دیوانی نالی/ە
1
[edit]| سەراپای گوارە زەردی ترس و لەرزە | دەڵێی عاسی بووە لەو جێگە بەرزە! |
| سوروشکم ئاب و دانەی نارە، کێ دی: | بە گەرمی داوەرێ بەم تەرزە تەرزە؟! |
| ئەلا ئەی ئاسکی ناسک، بە باسک | شکاندت گەردنی سەد شێری شەرزە! |
| ئەلا ئەی نازەنین ئاهوو، بە باهوو | دڵی سەییادی خۆت هێنایە لەرزە! |
| دەفەرمووی: چاوەکەت زەنجیر کە نالی! | کە موتڵەق چا نییە ئینسانی هەرزە |
2
[edit]| شاهێنی دوو چاوت کە نیگا و مەیلی بە دانگە | کێشانی بە قوللابی دلاوێزی بژانگە |
| سۆفی و سەر و مێزەر، من و زوڵف و سەر و دەسماڵ | من کوشتەیی لاجانگم و، ئەو کوشتەیی جانگە |
| فەرمووتە کە بانگم کە، شەوێ، دێمە کەنارت | قوربان! وەرە شەو ڕۆیی، ئەوا وەعدەیی بانگە |
| بنوێنە برۆ، یەعنی هیلالی سەری ماهت | چون وەعدەیی ماچی سەری کوڵمت سەری مانگە |
| نالی مەکە، تووڕا بو، لەبەر جەبهەیی گرژت | نایێتە ئەلات، عیجزی لەبەر دووکەڵی قانگە |
3
[edit]| ئەو سیلسیلە وا میشگی خەتا نێوی براوە، | پڕپێچ و شکەن، خەم بە خەم و، حەڵقە کراوە، |
| لەولاوێکە لەولاوە بە ئەم لاوە کشاوە، | یا یاسەمەنی خاوە بە ڕووی ڕۆژدا ڕژاوە؟! |
| یا دووکەڵی جەستەی منە بەو شەمعە سووتاوە، | یا هەوری سیاتاوە کە مانیع لە هەتاوە؟! |
| داوێکە لە ڕووی دانەیی خاڵت تەنراوە | زنجیرە لە پێی مائیلی ئەو ڕووتە نراوە |
| هەی هەی! غەڵەتم گوت. ئەمە زوڵمەت، ئەوە ئاوە | بەو زوڵمەتە، بەو ئاوە، حەیاتم غەڵەتاوە |
| دڵتینووە، سووتاوە، بە بێ تاقەت و تاوە | ڕێگەم بەسەراوە، کە دەچم ڕێم بەسراوە |
| ئەو شەربەتە، ئەو جامە شەراوە لەبی ناوە | بۆ نالییە ئاخر کە خودا بۆ ئەوی داوە |
4
[edit]| زوڵفت بە قەدتدا کە پەرێشان و بڵاوە، | ئەمڕۆ لە منی شیفتە ئاڵۆز و بە داوە |
| ئەم عومرە عەزیزە کە لە بۆت نەقد و دراوە، | سەد حەیف و درێغا کە موسوڵمانی نەماوە! |
| عومرێکی درێژە بە خەیاڵی سەری زوڵفت | سەودا و پەرێشانم و، سەودایەکی خاوە |
| هەرچەندە کە ڕووتم، بەخودا مائیلی ڕووتم | بێبەرگییە عیللەت کە هەتیو مەیلی هەتاوە... |
| مانی نیەتی قووەتی تەسویری برۆی تۆ | ئەم قەوسە بە دەستی موتەنەففیس نەکشاوە |
| بۆ چی نەگریم، سەد کەڕەتم دڵ دەشکێنی! | بۆ مەی نەڕژێ، شیشە لە سەد لاوە شکاوە! |
| بێفائیدەیە مەنعی من ئێستاکە لە گریان | بۆ عاشقی بێچارە زووەم ئاوە ڕژاوە! |
| هەر جۆگە و جێگێکی کە وا سوور و سوێر بێ | جێی جۆششی گریانی منە و خوێنە ڕژاوە |
| سۆزی دڵمە باعیسی تاو و کوڵی گریان | مەعلوومە کە ئاگر سەبەبی جۆششی ئاوە |
| نالی وەکوو زوڵفت کە موتیعی بەری پێتە | تێکی مەشکێنە، بە جەفا مەیخەرە لاوە |
5
[edit]| بایێ لە تەرەف قیبلەمەوە دێت و وەزانە، | یا بۆیی هەناسەی دەمی غونچەی لەرەزانە؟! |
| ئەشکم، کە لەگەڵ عەشقمە، تیفلێکی فەهیمە | هۆشم، کە لەگەڵ خۆشمە، پیرێکی نەزانە |
| تیژاوی سوروشکم وەکوو ئیکسیری سوهەیلە | ڕوخسارەیی زەردم وەکوو ئەوراقی خەزانە |
| شێخم! وەرە دەر! فەسڵی بەهار و گوڵ و گەشتە | ئەییامی لە گەرمابە خزان وەقتی خەزانە! |
| ئەو شێخە بە کوم مەگرە کە پەشمینە مەریدە | ئەو ڕیشە بەسەر دارەوە ڕیسێکی بوزانە |
| بەحری غەزەلم پڕ لە دوڕ و گەوهەرە، ئەمما | غەوواسی دەوێ یەعنی بە تەعمیقی بزانە |
| پڕدانەیە، ئەمما نەوەکوو دانەیی چەڵتووک | بەحرم وتووە، نەک وەکوو گۆلی مەرەزانە |
| حوسنی نەزەرە ئەسڵی نەزەر حوسنی بە عیسمەت | سۆفی کە دەکا تەرکی، بە ئینسانی مەزانە |
| ئەو گەوهەرە نوکتە کە لە نالیی دەدزن خەڵق | ئاوی نییە، وەک ئاگری بێشەوقی دزانە |
6
[edit]| خاڵی بەینی چاو و ئەبرۆت ئینتیخابی کاتیبە | یەعنی نوقتەی فەرقی ئیبنوموقلە ویبنوحاجیبە |
| عەیب و لەعبی خەڵقی کرد تا یاری خستە داوی خۆی | خەسمەکەی من کەلبی ئاهوو گیرە، خیرسی لاعیبە |
| لەشکری خەتتی شکستە و، تیپی زوڵفی تار و مار | پادشاهی حوسنی عالەم گیری هێشتا غالیبە |
| حازری ئەمر و خیتابە دڵ، ئەگەرچی مەنهییە! | ڕاجیعی تۆیە زەمیری من، ئەگەرچی غائیبە! |
| نالی ئێستە تاجی شاهی و تەختی خاقانی هەیە | شەوکەت ئارا، موحتەشەم دیوانە، فیکرەت سائیبە |
7
[edit]| حلقه در گوشی کەفی ڕەنگینی تۆیە ئەم دەفە | با نەناڵێ، لێی مەدە عَنْ لَطْمِهِ كفَّ الْكفَه! |
| نەی، کە ساحیب سێرڕە، سەر تا پا بە ئەمری کنْ کونە | باتینی قِفْ قِفْ عَلی سِرِّی، بە زاهیر قەف قەفە |
| خۆشترە عوزری گونەهکاران لە سەد زیکری ڕیا | ئەم بە نەرمی عەفوە عەفوە، ئەو بە توندیی عەف عەفە |
| شێخی و سەر لنگە دەستاڕی بە دەستاری بوزورگ | ڕەندم و، دەستاری کەللەی من دەفە، نەک میندەفە |
| خادیمی مەخدوومییە، ماقووڵی ناماقووڵییە | لەم دەرە ئاسەف سولەیمانە، سولەیمان ئاسەفە |
| ساحێبی علم الکتابە موتریبی هودهود نەفەس | یا سولەیمانە لە اخوان الصفا، ئاسەف سەفە |
| جامی تاقی مەیکەدە میشکاتی قیندیلی دڵە | شیشە پڕ قەرقەف لە ڕەفڕەف شاهی عالی ڕەفڕەفە |
| تەبعی نالی توندە ئەمڕۆ، یا بە نەشئەی نیم نیگاهـ | مەستی ڕەحڕاح و مەی و ڕاح و قەراح و قەرقەفە؟! |
8
[edit]| تا لە من ئەو زوڵفە ڕێی بۆسە و کەناری گرتووە | ناودەمم بێ شوبهە تامی زەهری ماری گرتووە |
| خۆش لەسەر سینەی سەری هەڵداوە دوو گۆی سەر بە مۆر | مات و حەیرانم کە عەرعەر کەی هەناری گرتووە! |
| ئەژدەهای زوڵفی لە دەوری گەنجی حوسنی حاریسە | حەڵقە حەڵقە، چین بە چین، سەرتا بە خواری گرتووە |
