ताणें इतिहासीक विशयांचेर लघुकथा बरयल्यो तशेंच रुमानियन आनी इटालियन अशा दोनूय भाशांनी कविता बरयल्यो. एकात्म रुमानियाचो पयलो प्रधानमंत्री मीहाईल कॉगलनीचानू हो राजकारणी आनी इतिहासकार. ताणें मॉल्डेव्हियाचीं पोंरनी इतिवृत्तां संपादून उजवाडायलीं. सिर्लोव्हा आनी ग्रिगोर अलेक्सांद्रेस्क्यू हे कवी. अलेक्सांद्रेस्क्यू कांय बोधकथाय (फेबल्स) बरसल्यात. निकलाय बाल्सेस्क्यू हो व्हड इतिहासकार. कोस्ताक नेग्रूझ्झी हो कवी कथाकार. ताणें Aprodul Purice हें महाकाव्य रचलें. निकलाय बाल्सेस्क्यू हो कादंबरीकार. बॉगदान हाश्यड्यू हो भाशाशास्त्रज्ञ, इतिहास्कार, कवी आनी नाटककार. अलेक्सांदू ओदोबेस्क्यू हो पुरातत्त्वविद्यावेतो आनी इतिहासकार. ताणें कांय काव्यरचनाय केल्या. व्हासीले आलेक्सांदी हाणें सुमार 300 कविता आनी 50 नाटकां बरयल्यांत. यॉन क्रआंगा हो एक नामनेचो लेखक. यॉन ल्यूका कारागीएल हो सर्वश्रेश्ठ रुमानियन नाटककार. ए स्टॉर्मी नायट, ए लॉस्ट लॅटर, कार्निव्हल सिन्स ह्यो ताच्यो उल्लेख करपासारक्यो सुखात्मिका. कलॅमिटी ही ताची शोकात्मिका. यॉन स्लाव्हिसी, बार्बू देलाव्हरान्सीआ, दुलिऊ झामफिरेस्क्यू, गेओर्ग कॉस्बक हे एकुणिसाव्या शेंकड्याचे अखेरेचे साहित्यिक.
विसावो शेंकडो : ह्या शेंकड्याचे सुरवेक ‘युथ’ हे वाङ्मयीन संघटन टिटू मायोरेस्क्यू हाच्या फुडारपणाखाल रुमानियन संस्कृतीच्या संवर्धनाचें कार्य केलें. हे संघटनेच्या आदारान कांय लेखक उदयाक आसले. अलेक्सांद्र मॅसेदोन्स्की हो रुमानियन कवितेंतलो प्रतीकवादी प्रवाहाचो प्रवर्तक. तेचभशेन यॉन मिनूलेस्क्यू होय एक उल्लेख करपासारको प्रतीकवादी कवी. मीहाईल सादोव्हीनू हो कवी. ताणें कथा आनी खुबशो कादंबऱ्योय बरयल्यात. दोन महाझुजांच्या काळांत कांय रुमानियन लेखकांनी रुमानियन साहित्यांत मोलादीक भर घाली. तांतूत लिव्हिऊ रेब्रिआनू, यॉन आगारबिसिआनू, कामिल पेत्रेस्क्यु सेझार पेत्रस्क्यु ह्या कादंबरीकारांचो आस्पाव जाता. जी. कालिनेस्क्यू रुमानियन साहित्याचो इतिहास आनी कादंबऱ्योय बरयल्यात. गाला गालसिऑन ह्या कथा – कादंबरीकार आनी नागी इस्तव्हन हांचो उल्लेख म्हत्वाचो आसा.
कवींभीतर सगळ्यांत पयलीं त्यूदोर आर्गेझी हाचो उल्लेख करचो पडटा. ताणें तात्विक, समाजीक, उपरोधप्रचुर, आनी मोगाचेर कविता बरयल्यात. हेर उल्लेख करपासारक्या कवींभितर ल्यूशन ब्लागा, गेओर्ग तोपीर्सीनू, अलेक्सांद्र फिलिप्पीदी आनी गेआर्ग बाकोव्हीआ हांचो आस्पाव जाता.
