मायकोव्हस्की हाचीय निशाणी आशिल्ली. ए क्लाउड इन ट्राउझर्स ही ताची सुरवातीची एक कविता नवकालवादी म्हणू येता. १९१७ वर्सा रशियेंत जाल्ले ऑक्टोबर क्रांती उपरांत ते क्रांतीक येवकार दिवपी कांय कविता. देखीक- ‘ओड टू रेव्होलूशन’ (१९१८, इं. शी.) आनी लॅफ्ट मार्च (१९१९, इं. शी.) ताणें बरयल्यो. सोव्हिएत रशियेक चपक्यांत धरपाक पळोवपी अस्तंत्यांक जाब म्हणून ताणें १५००,००,००० ही कविता बरयली. कवितेचो माथाळो आशिल्ली संख्या ही त्या काळांतल्या रशियेची लोकसंख्या. ताणें नाट्य लिखाणूय केलां. क्रांती उपरांत सोव्हिएत साहित्यांत परिवर्तन घडून आयलें. सोव्हिएत साहित्याक नवी दिका मेळ्ळी. ह्या संदर्भांत माक्झिम गोर्की हें नांव चड म्हत्वाचें. कथालेखल म्हणून ताणें साहित्यक्षेत्रांत पावल दवरलें. १९३२ वर्सा सोव्हिएत साहित्यिकांचे संघटणेचो पयलो अध्यक्ष म्हणून ताची नेमणूक जाली. गोर्कीन समाजवादी वास्तववाद ह्या वाङमयीन तत्त्वज्ञानाचो पुरस्कार केलो. क्रांतिकार्याचे निश्ठानएक भित्री, चिड्डल्ली बायल कशी निर्भय जाता हें दाखोवपी ‘द मदर’ (१९०७, इं. अ. १९२९) ही ताचू कादंबरी समाजवादी वास्तववादाचो व्हड आदर्श मानतात. लोअर हेप्थ हें ताचें आंतरराश्ट्रीय नामनेचें नाटक. ‘चायल्डहूड, इन द वलर्ड’ आनी ‘माय युनिव्हर्सिटीस’ हे ताचे आपजिणेचे तीन फामाद खंड आसात. ‘द लायफ ऑफ क्लिम सॅमगीन’ (इं. शी.) हे ताचे कादंबरेकय खूब नामना मेळ्ळी.
रशियन क्रांतीच्या आनी क्रांती उपरांतच्या काळांत बरेचशे वाङमयीन पंगड अस्तित्वांत आयले. १९३४ ते १९४१ हो समाजवादी वास्तववादाचो प्रकर्शकाळ म्हणूं येता. सोव्हिएत राजवटीक विरोध करीनासतना आपलें स्वातंत्र्य सांबाळपी, सोव्हिएत युनियनांतली पयली वाङमयीन संघटणा १९२१ वर्सा ‘सेरेपिअन ब्रदरहूड’ (इं. अर्थ) ह्या नांवान स्थापन जाली. हे संघटणेंत मिखायल झॉश्र्चेंकॉ, कोन्स्तांतीन आलेक्सांदरोविच फेदिन, न्यिकोलाय तीखॉनॉव्ह हे सारक्या साहित्यिकांचो आस्पाव आशिल्लो. पीरिव्हल हो सोव्हिएत लेखकांचो आनीक एक पंगड उल्लेख करपासारको. ह्या पंगडातले चडशे साहित्यिक कम्युनिस्ट पक्षाचे वांगडी आशिल्ले. १९२४ वर्सा हाची स्थापणूक जाली. १९३२ वर्सा मेरेन हो पंगड अस्तित्वांत आशिल्लो. इव्हान कटायव्ह हो ह्या पंगडाचो मुखेल वांगडी. ‘मिल्क’ (इं. शी.) ही ताची नामनेची कथा. सोव्हिएत साहित्याच्या सामक्या सुरवातीच्या काळांतले विशय चड करून यादवी झूज, क्रांती हांचेकडेन संबंदीत आशिल्ले. बोरिस पिलन्याक हाची ‘द नेकिड यीअर’ (१९२२, इं. शी. १९२८) ही कादंबरी ह्या दंदर्भांत उल्लेखनीय आसा. आल्यिक्सांडर सिरफिमोव्हिच हो ऑक्टोबर क्रांती जावचे पयलीं लिखाण करतालो. क्रांती उपरांत ताणें कम्युनिस्ट पक्षाचें वांगडीपद घेतलें. ताची ‘दी आर्यन फ्लड’ ही कादंबरी, कांय सोव्हिएत समिक्षक समाजवादी वास्तववादाची अग्रदूत मानतात. अल्यिकस्येई टॉलस्टॉय हाचे द रोड टू कॅल्व्हरी हे तीन खंडांचे कादंबरीत राज्यक्रांतीच्या आनी यादवी झुजाच्या काळांतल्या रशियन लोकांची जीण वर्णिल्या. सायबेरियेंतलें गनिमी झुज व्ह्स्येव्हलॉट इव्हानॉव्ह हाचे आर्मर्ड ट्रेन नंबर १४ – ६९ (१९२२, इं. भा. १९३३) हे कादंबरींत प्रभावीपणान चितरायलां. दमित्री अंद्रेयेविच फुरमानव हाणें चापायेव आनी मित्येझ ह्यो कादंबऱ्यो बरयल्यो. अल्यिकसांडर निव्हेरव्ह हाणें दुकळपीडित मिशा डोडोनव्हचेर’ ‘ताश्कंद; सिटी ऑफ ब्रॅड’, (१९२१ इं. शी.) ही कादंबरी बरयली. ईसाक बाबल हाका गोर्कीचें वाङमयीन मार्गदर्शन मेळिल्लें. ‘रॅड कॅव्हलरी’ हो ताचो उल्लेखनीय कथासंग्रह.