| ماهی من تەنها مەهێکە سەد نوجوومی مەحو کرد | یاری من تەنها گوڵێکە سەد هەزاری گرتووە |
| دامەنی پاکی مەداری دائیرەی خامەک نیە | خوێنی مەقتوولانە وا دامێنی یاری گرتووە |
| گەرد و بادی هیجری تۆ وا عالەمی لێ کردمە تۆز | نەک دوو چاوم، بەڵکە حەتتا دڵ غوباری گرتووە |
| شەربەتی عوننابی لێوی شەککەر و بادامی چاو، | سەروی قەددت ڕاستە ئەنواعی سیماری گرتووە |
| لەعلی شەککەرباری تۆ تێراوە، شەککەر باریە | لێوی میحنەتباری من بێئاوە، باری گرتووە |
| پڕجەفایە، بێوەفایە، زوود جەنگە، دێر سوڵح | سەد درێغ و حەیفە تەبعی ڕۆزگاری گرتووە |
| یادی کانی دمدم و سەرچاوەکەی مێگوڕ دەکا | بەکرەجۆی چاوم کە شێوەی سەرچناری گرتووە |
| بێمەحابا ئاو دەڕێژێ گەهـ بە فەور و گەهـ بە دەور | چاوی من موددێکە شێوەی ئابشاری گرتووە |
| شەمعی بەزمی من کە وا سووتاوە، زەرد و ئەشک ڕێژ | قەت نییە فەردێک نەڵێ ڕەنگی مەزاری گرتووە |
| موددەعی زەجرم دەکات و، پێم دەڵێ: سەبرت ببێ | کەر بە لەعنەت بێ کە کەی عاشق قەراری گرتووە! |
| نالی وا دائیم کە مەشغووڵی فوغان و ناڵەیە | باعیسی هیجرانی یارە دڵ شەراری گرتووە |
9
[edit]| گوڵبنی قەددت لە قوببەی سینە غونچەی کردووە | غونچە بەم شیرینییە قەت نەیشەکەر نەیکردووە |
| نەخلی باڵات نەوبەرە، تازە شکۆفەی کردووە | تۆ کە بۆی شیرت لە دەم دێ، ئەم مەمەت کەی کردووە! |
| قامەتت نەخلە، بە شیری، فائیقەی پەی کردووە | نەحلی بێنێشی مەمەت شەهدی سپی قەی کردووە |
| نەخل و ڕوممان پێکەوەن، یا باغەبان وەی کردووە: | سەروی هێناوە لە سێب و بەی موتوربەی کردووە! |
| بۆ مەمک نالی چ منداڵانە وەی وەی کردووە | گەرچی مووی وەک شیرە، بەو شیرە شکۆفەی کردووە |
| خۆش بە هەردوو دەست و دەم گرتوویە ئۆخەی کردووە | کیزب و توهمەت، ئیفتیرا و بوهتان کە تۆبەی کردووە |
10
[edit]| عاشقی بێ دڵ دەناڵی، مەیلی گریانی هەیە | بێشکە هەورە تریشقە تاوی بارانی هەیە |
| چاوی من دەم دەم دەڕێژێ ئاوی ساف و خوێنی گەش | دا بڵێن دەریای عومانە دوڕڕ و مەرجانی هەیە |
| پەرچەمی ڕوو دادەپۆشێ، پێچی زوڵفی پێچەیە | دا بە ڕۆژیش پێی بڵێن شەمعی شەبوستانی هەیە |
| ئاسمانی حوسنی مەحبووبەم لە ئەبرۆ و زوڵف و ڕوو | دوو هیلال و دوو شەو و دوو ماهی تابانی هەیە |
| هەر لەبت، یا سینەشت هەردوو بەدەرخە، دا بڵێن: | لەعلی ڕوممانی هەیە، یا لەعل و ڕوممانی هەیە |
| وەحشییە لێمان لەبەر تەعنەی ڕەقیبی سەگ سیفەت | ڕاستە هەر زی ڕۆحێ، بۆ وەسواسە، شەیتانی هەیە |
| دڵ موشەببەک بوو لەبەر ئێشانی نیشانی موژەت | حەیفە قوربان! ئاخر ئەم نیشانەیی شانی هەیە |
| لەحزەیێک و لەمحەیێک چاوم بە چاوی ناکەوێ | کێ دەڵێ وەحشی غەزالە مەیلی ئینسانی هەیە! |
| تۆ ئەگەر هەستی، لە جێ ڕاوەستی، دێو و کافریش | دێن دەڵێن: بەخودا قیامەت ڕاستە هەستانی هەیە |
| فارس و کورد و عەرەب هەر سێم بە دەفتەر گرتووە | نالی ئەمڕۆ حاکمی سێ موڵکە، دیوانی هەیە! |
11
[edit]| بەرگی دنیا هێندە کورت و کۆنە و بازاڕییە | چونکە ناگاتە گونی دێوانەکەی، لێی عاریە |
| من لە بێبەرگی مەخەم پرسی، کە بۆچ ڕووتی؟ وتی: | «ڕەببی من شێت بم، ئەگەر شاد بم بە بەرگی عاریە!» |
| خەلعەتی تەشریفی هەرکەس بێ چییە، غەیری کەفەن! | هەر ئەوە هەم فاخیرە و بۆ ئاخیرە و یەکجارییە |
| کونجی ڕاحەت، تاجی عیززەت خاریجی مەعموورەیە | کوندەبوو هەر بانگە بانگ و، هودهودیش هاواریە |
| پۆست بە کۆڵی عامیری فەرمووی کە وا بۆ پوختە بوون | جەوتی سەرکێوان گەلێ چاتر لە «تاڵی شاری»یە |
| قوش قوشی ڕاوی نەبێ، مورغی کولانە و ئاخوڕە | سەگ سەگی تازی نەبێ، کادینی و ئەنبارییە |
| فەرقی کۆساران لە پاساران دەفەرمووی وەک چییە؟ | وەک عەزیزی باز و وەک بێحورمەتی پاسارییە |
| سەهم هەتا جوعبە نشین بێ، گۆنە زەردی خەڵوەتە | قەوس هەتا چللە گوزین بێ، هەر ئەسیری خوارییە |
| نوسحی نالی ڕەنگە هەرکەس بیبیێ، بیکاتە گوێ | چونکە نەزمی ساف و وردە، هەروەکوو مروارییە |
12
[edit]| با ڕەفیقانم بکەن شینم کە وەقتی زارییە | قەت مەکەن تەقسیر لە گریان، شیوەنم یەگجارییە |
| تیرەکەی ئەو ڕۆژە مەحبووبەم کە لوتفی کرد بە من | گەر نەبەخشێ مەرهەمی وەسڵی، برینم کارییە |
| حەپسی چاهی میحنەتم، کافر بە حاڵی من نەبێ! | کار و پیشەم دائیمەن گریان و شین و زارییە |
| هەر بە ئوممێدی عەیادەت بەڵکە جارێ بێتە لام | من، ئەگەرچی بیشمرم، پێم خۆشە ئەم بیمارییە |
| کەس نەکا مەنعی گوڵم، گەرچی دڵی کردوومە خوێن | چونکە مەعلوومە کە ئیشی خونچە هەر خوێن خوارییە |
| کووچە کووچە خوون چەکەی پەیکانی موژگانی گوڵم، | بۆ شەهیدی شاهیدە دائیم کە خوێنم جارییە |
| هەرچی مەحبووبان دەکەن خۆشە، بەڵام داخی ڕەقیب | دەمکوژێ، تەرحی مرێ، هەر وەک کەری بێگارییە! |
| ناڵە ناڵی نالییە وا خەڵقی خستە زەلزەلە، | یا نە خۆ حەشرە، گونەهکارە وەها هاوارییە؟! |
13
[edit]| سەوتی نەغمەی بولبولە یا چەهچەهەی خڕخاڵیە؟! | دەنگی سۆلە، یا لەژێر پێی ناڵەناڵی ناڵیە؟! |
14
[edit]| لەو کەسە دینی ئەتۆ نووری دڵ و ئیمانیە، | ڕوو بە زوڵفت دامەپۆشە، یەعنی کافرسانییە |
| دڵ کە وا هەم قاسییە، هەم عاسییە، دوورە لە تۆ | مونزەجیر نابێ، کە حوببی تۆ لە قاسی دانیە |
| گوێت لە ئاوازی سوروشکی من گرانی گوارەیە | غافڵی لەم دوڕڕی بەحرەین و عەقیقی کانییە |
