काडपी जमीन 174.71 (1992-93) लाख हेक्टर आसा. शेतकी पिकावळ सुमार 147.57 लाख टन वयर आसा (1993-94). राज्यांत मुखेल कडधान्यां जातात तीं अशीं – ज्वारी, बाजरी, मको, हरभरे, गंव, तेलबियो, कापूस, दाळ आनी तंबाकू, भाजी, फळां, मोसंबी, ऊंस हांचीय लागवड बरीच जाता. त्या भायर तांबड्यो मीरसांगो, मेथी, हींग, सांसवां, जीरें ह्या पिकांचीं लागवडय हांगा करतात.
शेती वेवसायाफाटल्यान पशू पालन हो राजस्थानांतलो दुसरो म्हत्वाचो वेवसाय आसा. अलवर, बस्सी, आनी नागौरा हांगा पशु प्रजनन केंद्रां स्थापना केल्यांत. बिकानेर हांगा पशुवैद्यकीय महाविद्यालय सुरू केलां. बिकानेर हांगा 52 प्रजनन केंद्रां आसात. बाकीच्या राज्याच्या मानान राजस्थानांत गोरवां, बोकड्यो, मेंढऱ्यो आनी उंट हांची वाड चड आसा.
खनीज संपतीः खनीज उत्पादनांत राजस्थानाचो सवो नंबर लागता. कोळसो, लोखण आनी खनीज तेल हांचे सांठे कमी आसले तरी दुसरे तरेचीं 40 खनिजां आसात. देशांतलें जस्त, पाचू, रत्नां, हांचें उत्पन्न सगळ्या राजस्थानांत जाता. देशांतलेण 76% रुपें, 84% अस्बेस्टस, 94% जिप्सम, 82% शंखजीरें, 68% फेलस्पार, 50% कॅलसाइट आनी 12% अभ्रक हांचें उत्पन्न राजस्थानांत जाता. अखली पर्वताच्या 26 किमी. लांबायेच्या वाठारांत तांब्याचो व्हडलो सांठो मेळ्ळा. खेत्री आनी दरिबा हांगाच्यो तांब्या खणी मुखेल आसात.
बिकानेर जिल्ह्यांतल्या पलना हांगा लिग्नाइटचो सांठो आसा. बिहारा फाटल्यान अभ्रक उत्पन्नांत राजस्थानचो दुसरो नंबर लागता. भिलवाडा हें अभ्रकाचें उत्पन्न काडपी मुखेल केंद्र आसा. झवार वाठारांत जस्त, शिंसें आनी रुपें तर जयपूर वाठारांत मोनिझो हांगा लोखण (मीन) मेळटा. राज्यांत कंवचे कारखान्याक लागपी रेंव चड प्रमाणांत मेळटा. राज्यांत कंवचे कारखान्याक लागपी रेंव चड प्रमाणांत मेळटा. तशेंच मुलतानी माती, कायनायट, मेंगनीज, बेमटो-नायट हीं उत्पन्नांय म्हत्वाची आसात. राजस्थानांत बांदपाक लागपी फातरय व्हड प्रमाणांत मेळटात. हांगा उच्च मोलाचो गुलाबी, हळदुवो, पाचवो आनी काळो संगमरखर फातर मेळटा. हांगा चुनखडीचेंय उत्पन्न आसा.
पर्यटनः हांगा पर्यटन वेवसाय व्हड प्रमाणांत चलता. राजस्थानचो संघर्शपूर्ण इतिहास, हांगाच्या समाजाचें खाशेलें समस्कृतीक दायज, तरेतरेच्यो कला हांकां लागून राजस्थानांत इतिहास प्रसिद्द थळां, किल्ले, व्हडले महाल, राजप्रसाद, देवळां, पळोवंक मेळटात. राज्यांत पुर्विल्ले आनी मध्ययुगीन काळांतल्या वास्तुशिल्पाचे जायते नमुने पळोवंक मेळटात. आयज हींच थळां पर्यटनाचे नदरेन म्हत्वाचीं जाल्यांत. जयपूर, जोधपूर, कोटा, बिकानेर, उदयपूर, अलवर, गंगानगर, भिलवाडा, भरतपूर, सिकार हीं व्हडलीं शारां तशेंच जसलमीर, पाली चित्तोडगड, बांसवाडा बारमेर, डुंगरपूर, बुंदी, चुरू, माऊंट अबू हीं पर्यटनाचे नदरेन म्हत्वाचीं आसात. ते खातीरच लाखांनी परदेशी पर्यटक आनी देशी पर्यटक राजस्थानाक भेट दितात.
