wit un mählich heroptreckt,
Eerst as en Dämmern un Glęm, un kum as to sehn un to löben,
Denn as en Schimmern un Licht, un endli schint he so tröstlich,
Dat Een de Ogen to week, un de Bost to enk vær den Jubel:
Globen un Tru de stat fast, as de Steern man stat an den Hęben,
Globen un Tru hest du holn, sieh dar! nu findst du se wedder!

Fast weer Anna beswö't, doch Freid is en mächtigen Tröster:
Dar weern Arms de ęr heeln, dar weern de Ogen de sproken:
Süh! æwern Dod un dat Graff niet bu't sik de Welt un dat Lęben!