| ڕوومەتت شەمعی شەوی قەدرە، دڵم پەروانەیە | نەحری مینای ڕۆژی عیدە، ڕۆحەکەم قوربانییە |
| خوێنی سیرفە پێی سەر و دەستت حەنایی کردووە | ڕەنگی دەست و سەر نییە، ڕەنگی سەری دەستانییە |
| دوور لە تۆ نالی سەگێکە، بێوەفایە، هەرزەگۆ | بۆ چی بانگی ناکەی ئەم کەلبە کە نانی نانییە؟! |
15
[edit]| سەری زوڵفت کە ڕشتەی عومری خزرە، نیوە هەودایە | چ هەودایە؟ کە هەر حەڵقەی دوو سەد زەنجیری سەودایە! |
| برۆت تیغێکە وسمەی سەیقەل و مەسلوول و مووکارە | کە عیشوەی جەوهەرە، ڕەمز و ئیشارەی ئاوی مەودایە |
| بە نەشئەی سستی و مەستیی وەها مەستوور و مەخموورە | نزانم خەو لە چاوتدایە یا چاوت لە خەودایە! |
| لە سایەی کوفری زوڵفت دڵ فنا في النوری ئیمانە | مەڵێن زوڵمەت خراپە، وەسڵی پەروانە لە شەودایە |
| هەناسەم زوڵفەکەی لادا و مەیلێکی نەکرد چاوی | نەسیم ئەنگووت و شەو ڕابورد و نەرگس هەر لە خەودایە |
| لە دووری تۆیە ئەی خورشیدی پڕتەو بەخشی شەوگەردان | کە نالی وا لە حاڵاتی میحاقی ماهی نەودایە... |
16
[edit]| موشەخخەس لەشکری خەتتت لەسەر تەسخیری باڵایە | کە توڕڕەی میری میرانت نیشانەی سەبتی توغرایە |
| خوسووسەن هیندووی خەتتی بەیازی ڕوویی مەحموودم | لە موڵکی ڕۆمەدا ئێستەش (خەلیفە)ی شاری بەغدایە |
| لە بازاڕی مەحەببەتدا هەدییەی توحفەیی میران | لە بۆ خورشیدی تابانم پیاڵەی شۆخی مینایە |
| لە کۆهی نەجدە ئێستا کە وەکیلی قەیسی ماڵ وێران | منم مەجنوون و زنجیرم گرێی گێسوویی لەیلایە |
| کولاهی فەخر و تەعزیمم گەیشتە چەرخی ئەتڵەس ڕەنگ | کە بیستم قەلبی میرانم لەسەر مەملووکی ئاغایە |
| لە دنیا جەننەتی باقی تەلاری شاهییە، ساقی! | حەبیبە توڕڕەیی تەوقی ملی شیرین و عەزرایە |
| نیشانەی فەخرە بۆ من گەر بە سەر بێم نەک بە پێ، ئەمما | بە مەرگی تۆ قەسەم، شاهم!، عوزر مەسمووعە، سەرمایە |
| بە حەققی تاری کاکۆڵی سەراپا لوولی ئەو شۆخە | ئەگەرچی پەشمە، ئەمما دڵ لە توڕڕەی زوڵفی سەودایە |
| موحەققەق مەشرەبی نالی لە شیعرا هەروەکوو خاکی | خەیاڵی کوردییە، بەیتی سەراپا زوڵفی دوو تایە |
17
[edit]| ئەلا ئەی نەفسی بووم ئاسا، هەتا کەی حیرسی وێرانە! | لەگەڵ ئەم عەشقبازانە بڕۆ بازانە، ئازانە! |
| موسوڵمان! لێرە مانی خان و مانت هەر نەمان دێنێ | پەشیمان بە کە دەرمانی نەمانت مایەی ئیمانە |
| بڵا بۆ کوندەبوو بێ، مفتی مشک و ماری کەندوو بێ | خەتیرەی گەنجی وێرانە، زەخیرەی کونجی کاشانە |
| بەقییەی عومری زایع گەر مورادت پێ تەدارەک بێ | حەیاتی مەککەت و مەوتی مەدینەت جەبری نوقسانە |
| چ مەککە؟ دار و بەردی قاعیدەی ئەرکانی ئیسلامە | چ تەیبە؟ ماء و خاکی مائیدەی ئەنواری ئیمانە |
| فیداکاری تەن و جان بە، لە ئاسانی هەراسان بە | کە داغ و دەردی ڕێگەی مەککە باغ و وەردی مەردانە |
| ئەگەرچی ڕێگە: خاکی خوێنە، دار و بەردی ئێسقانە، | نیشانەی تیری ڕێگەی عەشقە ئەم ئێسقانە سپیانە |
| وتم: داخۆ چییە سوور و سپی تێکەڵ؟! کە تێفکریم | سەراسەر کەللەیی ئوشتر، لەبالەب خوێنی ئینسانە |
| بەڵێ بەم ڕێگەدا جەممازە جانبازە کە ڕۆژ و شەو | دەکا سەیر و سولووکی دائیمەن سەرخۆش و مەستانە |
| قەتاری زەنگ و قۆڕی ئوشتر و ئێستر لەسەر کێوان | دەڵێی زیڕەی سەدای قاز و قوڵنگی ئەوجی کەیوانە |
| چ ڕێگێکی سپی واشە، ئەوەندەی کەهکەشان دوورە | چ سەحرایێکی شین ڕەنگە، بە قەد نۆ ئاسمان پانە |
| مەگەر ڕێی حاجیانە وا تیا سەییارە سەییارە! | مەجەڕڕە ئالەتی جەڕڕی جەریری سارەبانانە! |
| فەزا بەحری موحیت و وشتری تێدا سەفینەی بەڕ | سەرابی میسلی نیل و دیجلە و جەیحوون و عوممانە |
| لە سەد جێ کلکی ئوشتر گەییە ئەرزی مەهلەکە، هێشتا | یەمی فەججی عەمیقی ئاڵی هەر بێقەعر و پایانە |
| لەنێو ڕیگی ڕەوانی قوم نوقوم بوو وشتر و بوو گوم | نەما گوێی بیستنی قُمْ قُم، چ جای ئیمکانی هەستانە |
| تەنی حاجی لەسەر چوار چێوەیی ناجی دەڵێی نەعشە | لوعابی خۆر لەسەر ئیحرامی وەک کافووری ئەکفانە |
| مەڵێ: دەشتە، بڵێ: دنیا هەموو خانێکە ئەم حەوشە | چ حەوشێکە؟ کە ئافاقی حەسار، ئەفلاکی سەربانە |
| مەڵێ ڕێگەی کەشندە، یا کوشندە ئەژدەرە، یاخۆ | کەمەندە، یا تەنابی خێوەتی گەردوونی گەردانە |
| عویوونی گەرم و سوێراوی میسالی چاوی گریانە | ڕوعوونی شاخی سووتاوی شەبیهی جەرگی بوریانە |
| لە بن خاکی مەغاکی ئاتەشینی، لەعلی لەب توشنە | لەسەر ئابی سەرابی، سەروی سێرابی موغەیلانە |
| سماقی ئەحمەرە، یا قووتی ڕۆح و ئاگری نەفسە؟! | حەساتی ئەبیەزە، یا شوهب و نەجمی ڕەجمی شەیتانە؟! |
| بە زاهیر گەر مەگەسدارە، بە باتین سەد چەمەنزارە | بە سوورەت یەک بە یەک خارە، بە مەعنا سەد گولوستانە |
| نەیستان و خەسەکزاری سونووفی شەوکەیی خاری | گەلێ خۆشتر لە سەروستان و، دلکەشتر لە بوستانە |
| قەتاد و عەرفەج و خیتمیی و عەزات و عەوسەج و ئەسلی | چ دامەن گیر و شین و دڵنشینی ڕێی غەریبانە! |
| شەفیری چاڵی شۆری هەر دەڵێی لەعلی نمەکپاشە | حەفیری چاهی وشکی هەر دەڵێی چاهی زەنەخدانە |
| لەباتی لالەیی حەمرا جگەر پوڕ داغی خورشیدە | لەباتی سونبولی تاتا سەر و سەودا پەرێشانە |
| موغەیلانی جل و مێزەر دڕێنی سۆفییە، یەعنی | ئەمە ڕێی موحریمانی مەحرەمی سەر ڕووت و عوریانە |
| شوتوربانا! ئەمە پەرژینی باغی ڕەوزەیە، یاخۆ | عەرار و عەرعەر و بانی خیابانی بیابانە؟! |