उद्देग धंदेः राजस्थानांत खनीज संपत्ती खूब आसा. पूण ताचेर आदारिल्ले उद्देग धंदे कमी आसात. चडसीं खनिजां राज्या भायरच धाडटात. खेत्री, उदयपूर, अजमेर, कोटा लखेरी, चित्तोडगड, सवाई, माधोपूर, धोलपूर, दौसा हीं खनीज उद्देगधंद्याचीं केंद्रां आसात. तर जयपूर आनी सवाई माधोपूर हीं अभियांत्रिकी उद्देगांचीं मुखेल केंद्रां आसात. कागद आनी कंवची कारखान्याक लागपी सोडियमसलफेट तयार जावपी प्रकल्प दिडवाना हांगा आसा. सांभर, दिडवाना आनी पचपाद्रा तळ्यांतल्यान मीठ तयार करतात. बिकानेर, जयपूर, जोधपूर, नागौर, नवलगढ, पाली, चित्तोडगढ, चुरू हीं लोकर वेवेसायाचीं मुखेल केंद्रां आसात. राज्यांत हाडां, चामडी आनी कातडी हांचें उत्पादन जाता. हाडांचो पिठो करपाचोय कारखाने आसात.
लांकडापसून खेळणीं तयार करापचो उद्देग उदयपूर, सवाई माधोपूर आनी करोली हांगा आसात. थंय खैर रुखापसून कात तयार करतात. वनस्पतीपसून अत्तर तयार करपा खातीर लागपी खस, तशेंच लाख, गोम तयार करपी वेवसाय राज्यांत आसात.
सुती वस्त्रां, लोकारीचें कापड, साखर, शिमीट, कंवची, सोडीयम, ओक्सिजन ऐसिटिलीकरण, कीटकनाशकां, रसायनां, रेल्वेडबे, उदक आनी वीज हांचे मीटर, दूरदर्शन संच, कृत्रीम धागे, फरशी पॉलीश, स्पिरीट, मद्यनिर्मीती अशे मुखेल उद्देग आसात.
तशेंच कॉस्टीक सोद, तांबें वितळवप असले म्हत्वाचे उद्देग हांगा आसात.
नक्षी जोतीं, चामड्याच्यो पिशव्यो, उदकाच्यो बाटल्यो, खादी हातमागावयलें कापड, लाकडी खेळणीं, शेती अवजारां अशे ल्हान ल्हान उद्देग हांगा आसात. कोरांतिल्ले सगंमखर फातर, लोकरी गालीचे, भरतकाम, मातयेचीं आयदनां अशे हस्तवेवसाय आसात. ह्या सगळ्या वस्तूंक भारतांत आनी परदेशांत बरी मागणी आसा. वीज निर्मणीचे नदरेन भाक्रा नानगल, चंबळ, गांधीसागर, राणा प्रतापसागर हे जलविद्युत निर्मिती प्रकल्प आनी कोटा हांगाचो अणुविज प्रकल्प म्हत्वाचे जावन आसात.
भिलवाडा, चुरू, राजगढ, अदलपुरा आनी पाली हीं वेपारी नदरेन म्हत्वाचीं केंद्रां आसात.
येरादारीः राजस्थानांत 48422 किमी. (1984त) लांबायेचे रस्ते आसात आनी 2521 किमी. लांबायेचे राश्ट्रीय महामार्ग आसात. जोधपूर, मारवाड, उदयपूर, अजमेर, जयपूर, कोटा, बिकानेर, आनी सवाई माधोपूर हीं राज्यांतलीं मुखेल रेल्वे मार्ग स्थानकां आसात. जयपूर, जोधपूर, कोटा आनी उदयपूर हांगा विमानतळ आसात. राज्याच्या अस्तंत वाठारांत उंटांचो येरादारी खातीर वापर करतात.