रुमानियन साहित्याक खरो चंवर आयलो तो फॅसिस्ट राजवटींतल्यान मुक्त जातकच. ह्या काळांतल्या कवींभितर झहारिआ स्टान्सू, ई. कामीलार, एम्. बेनिउक, ई. जाबेलीनू, एम्. बानूस हांचो आस्पाव जाता. गद्यलेखकांभितर एम्. प्रेदा हाणें समकालीन बुध्दिमंतांच्या संदर्भांत बरयलें. सूतो आंद्रास, यॉन लांक्रांजन, व्हासिल रेब्रिआनू (गद्यलेखक); दान देस्लीऊ एन्. लेबिस, ए. ई. बाकोन्स्की, व्हेरोनिका पोरंबाकू, मिहू त्रागोमीर, नीना कासिऊन (कवी); डी. मिकू, पॉल गेओऱगेस्क्यू (समीक्षक) हे सद्याच्या शेंकड्यांतले कांय मुखेल रुमानियन साहित्यिक आसात.
-कों. वि. सं. मं.
रुसो, जाँ जॅक : (जल्म : 28 जून, 1712, जिनिव्हा, स्वित्झर्लंड; मरण:?)
प्रबोधन तेंपावयलो एक नामनेचो विचारवंत. ताचो बापूय घड्याळ – मेस्त्री आशिल्लो. ताच्या जल्माउपरांत कांय दिसांभितरूच ताचे आवयक मरण आयलें. उपरांत तो ताच्या मामाच्या घरा ल्हानाचो व्हड जालो. रुसोचें मुळावें शिक्षण ताच्या मामागेरूच जालें. मामाची अर्थीक स्थिती बरी नाशिल्ल्यान सुरवेच्या तेंपार ताका खूब हाल सोंसचे पडले. सोळाव्या वर्सा कॅथॉलिक धर्मपंथाचें शिक्षण घेवपाखातीर ताका अनेसी शारांत धाडलो. थंय मादाम लुईसी द वॉरेन्स हे गिरेस्त बायलेकडेन ताची वळख जाली. वॉरेन्स हिचेकडेन तो सुरवेक विद्यार्थी आनी सेवक म्हणून आनी उपरांत तिचो मोगी म्हणू रावपाक लागलो. उपरांत वेवसायीक शिक्षण घेवपाखातीर तिणें रुसोक न्यूरीन शारांत धाडलो. त्या काळांत ताणें साबार ग्रंथ वाचून काडलें आनी तांचो बारीकसाणीन अभ्यास केलो. व्हॉलतेर हो ताचो आवडीचो लेखक आशिल्लो. प्लूटार्क आनी प्लेटो हांच्या कांय ग्रंथांचो ताणें रीतसर अभ्यास केलो. 1741त मादाम वॉरेन्स हिचेकडेन झगडीं जावन उपरांत तो पॅरिस शारांत गेलो. थंय ज्ञानकोश तयार करपी एक संपादक डिडेरो हाचे कडेन ताची वळख जाली. 1743 त तो व्हेनीस शारांत गेलो. थंय तो एक फ्रँच वकिलाचो सचीव म्हूण वावुरपाक लागलो. पूण ताचेयकडेन वाद करून तो परत पॅरिसांत गेलो. 1749 त ताणें दिजाँ ॲकॅडमीखातीर विज्ञान विकास आनी मनीस सुदारणा ह्या विशयाचेर खर टिका करून, विज्ञानाक लागून मनीसजिणेंत कांय सुदारणा जांवक ना अशें स्पश्ट मत मांडिल्लें. तेखातीर ताका पयलें बक्षीस मेळ्ळें. त्या यशांतल्यान ताका प्रेरणा मेळून तो मुखार चिकित्सक लेख बरोवपाक