| ئەسیری سیلسیلەی بەندی مەهاری سەرقەتارت بم | کە دەمکێشێتە ڕەوزەی حەی وەکوو مەجنوونی دێوانە |
| چ ڕەوزە؟ ڕەوزەیی جەننەت! چ جننەت؟ جەننەتی قوربەت! | چ قوربەت؟ قوربەتی ڕاحەت! چ ڕاحەت؟ ڕاحەتی جانە! |
| مەقام و زەمزەمەی حادی، لە شەوقی کەعبە و حوجرەی | مەقام و زەمزەمە، وا ئوشتری هێنایە جۆلانە |
| سەریری جونبوشی تەخت و مەحەففەی مەخمەڵی سەوزی | دەڵێی تەسبیحی مورغانە، لەسەر تەختی سولەیمانە |
| کەژاوە و دار و بار و تەختەیی لوختی لەسەر بوختی | دەناڵێنن لە شەوقی تەیبە وەک ئەستوونی حەننانە |
| چ نوورێکە لەنێو فانۆسی بەرگی کەعبەدا، زاهیر | دەکێشێ خەڵق و، باتین ئیمتیسالی ئەمری یەزدانە؟! |
| چ جەزبە؟ جەزبەیی زەوئە لە قیندیلی حەرەمدا، وا | دەبێ ئینسان لە تەوفیدا بسووتێ میسلی پەروانە |
| چ نوورێکە لە حوجرەی ڕەوزەدا وا قائیمە قوببەی، | قەوامی عەرش و فەرش و قەلبی ئینس و قالەبی جانە! |
| چ حوجرە؟ حوجرەیی عولیا، کە وا نەعلینی خوددامی | دوڕی تاجی سەری قوتب و وەلیی و شاهـ و سوڵتانە! |
| چ حوجرە؟ وا لە خاکی میللەتی دەوڵەت پەناهیدا | کەمینە خادیمی سوڵتان و، شاهەنشاهی دەربانە! |
| چ قوببە؟ سیلسیلەی قیندیل و شەمعی باب و میحرابی | شوعاعی نووری دیدەی کەوکەبی ئەیوانی کەیوانە |
| مەکانی واسیتەی ئیمکان، مەکانەت بەخشی ئینس و جان | مەکینی لامەکان سەیران تێدا تەشریفی میوانە! |
| چ میوانێکە؟ ساحێب جێ و جاهـ و عیززەت و عەزمە | کە دوو عالەم توفەیلی دەعوەتی و، ئەو ساحیبی خوانە! |
| موحەممەد، ئەحمەدی مورسەل، مونیری مینبەر و مەحفەل | بەشیری ئاخیر و ئەووەل، نەزیری خوێش و بێگانە |
| سیراجی ئەنبیا، خەتمی ڕوسول، نووری موبینی حەق | کە عالی کەعب و قەدر و دەست و سەدر و خاتەمی شانە |
| لەسەر ئەو زوڵمەت ئابادی شەوی کوفرە کە تالیع بوو، | سەڵا هەستا لە ئینس و جان کە ڕۆژی نووری ئیمانە |
| لە نەفخی سوور و نەشری بەعسەتی دینی حەق ئیحیا بوو | لە قەبری جاهیلییەت هاتەدەر هەرچی موسوڵمانە |
| لە سایەی ئەمر و نەهیی، حەقق و باتیل بوو بە دوو فیرقە | بە میسلی فەرقی ڕۆژ و شەو کە فاریق نووری ئیمانە |
| سەعادەت بوو بە نوور و ساعیدی زەروەی هیدایەت بوو | عەلامەت نووری ئیمانی بیلال و وەیس و سەلمانە |
| شەقاوەت بوو بە دوود و داخیلی کوورەی زەلالەت بوو | ئەمارەت خوسری خوسرەو، کەسری کیسرا، شەققی ئەیوانە |
| لە جوملەی موعجیز ئەندەر موعجیزی: ئەحکامی قورئانە | کە میعراجی بوڵەندی ئەووەلی ئایاتی «سوبحان»ە |
| لە نووری موعجیزەی تیغی نەما قەت زوڵمەتی شوبهەت | کە ڕووناکی شەوی میعراجی، ڕۆژی بەدری بورهانە |
| شەوەمما، شەوچراغی جەدی و سەور و مەرتەعی شامی، | دوسەد قەرنی غەزالە و قۆچی سوبحی عیدی، قوربانە |
| لە خەوف و خەجڵەتی، بەدری شەهی ئەنجوم سوپەهـ ئێستەیش | کە هەڵدێ، زەردی و سووری لە تەلعەتیا نومایانە |
| شەوەمما، کەوکەبەی هەر کەوکەبی نیلی فەلەک دەتگوت | لە میسری ڕۆژی زینەت دەستی مووسای ئیبنی عیمرانە |
| شەوەمما، غیبتەیی نووری سووەیدایی دڵ و دیدە | شەوەمما، خۆر تیا گۆیا لە شەرمی نووری پەنهانە |
| شەوەمما، ڕۆژی ڕۆشن نەیگەیشتێ گەرچی ئێستاکەش | لەدووی شەو کەوتووە، دەڕوا بە سەر سەر، گەرمی سەیرانە |
| لە هیجری یووسفی میعراجی، یەعقووبی فەلەک، چاوی | نوجوومی بوو سپی، هێشتاکو هەر حەیران و سەهرانە |
| فەلەک پەردەی شەب ئەندەر ڕۆژی سەر فانۆسی ئافاقی | زەمین و ئاسمان، لەم بانە تا ئەو بانە تابانە |
| شەوەمما سوبحی بیداریی تالیع بوو کە جوبریلی | ئەمین بۆ خزمەتی تاها تیا مەئمووری فەرمانە |
| بە فەرموودەی خودا فەرمووی: بفەرموو! هەستە هەر ئێستە | لەجێی بەدری دوجا و دوڕڕی یەکتا، دوڕڕی یەکدانە |
| ئەمن مەهدی ئەتۆ هادی، شەوی تەجرید و تەقریبە | لەبەرکە خەلعەتی قورئان و ئەم تەشریفی ڕیزوانە |
| کە مەدعووی لازەمان و لامەکان و قوربی بێچوونی | سوار بە لەم بوراقە باریقە، لەم ڕەخشە ڕەخشانە |
| وەها هەستا بە باڵی جازیبەی قودرەت، لە نیوەی ڕێ | بەجێما ئەسپ و پەیک و ڕەفڕەف و ئەم چەرخی دەورانە |
| موشەڕڕەف بوو بە تەختی عەرش و تاجی قوربی عنداللّە | بە هەرچی دەرجی أوْ أدنی و ما أوحیی قورئانە |
| بە هەرچی چاوی دینی عیشقی تێدا شاهیدی سیدقە، | بە هەرچی دیدەیی عەقڵی تیا شەوکوێر و حەیرانە |
| موخەسسەس بوو، مورەخخەس بوو بە ئەسرارێ کە تەقریری | ئەجەلل و ئەعزەم و ئەعلا لە تەعبیری سوخەندانە |
| پەیاپەی هاتەوە سەر جێگەیی گەرمی لەگەڵ توحفەی | سەلات و هەم سەلام بێ لەو حەبیبی پاکی سوبحانە |
| لەگەڵ ئال و لەگەڵ سەحبی، خوسووسەن چار یاری دین | ئەبووبەکر و عومەر، عوسمان و حەیدەر شێری یەزدانە |
| بە قوربانی عولوومی ئەووەلین و ئاخیرینت بم | لەگەڵ ئەسراری قورئانت کە وا ئەلتافی ڕەحمانە |
| مورادم زیللەت و پاڕانەوەی حاڵە، نەوەک نەعتە | بە چەن بەیتێکی کوردانە، کە قورئانت سەناخوانە |
| ئەگەرچی کوردی دووری شارەزووری قەسوەتم، ئەمما | وەسیلەم تەیبە و حیلمی شەفیع و فەزلی مەننانە |
| بە سەر هاتوومە ئەو خاکەی کە هەر مسقاڵە زەڕڕێکی | بە میزانی شەفاعەت کێوی حیلم و بەحری غوفرانە |
| نەبوو ڕووم بێمە خاکی چاکی پاکی تەیبە، تا بیستم: | بە سەگ نابێ مولەووەس ئاوی زەرقا، بەحری ئیحسانە |
| چ زەرقا؟ بۆ سیاهی دەفتەری هەر ناسییە ماحی | چ تەیبە؟ بۆ تەبایی دەردی هەر دەرماندە دەرمانە |