इव्हान बून्यिन हाचो सोव्हिएत क्रांतीक विरोध आशिल्लो. अंतोनॉव्ह अॅपल्स, द जंटलमन फ्रॉम सान फ्रांसिस्को ह्यो ताच्यो कथा प्रसिद्द आसात. रशियेंतल्यान भायर सरतकच ताणें मित्याज लव्ह (१९२५, इं. भा. १९२६) आनी द वॅल ऑफ डेज (१९३०, इं. भा. १९३३) ह्यो कादंबऱ्यो बरयल्यो. १९३३ वर्सा ताका साहित्याचो नोबॅल पुरस्कार मेळ्ळो. हो पुरस्कार मेळोवपी तो पयलो रशियन साहित्यिक. मिखायल बूलगाकॉव्ह हाणें कथा, कादंबऱ्यो आनी नाटकां बरयलीं. अल्यिकसांद्रोविच फादेयेव्ह हाणें यादवी झुजाचे फाटभूंयेचेर राजग्रोम’ (१९२७, इं. शी. द राउट; इं. भा. द नाइंटीन, १९२९) ही कादंबरी बरयली. मलदाया ग्वार्दिया ही ताची अशीच उल्लेख करपासारकी कादंबरी. कोन्सांतीन अलेक्सांद्रोविच फेदिन हाणें ‘गरदा अ गोदी’ (१९२४, इं.शी. सिटीस अँड यीअर्स), ब्रात्या (१९२८, इं. शी. ब्रदर्स), पेरविये रादस्ती (१९४५, इं. शी. अर्ली जॉइज), निअबिक्नोव्हेन्नोये ल्येतो (१९४७-४८, इं. शी. नो ऑर्डिनरी समर), पारिवश्वेनिये येवरोपी (१९३३ – ३५, इं. शी. अॅबडक्शन ऑफ यूरोप’ आनी क्रस्त्योर (१९६१), इं. शी. कॉनफ्लॅग्रशन) ह्यो कादंबऱ्यो बरयल्यो. लिओनिद लिओनॉव हाका बारसुकी (१९२४, इं. शी. द बॅजर्स) हे कादंबरीक लागून खूब नामना मेळ्ळी. रुस्की ल्येस हीय ताची एक उल्लेख करपासारकी कादंबरी. ताणें कांय नाटकांय बरयल्यांत. युरी ओलेशा हाचे एनव्ही (१९२६, इं. भा. १९३६) हे कादंबरेंत नव्या सोव्हिएत समाजाक लागून निर्माण जाल्ल्या मूल्यसंघर्शाचो प्रस्न्न हाताळ्ळा. व्हल्यिंट्यीन प्यिट्रोव्हिच कटायव्ह हाचे द इंबेझलर्स (१९२६, इं.भा. १९२९) हे कादंबरींत एका रसायनीक कारखान्यांतल्या कामगार आनी तंत्रज्ञ हांचे कामगिरीचें चित्रण आसा. फ्यॉडर ग्लटकॉव्ह हाचे त्सेंमेंत (१९२५, इं. शी. सिमेंट) हे कादंबरींत यादवी झुजा उपरांतच्यारशियेंतले उद्येगिकीकरणाचें आनी कामगार वर५गाचें चित्रण आसा. बरीस पिल्न्याकची ‘द व्होल्गा फ्लोस इंटू द कॅस्पिअन सी’ (१९३०, इं. भा. १९३१, इं. भा. १९३३) ह्यो कादंबऱ्यो उल्लेख करपासारक्यो आसात. नामनेचो सोव्हिएत कवी स्यिरग्येई अल्यिकसांद्रव्हिच यिस्येन्यिन हाका पारंपारीक ग्रामीण