| دەری ڕەحمەت کە وا بەحری موحیتی عاسییە نالی | تیا جان و تەن ئوفتادەی شەپۆلی سەیلی عیسیانە |
18
[edit]| سوروشکی من کە لێڵاوە، غوباری کۆهـ و هاموونە | وەرە سەرچاوەکەم بنواڕە، وەک ئاوێنە، چەند ڕوونە! |
| مونەججیم کەرگەس و لاشەی لەلا شەیئێکە، نەیزانی | کە ئەم ئەفلاکە چەند لاکە، کە ئەم گەردوونە چەند دوونە |
| لە دەورانی تەبیعەتدا لەگەڵ «سەوری» فەلەک جووتە | لە ملیا چەمبەری دەوران و تەوقی چەرخی گەردوونە |
| لەسایەی شەخسێکی هیممەت بڵند، ئاسوودەیە شارێ | بەڵێ خیتتەی سولەیمانی سەوادی زیللی کودروونە |
| وەرە سەیری خیابان و بەیازی دەفتەری نالی | کە سەف سەف، مەسرەعی بەرجەستە، ڕیزی سەروی مەوزوونە |
19
[edit]| شکەنجی عەرز و توولی پێچی زوڵفت بێ سەرەنجامە | مەسەل توولی ئەمەل، عومری خزر، زنجیری سەودامە |
| بە شەڕ هاتن ڕەقیب و موددەعی، من خۆشی خۆشیمە | کە دەعوایە، لە هەر لایە بکوژرێ سوودی ئیسلامە |
| ئیشارەم کردە ئەبرۆی، یەعنی: میحرابت کەچە، فەرمووی: | ئەمە قیبلەی تەمامی عالەمە، جێی جیلوەی ئیمامە |
| لە سایەی ڕوویی تۆوە شامی خەڵقی تەڵعەتی سوبحە | لە شامی زوڵفی تۆوە سوبحی ئێمە زوڵمەتی شامە |
| لە ئاب و تاب و ئەشک و ئاهی خۆمدا بووم بە بوریانی | لەباتی پوختەگی سووتام و ئێستەش پێم دەڵێ: خامە |
| نیشانەی پوختەگی بێدەنگییە نالی! ئەگەر پوختەی | بە حوججەت تەی بکە نامە، بە حیددەت پەی بکە خامە |
20
[edit]| کەوا زەڕتایی یەکتایی دەڵێی خورشیدی ئافاقە | مەڵێ خورشیدی ئافاقە، بڵێ میهرێ کەوا تاقە |
| ڕەیاحین پەرچەم و، لالە کولاهـ و، یاسەمەن توڕڕە | بەنەفشە خاڵ و، نەرگس چاو و، گوڵ زار و سەمەن ساقە |
| بنازم دلبەری خۆم چەندە پڕ وەسف و چ بێ عەیبە: | بە چاو مەست و، بە دڵ هوشیار، بە ئەبرۆ جووت و هەم تاقە! |
| نەوای ئاهەنگی قَدْ قامَتْ تەریقی جەمعی زوههادە | قەد و قامت بە لەهجەی ڕاستی تووبایی عوششاقە |
| بە زوڵفی تۆیە وابەستە، لە من دڵ گەر پەرێشانە | بە ئەبرۆی تۆیە پەیوەستە، ئەگەر تاقەت لە من تاقە |
| بە نەهری کەوسەر و شیر و عەسەل چەند تینووە سۆفی | لەبی نالی دوچەندان بۆ لەبانی لەعلی موشتاقە |
21
[edit]| بە مەرگی خۆت قەسەم، زاهید، هەموو عومرت عوبوورێکە | مەقام و مەنزڵت، ئاخر، لەکن جەمعی قوبوورێکە |
| دڵم بەردە ئەگەر شاخە، بە چاوی سووکی مەنواڕێ | بەخۆڕایی نەسووتاوە، ئەمیشە کێوی توورێکە |
| شوعاعی ڕووت لە گەردندا دیارە دڵ دەسووتێنێ | بنازم بەم تەجەللایە، چ خورشید و بلوورێکە! |
| لە خەڵوەت هاتەدەر سۆفی، گڵ و بەردی بە سەرما دا | مەکەن مەنعی لەبەر خەڵوە، ئەویش تازە غوروورێکە |
| غەمی چاوت لە چاومدا، هەمی قەددت لە سینەمدا | لەبەر سستی و زەعیفی ئەو خەوێکە، ئەم خوتوورێکە! |
| بە زاهیر شادمانیمە لەبەر کەتمی هەموو دەردان | کە نالی گەر بناڵێنێ ئەمیش نەشئە و سوروورێکە |
22
[edit]| لە دڵدا ئاتەشی عیشقت بڵێسەی میسلی تەندوورە | شەتی ئەشکم نەبێ مانیع، دەسووتێم دەبمە کۆی نوورە |
| بە ناری عیشق و ئاوی دڵ، جەسەد وەک حەزرەتی مووسا | تەریقی: بەحری فیرعەون و، ڕەفیقی: ئاتەشی توورە |
| دەچێ بۆ لای ڕەقیب، خۆشە، وەلێ ئەو داغە کوشتوومی | لەکن ئەو چەندە مەجبوورە، لە لای من چەندە مەغروورە! |
| پەیامت هات و پەیکت ڕۆی، خەیاڵم نارد و نەیگەییێ | ڕەسوولم کەوتە ڕێ، گرتی، هێنای وەک ئاگرە سوورە |
| کە دیتم شەکڵی سەد ڕەنگی، گوتم: بابایی عەییارە | کە بیستم لەفزی بێدەنگی، گوتم: شەیپووری شاپوورە |
| گوتم: ڕاستی سەبا هەڵسە! گوتی: مەشرەب موخالیفیە | گوتم: نارێ، گوتی: بایە، گوتم: ئەوجێ، گوتی دوورە |
| گوتم: قوربانی تۆ من بم، گوتی: قوربانی تۆ سەگ بێ | گوتم: شیشەی دڵم ناتوێ؟ گوتی: بۆچیمە؟ مەکسوورە |
| خەراباتی دڵی نالی مەفەرموو: خاڵییە، نایەم! | بە مەرگی تۆ قەسەم، چاوم! بە زیکرت بەیتی مەعموورە... |
23
[edit]| بیستم لە هەموو لایە مەیلی شەڕ و دەعوایە | سەودا لە سەرمەدایە، باکم چ لە غەوغایە |
| فەرمووی بە مژەی مەستی، ئازانە و تەڕدەستی | سادەی لە دڵی سستی، تیرێ بە تەمەننایە |
| چەرخی چەپی گەردوونە، ڕاست و چەپی چەند دوونە | بێچاکە چ بێچوونە، ڕاستیی لە چەپیی نایە |
| پێم گوت: مەکە چاک چاکم، پێش خزمەتی زۆر چاکم... | فەرمووی: بە سەری کاکم، داغت لە دڵمدایە!... |
| زاهید! مەکە مەنعی دڵ، بۆ تۆ نییە سوودی گوڵ | خاکت بەسەر ئەی غافڵ! کەوتوویە چ سەودایە؟! |
| نالی مەکە وەسفی تۆ... باریکە نەمامی تۆ... | مەعلوومە کە سەروی تۆ بێمیسلە لە دونیایە... |
24
[edit]| لەو وەختەوە بیستوومە دیتن بەقەدەر چاوە، | هەر مووم لە بەدەن یەکسەر، وەک عەینی فەنەر، چاوە |
| فەرمووی کە هەموو دەم بێ گریان و، شەویش نەنوێ | ئەم بەندەیە مەئموورە، ئەم ئەمرە لەسەر چاوە |
| جێگایێ نەزەرگا بێ، شەش جانیبی دەریا بێ، | ئەی مەردومی سەیرانی، لەم خیتتەیە هەر چاوە |
| چاویشی لە نالی کرد، دین و دڵ و جانی برد | گەر زوڵفە ئەگەر نازە، گەر خەندەیە، گەر چاوە |
25
[edit]| سەودازەدەکەی زوڵفت، ئەزهاری لەکن پەشمە | دوور لەو گوڵە بێخارە، گوڵزاری لەکن پەشمە |
| سۆفی کە گران بارە، بێ مەغز و سەبوک بارە | سووف پۆشێ غەمی بارە، ئەوباری لەکن پەشمە |
| دێوانە کە شەیدا بێ، تووکی سەری سەودا بێ، | قەت هیچی لەسەر نابێ، دەستاری لەکن پەشمە |
| سینەی دڵی بێکینە، سافە وەکوو ئایینە | مەستوورە بە پەشمینە، ئەسراری لەکن پەشمە |
| عاشق کە دەکا ڕاوی، زوڵماتی شەوە داوی | موژگانی تەڕە چاوی، بێداری لەکن پەشمە |
| سۆفی! چییە ئیشی تۆ، هەر کایە حەشیشی تۆ! | عاشق وەکوو ڕیشی تۆ، هەوساری لەکن پەشمە |
| چەن واسیعە ئەم زیهنە، ئەفلاکی تیا ڕەهنە | ئەجبالی لە لا عیهنە، ئەدواری لەکن پەشمە |
| نالی کە قەدەح نۆشە، مەستانە و سەرخۆشە | خامۆش و نمەدپۆشە، ئەشعاری لەکن پەشمە |
26
[edit]| دەستم لە گەردەنی خۆت هەڵمەگرە ئەی حەبیبە! | وەبزانە خوێنی خۆمە، یا میننەتی ڕەقیبە |
| سەر بەردەبازی ڕێتە، تەن تەختە بەندی جێتە | دڵ مەیلی خاکی پێتە، ڕۆح ماڵی خۆتە، بیبە |
| تۆ نەو شگوفتە وەردی، من مایلم بە زەردی | تۆ هەمسەرت نەسیمە، من هەمدەمم لەهیبە |
| شاهێنی دیدە بازە، مەستی شەرابی نازە | دڵدار و دڵنەوازە، دڵکێش و دڵفریبە |
| ئەو تیفلە خورد سالە، هەر چەندە وەک غەزالە | ئەمما کە هاتە نەخچیر، شێر سەولەتی مەهیبە |
| دڵ پەی دەکا نیگاهی سەهمی موژەی سیاهی | ڕەمزی هەموو بەڵایە، غەمزەی هەموو موسیبە |
| ئەی چاوی پڕ نەدامەت، دڵ پڕ غەم و غەرامەت | بگری، کە وشکە سۆفی لەم فەیزە بێ نەسیبە |
| ئەی خەڵوەتی مورائی، بێ ڕەنگی خود نومائی | ڕەنگ زەردی عاشقی بە، نەک زەرد ڕوو و شەقی بە |
| نالی لەبی حەبیبە هەم تیب و هەم تەبیبە | خولاسەیی لەبیبە، فەرمانبەری لەبی بە |
27
[edit]| ساقی! بە مەیی کۆنە لەسەر عادەتی نەو بە | بشکێنە بە یەک نەوبە دوو سەد ماتەمی تەوبە |
| ساقی! قەدەحی گەردشی گەردوون دەشکێنێ | باری، کە دەبێ موعتەقیدی گەردشی ئەو بە! |
| ئەی نەفسی مورائی چ گران باری، تەکالیف | بۆ خەڵقی دەکێشی، دە هەڕۆ ڕێش و جەدەو بە |
| بوغزت لە زەعیفان چییە قوربان، وەکوو قەسساب | بەو خەزز و بەزی ڕیشوەتە، ئەی هیزە، قەڵەو بە! |
| ئەسپی نەفەست دێت و دەچێ، گەرمە عەنانی | ئەی مەستی ڕیازەت هەڵە! هوشیاری جڵەو بە |
| وەک ماهـ و ستارەت کە ببێ مەیلی هەڵاتن | سەرکردەیی ڕۆژ، ڕەهڕەوی شەو، ڕەهزەنی خەو بە |
| نالی مەبە عاجز، کە ئەمە دەورە نە جەورە | ساقی کەرەمی یەک بە یەکە و نەوبە بە نەوبە |
28
[edit]| ئەڵڵاهـ... ئەڵڵاهـ... کە چ عەقڵ و چ کەماڵێکی هەیە! | لەگەڵ ئەو عەقڵ و کەماڵە چ جەماڵێکی هەیە! |
| دڵڕفێنێکە لە بۆ مەدحی، سەراپایی ئەوێ | واجبە مەدحی بکا هەرچی کە ماڵێکی هەیە |
| ئەهلی ئەم شارە هەموو نۆکەر و ئەتباعی ئەون | یووسفی میسرە، عەجەب جاهـ و جەلالێکی هەیە! |
| گەر خەیاڵی دەهەنی بێنمە نێو ئەم غەزەلە، | دێن دەڵێن ئەم غەزەلە وردە خەیاڵێکی هەیە! |
| خەتی سەبزی لە کەناری لەبی، نالی! هەروەک | خزری زیندە لەسەر چاهە، زولالێکی هەیە |
29
[edit]| بیدی مەجنوونە وجوودم لە هەموو بەر بەرییە | نە کەسێ مونتەفیعی یەک بەری یا سێبەرییە |
| چیت لە کاکۆڵی سەر و موویی میانی داوە؟ | هەموو هەر هەمم و پەرێشانی و دەردی سەرییە |
| بە ڕیا باری تەکالیفی ڕوسوومی بۆ خەڵق | چ دەکێشی؟ ئەمە حومقێکە عەلاوەی کەرییە |
| موتمەئین خاتر و ئەیمەن مەبە هەرگیز لە شەڕی | نەفسی ئەممارە، کە ئەم مارە لەگەڵ تۆ شەڕییە |
| لۆمەیی نالیی دێوانە مەکەن ئەی عوقەلا! | ئەمە موددێکە زەدەی لەتمەیی دەستی پەرییە |
30
[edit]| وەسفی ڕوخساری لە فیکری بەنی ئادەم بە دەرە | ئیبتیدای مەدحی دەمی وەک خەبەری بێئەسەرە |
| نەو نیهالی قەدی تۆ عەرعەرە، دڵخواهی منە | ڕاستە دڵدارە، وەلێ حەیفە کە وا بێسەمەرە |
| قامەتی سەروی، ئەگەر بێ بەرە، بۆچ نارەوەنە؟! | تۆ بڵێ زوڵفی ئەگەر دووکەڵە، بۆچ ناری بەرە؟! |
| زوڵف ئەگەر دووکەڵە، دووکەڵ بەری گوڵناری نیە! | سەروە گەر قامەتی، کەی سەروی ڕەوان بارەوەرە؟! |
| بە حەقی جەڕڕی هەیاسەی زەڕ و کاکۆڵی سەری | دڵی گوم گەشتەیی من کوشتەیی پشت و کەمەرە |
| بێ ئەگەر بێتە دەرت، دەیدەیە بەر شەق وەکوو گۆ | نییە زاتیشی نەیێ دڵ، چ بکا، قوڕ بە سەرە! |
| لە دەمی ناڵەیی زارم، دڵی پڕ زەمزەمەکەم، | وەلوەلەی حەلق و گەرووی نالی لە گەردوون بە دەرە |
31
[edit]| سەری هەر مووی بەدەنم تەرزە تەمەننایێکە | گەردشی تووکی سەرم دووکەڵی سەودایێکە |
| وەرە سەر سەیری سەفاگاهی نەزەرگەی چاوم | کە عەجەب مەنزەرەیی سەیر و تەماشایێکە |
| سۆزشێکی نەفەس و شۆڕشی نائی نایێ | هەریەکە نەوعە غینایێکە، بە مەعنایێکە |
| حەڵقە حەڵقەی چ دەکەی داوی کەمەندی زوڵفت | بۆ دڵی خەستە کە وا بەستەیی هەودایێکە؟! |
| هەردەمە فەرشی کەسێکی کەیە بێ مەهر و نیکاح | دوور لە چاکانی، عەجەب فاحیشە دنیایێکە! |
| نالی ئاسوودە نییە توولی نەمامی عومرت | بە نەفەس دێت و دەچێت، ئەسڵی لەسەر بایێکە |
32
[edit]| دڵ سیاسەنگ نەبێ، مائیلی خاکی وەتەنە | خاڵی لەعلی حەبەشە، ساکینی بوردی یەمەنە |
| پەرچەمی سونبولی و، قەددی قضيب البانی | زوڵف بەهلوولی و، خەت زەنگی و، وەجهی حەسەنە |
| تەڵعەتی ئایەتی جان مەزهەری ئیعجازی بەیان | لەبی دورج و، دەهەنی سیڕڕ و، کەلامی عەلەنە |
| دەست لە خوێنم مەدە، ئالوودە مەکە دامەنی پاک | خوێنی من سابیتە، باتیل نییە وەک ڕەنگی خەنە |
| وەک گوڵی ئاتەشی، خەمڵیوە بە بەرگی چەمەنی | قامەتی نارەبەرە، ناروەرە، نارەوەنە |
| ڕۆشنیی دیدە بە ئینسانە، کە موژدەی قەدەمت | ڕۆشنیی دیدەیی غەمدیدەیی بيت الحَزَنە |
| دڵی نالی کە ئەنیسی قەرەداغە، ئێستەیش | داغی سەرچاوە و دێوانەیی دار و دەوەنە |
33
[edit]| ئاخ لەگەڵ ئێمە حەبیبە سەر و پەیوەندی نییە | نەیشەکەر قەددە، بەڵا بەندی هەیە، قەندی نییە |
| عادەتێکی هەیە هەرگیز لە کەسێ ناپرسێ | زاڵمێکی وەیە قەت خەوفی خوداوەندی نییە |
| دەرحەقی من زەهر و سرکەفرۆشە بە برۆ | دەرحەقی غەیری ئەمن غەیری شەکەرخەندی نییە |
| دولبەرێکم هەیە مەشهوورە بە بێمانەندی | بێشک و شوبهە، خودا شاهیدە، مانەندی نییە |
| ئەهلی دنیایی لەبەر حیرس و تەمەع هوشیارن | بە خوسووسی بگەڕێی مەست و خیردەمەندی نییە |
| خانەقاش هەروەکوو مەیخانە، کە هەر ئاوا بێ | مەجلیسێکی هەیە، ئەمما گەپ و گۆبەندی نییە |
| واقیعەن خانەقە خۆش زەمزەمەیێکی تێدا | یە، بەڵا قەندی هەیە، گەندی هەیە، ڕەندی نییە |
| مەدرەسە، مەحبەسەیە، مەبحەسەیی وەسوەسەیە | کەسی تێدا هەیە، ئەمما خۆش و خورسەندی نییە |
| تالیبی ڕاهی حیجازم، لە موخالیف هەڵدەن | بێ نەوا قەلبی حەزینم قووەتی بەندی نییە |
| شیعرەکانم، کە جگەرگۆشی منن، دەربەدەرن | دڵی نالی چ ڕەقە، قەت غەمی فرزەندی نییە! |
34
[edit]| سەرمایەیی سەودا کە دەڵێن زوڵفی دوو تایە | هەر پێچشی تایێکی سەد ئاشووبی تیایە |
| بیدە بە دڵم، شیفتە بۆ شیفتە چاکە... | بیخە ملم، ئەو قەیدە بە دێوانە ڕەوایە... |
| ئەو خاکی دەرە مەسکەنی سەد ساڵەمە، شایەد | جارێ لە دەمی تۆ ببیەم: «سەگ بەوەفایە» |
| زوڵفت سەبەبە، دڵ بە عوزارت کە دەسووتێ | سووچی شەوە وا قاتیلی پەروانە چرایە |
| نالی کە ویقاری نییە، بێباکە لە خەڵقی | سۆفی کە سلووکێکی هەیە، عوجب و ڕیایە |
35
[edit]| گەرمی و تەڕی بەهارە کە پشکۆ کوژایەوە | پشکۆی گوڵاتەشین بە نەسیم بوو گەشایەوە |
| لالە کە مەجمەرێکە بە با خۆش و گەش دەبێ | ناوی کە پڕ خەڵووزە بە شەبنم گەشایەوە |
| گوڵ زاری وا، کە هەرچی دەمێکی بوو پێکەنی | غونچەی گەشا کە یەعنی گرێی دڵ کرایەوە |
| فەسڵێ کە هەر لە فەرقی بەشەر تا ڕەگی شەجەر | وشکی بە غەیری سۆفی و عاسای نەمایەوە |
| لەم فەیزی نوورە هەرچی کە وا نارە مردووە | بەم نەفخی سوورە هەرچی کە خاکە ژیایەوە |
| هەنجیری نەو شکۆفە کە پڕ بوو لە شیری ساف، | تیفلی عینەب شکۆفەیی کرد و ڕشایەوە |
| دایەی زەمین کە حامیلی ئەبنایی مەحشەرە | هەر تۆوێکی تیا کە ئەمانەت بوو، دایەوە |
| سونبول لەبەر ڕوعوونەتی شمشادی تازەدا | هات و بە تەعن و دەورە بەسەریا شکایەوە |
| خەزرا، دەڵێی زەمینە بە چین و «خەتا»یەوە | غەبرا، دەڵێی سەمایە، بە شەمس و سوهایەوە |
| بَرْدُ العَجوزەیێکی کە نەیبوو بە غەیری بەرد | دنیا ئەمە چ ڕەنگە، چ بێنێکە دایەوە! |
| غەیری تەڕیی عیشقی حەرارەتنوما، نەما | بەفریش لە سەرد و گەرمی خەجاڵەت توایەوە |
| هەر چاوەیێ کە وشک و عەقیمی بوڵەندییە، | وەک تەبعی من بە نەزمی خۆشی نەغمە زایەوە |
| ساف و ڕەوان و نەرمە وەکوو زەمزەم و فورات | نەک ڕەنگی نیلە یەعنی کە هات و گەڕایەوە |
| سۆفی ڕیایە خەڵوەتی، بێنی بەهاری کرد | هاتەدەرێ لە سایەیی چایەر، حەسایەوە |
| نالی بە داوە شەعری دەقیقی خەیاڵی شیعر | بۆ ئەو کەسەی کە شاعیرە سەد داوی نایەوە |
36
[edit]| بنواڕە وشکە سۆفی و ڕەقسی بە هەلهەلە | دیسان لە بەحری وشکی هەوا کەوتە پێمەلە |
| ئەم ئەرزە مەزرەعەی عەمەلە و گوڵخەنی ئەمەل | هەندی بووە بە مەسجید و، هەندی بە مەزبەلە |
| شێخم، چ گەرمە حەڵقەیی زیکرت بە ڕەشبەڵەک! | حاڵی ئەمانە خۆ بە جەنابت موحەووەلە! |
| دائیم لەدووتە مێگەلی ژن، نێرگەلی پیاو | بەم ڕیشەوە لەپێشەوە بوویی بە سەر گەلە! |
| دنیا مەحەللی کەون و فەسادێکە، حیز و دوون | مەعلوومە چەن بەحیلەیە، عەییارە، چەند دەڵە! |
| تۆ شێخ و ئەو عەجووزە، عەجەب دۆستی یەکترن! | بێ شاهید و نیکاحە دیارە موعامەلە... |
| نالی! سەرت لە گونبەدەکەی خانەقا دەکا | لایێ پڕە لە مەشعەلە، لایێ پڕە لە مەشغەلە... |
37
[edit]| ئەی ساکینی ڕیازی مەدینەی مونەووەرە | لوتفێ بکە، بفەرموو: مەدینەی منەو، وەرە |
| عەرشی بەرین کە دائیرەیە، ڕەوزە مەرکەزە | فەرشی زەمین بە عەرسەیی تەیبە موجەوهەرە |
| تەیبە کە یەعنی عەکسی بەقیعی هەموو عەبیر | تەیبە کە یەعنی مایەیی ئەو میشکی ئەزفەرە |
| تەیبە کە یەعنی ڕۆژ و شەوی تیبی عالەمە | ڕۆژی کە وشکە، شەو تەڕە، کافوور و عەنبەرە |
| لێوم، لە ڕۆژی ڕۆشنی کافووری وشکی، وشک | چاوم، لە شەبنمی شەوی وەک عەنبەری تەڕە |
| تەیبە کە یەعنی تەییب و تاهیر بە ڕەوحی ڕۆح | فەرقی ئەڵێن: گڵی لە گوڵ، ئاوی لە کەوسەرە |
| یەعنی گوڵاوی قودسە گڵاوی ڕەفع ئەکا | ئەو خاکە چاکە پاکەوو ئەو ئاوە مەتهەرە |
| نالی کە وا سەگی سەگی ئەو مەرز و بوومەیە | ئەمما سەگی موعەللەمی بێدەنگ و بێوەڕە |
| فەرشی پەڵاسە، دۆشەکی خاکە، سەرینی بەرد | بێ تووک و، ڕووت و قووت و، فەقیر و قەلەندەرە |
| بێ تووکی جیفەخواری و گورگین و بێوجوود | لەم ئاو و خاکە زاهیر و باتین موکەددەرە |
| گەردەن کەچی قەلادەیی ڕستی وەفاتە، دێ | بۆ ڕاوی بێنی ئەو دەر و دەشتە موعەتتەرە |
| دا کووچە کووچە خۆڵی بەسەردا بکا بە چنگ | لەو خاکە ئەفخەرە کە هەموو تاج و ئەفسەرە |
| کهف الأنامی هیجرەتی ئەسحابی بێ ڕوقوود! | بیکە بە خاکی خادیمی قیتمیری ئەو دەرە |
| بەڵکوو لە فەڕڕی تەیبە کە تیبی پەیەمبەرە | ساکن ببێ گەڕۆڵیی ئەو کەلبە بێ فەڕە |
| پەیغامبەر و حەبیبی خودا، خاتَمُ الرُّسُل | ڕەوزەی لە ئەرز و سایە لەسەر چەرخی ئەخزەرە |
| قەت سێبەری دەبێ لەسەر ئەم ئەرزە فانییە | ئەو تاقە نەخلی عەرشە کە تووبایی سێبەرە؟! |
| ئەو سێبەرە کە قوببەیی فیردەوسی باقییە | ئەو سێبەرە کە خێوەتی سەحرایی مەحشەرە |
| ئەو سێبەرە کە عالەمی عولویی لە نوورییە | شەمس و نوجووم و هەرچی لەواندا موقەڕڕەڕە |
| ئەو سێبەرە کە مەزهەری حوببی خودایییە | کەنزی موتەلسەمی نەزەری حەییی ئەکبەرە |
| جێ بازی مەقدەمی شەوی قەدر و مەعاریجی | سەربانی عەرش و کورسی و جوبریلی شەهپەڕە |
| دنیای چلۆن دەوێ کە بە قەد هیممەتی نەکرد | ئەم خەلعەتە کە ئەتڵەسی نۆ چەرخی ئەستەرە |
| تەشبیهی حوسنی فائیقی، ئاخر، بە چی بکەم! | نووری سونووحی تەلعەتی سەد لەوحی ئەنوەرە |
| مەعلوومە چونکی جەمعی ڕوسول موقتەبیس لەون | یووسف یەکێ لەوانە کە سەرلەوحی دەفتەرە |
| گوفتاری نۆشی شاهیدی سەد شەهدی فائیقە | ڕوخساری خۆشی أَظْهَرُ مِنْ شمسی ئەنوەرە |
| ئەو شاهی ماهی میسرە، ئەهالی لە ڕێی سوجوود | قورئان دەڵێ کە بەندە ئەمەو بەندە پەروەرە |
| ئەو دێ دەبا بە کەشمەکەش، ئەم دێ دەبا بە لوتف | ئەو شاهی دڵبەرە، نە شەهەنشاهی دڵدەرە |
| ئەفرادی مورسەلین هەموو یەک ڕازە، ئام کەلام | لەم جێگەدا بزانە موقەددەم موئەخخەرە |
| شوبهەی نییە کە شەمس و قەمەر سێبەری ئەون | نیسبەت بە هەردوو وەجهی وەکوو نوور و سێبەرە |
| بورهانە سوورەتی بەشەری چونکە نوورە، نوور | بێ زیللە، ماسیوای بە دوو نیسبەت موعەببەرە |
| واقیف بە هەرچی کەتمی خەبایایی مازییە | عالیم بە هەرچی دێت و دەبێت و موقەددەرە |
| ئەو ڕووی لە کەعبە، کەعبە بە ڕووی ئەو موشەڕڕەفە | یەعنی جەبینی قیبلە و میحراب و مینبەرە |
| با بێینە سەر وەجاهەتی قەدری لەکن خودا | بۆ عاسیان لە مەغفیرەت و سەرفی مەغفیرە |
| ڕەحمەت بە حوسنی سوورەتی ئینسان زوهووری کرد | خَیرُ الْبَشَر لەقەب بە شەفاعەت موبەششەرە |
| موژدە لە عاسیان کە ئەو ئیقبالی ڕەحمەتە | ئیسمی ڕەحیم و غەوس و شەفیع و موخەییەرە |
| ئەی شەمسی مایە پەروەر و ئیکسیری قەلبی خاک! | بنواڕە حاڵی هالیکی ئەم خاکە ئەحقەرە |
| حیفزت شەبان و، ئێمە ڕەمە و، ئەو لەعینە گورگ | ئەم نەفسە گورگە مێشە لەگەڵ ئەو بەد ئەختەرە، |
| دائیم لە جەنب و خوار و کەمیندا بە ڕۆژ و شەو | بۆ فرسەتە لە ڕێگەیی ئیمانی ئەم مەڕە |
| ئێمە بەقیعی غیرەتی تۆمان حەزیرەیە | ئەم نەفسە گورگە مێشە شەیاتینی عەسکەرە |
| خۆی کردووە بە گەورە و قەڕڕاڵی موڵکی تەن | پشت و وەزیری ئەو سەگە دەججالی ئەعوەرە |
| قوربان! دەخیلی حەلقەیی شوبباکی ڕەوزەتم | سێ ئیلتیجام هەیە، کە لەگەڵ ئەو دووەم شەڕە |
| ئەووەڵ لە ئیلتیجام ئەوەتە ئەی غەیووری دین | حازر ببی لە کەشمەکەش و شۆری غەرغەرە |
| گۆچانی غیرەتت لە ملمدا موعەوزە بێ | تا موژدە دێ کە نووری یەقینم موزەففەرە |
| فائیز دەبێ بە نووری نەجاتی حەبیبی حەق | لەو جێگەدا بە کوێری ئەو خەسمە ئەبتەرە |
| ڕوو زەرد و وشک و خائیب و خاسیر ببێ عەدوو | واسیل ببم بە ڕەحمەتی بارانی، مەقبەرە |
| دوومینە ئیلتیجام ئەمەتە ئەو دەمەی دەبێ | ئەلواحی ئەڵحەدم بە زەنابیلی مەعتەرە، |
| تەنگە ئەوا دەبێ کە لە ئەو جێگە تەنگەدا | سائیل نەکیر و عاریف و مەعرووف و مونکەرە، |
| ئیمدادی فەتحی بابی زوبانم بە فەزڵی تۆ | زوو بێ، کە ئەووەلین گوزەری پرد و مەعبەرە |
| سێمینە ئیلتیجام دەڵێم ئەی غەوسی عاسیان | هاواری بگرە بەردەیی ئاشووبی مەحشەرە |
| ئەو ڕۆژی ئاخیرەی کە چ ڕۆژی لە دوو نیە | ڕوو ترش و قەمتەریر و عەبووس و غەزەنفەرە |
| ئەم فەرشە خاکییە دەتەکێنن لە تۆز و گەرد | ئەم عەرشە نۆ سەحیفەیە دەیکەن بە یەک پەڕە |
| دەنگی فوغان و جۆش و خورۆشی جەمیعی خەڵق | گوێ لێرە دەیبیێ، کە لەوێ گوێ هەموو کەڕە |
| ڕۆژی قیامەتی فَإِذا هُمْ قِیام و، شەخس | قائیم چەقیوە، کێلە، لەسەر خاکی مەحفەرە |
| ئایا قەد و قیافەیی خۆی بوو بە کێلی خۆی، | یا ساقی عەبهەرە کە دوو چاوی لەسەر سەرە! |
| دنیا بووە بە تاوە و، سەحرا بە ژیڵەمۆ | دنیا دەڵێن کە ئاگرە، ناری سەمەندەرە |
| دیوانی گەرمی باری خودایە، بە پایە عام | ئیسغایی خەڵقە، ساعەتێکی عەرزی مەحزەرە |
| لایەک «زەبانیە» لە سەروکاری نارە، نار | هَلْ مِنْ مَزِیدْ زوبانیە وەک ماری ئەژدەرە |
| لایێکی کەش لە جەننەت و ڕیزوان تەدارەکە | حۆری ئەوا بە مونتەزیری دێنە مەنزەرە |
| ئەشخاسی خاسسە تَشْخَصُ أَبْصارُهُمْ هەموو | وا نفسْییانە هەریەکە بۆ خۆی موحەییەرە |
| زێر و زەبەر دەبن بە دوو فیرقە، لە فیرقەتەین | واوەیل و ئیمتیازە کە کێ بێنە کێ بەرە |
| ئەکسەر کەسینە، تابیعی بەرد و حەرارەتە | یەعنی وەقوودی نارە، بوخاری موسەییەرە |
| باقی کە ڕووی لە کەففەیی میزانە، یەکسەرە | هەرچەند سەرە موتابیعی میعیاری دوو سەرە |
| لەو کێشە کێشەدایە کە وا ڕەش سپی دەبێ | لەو کێشە کێشەدایە کە وا ئەحمەر ئەسفەرە |
| ئەعمالمان لەگەڵ هەموو ئەوزاعی حاڵمان | مەغشووش و جەمعی، حازرە، گەر خەیر، ئەگەر شەڕە |
| مەخزوونی ڕوقعە، حەببە بە حەببە، لە کەففەدا | خالیس دیارە، مس کە مسە، عەینی زەڕ زەڕە |
| زەڕڕێک لە چاوی بۆتەیی سەڕڕافی کەففەدا | مەخفی نیە، دیارە، وەکوو ڕۆژی نیمەڕە |
| گریان هەموو ڕەشاوە لەبەر ئاهی دوود ڕەنگ | موژگان بووە بە خامە و، دیدە بە مەحبەرە |
| میزماری شەهسەواریی تۆیە کە سەف سەفە | کۆگایی حاسیلاتتە بەیدایی بەیدەرە |
| ڕۆژی جەزا ڕجا بکە بۆ نالیی دەربەدەر | چون لەم جیهان گوناهی گەلێ زۆر و ئەکسەرە |