केन्नाकेन्नाय कर्कश सुरांत किळचावन, दावे – उजवे वटेन धोलत वाटकुळ्यो घुंवन फेर धरून नाच करतात.
नाचावांगडा गावपी लमाणी पदांभितर, जिणेंतलीं सुखदुख्खां परिणामकारक रितीन चित्रीत केल्लीं आसतात.
हलगी, धोलकें, तासो आनी झांज हीं ह्या नाचाचीं मुखेल वाद्यां.
मुखेलपणान हेडगे जमातींचो हो नाच आशिल्ल्यान ताचेर वेगवेगळ्या प्रांतांचे संस्कार जाल्यात. ताका लागून ताचें स्वरूप प्रदेशाप्रमाण वेगवेगळें मेळटा. आंध्र प्रदेश, गुजरात, कर्नाटक, महाराष्ट्र ह्या प्रदेशांनी ह्या नाचाचीं विंगड विंगड रुपां दिश्टी पडचात.
-कों. वि. सं. मं.
ल : देवनागरी वर्णमाळेंतलें अठ्ठाविसावें व्यंजन. हाची पयली अवस्था अशोकाच्या गिरनारच्या लेखांत, दुसरी कुशाणवंशी राजांच्या काळांतल्या मथुरेच्या लेखांत (इ.स. चें पयलें आनी दुसरें शतमान), तिसरी झालारपाटणच्या राजा दुर्गगणाच्या लेखांत (इ.स. 689) आनी निमाणी ओरिया लेखांत (इ.स. 1208) दिश्टी पडटा.
‘ल’ च्या रुपाचो विकासक्रम.
कामधेनुतंत्रांत ह्या वर्णाचें स्वरूप वर्णिलां तें अशें – लकारं चज्वलापाङ्गि कुण्डलीत्रयसंयुतम् । पीतविद्य़ुल्लताकारं सर्वरत्नप्रदायकम् ।। पज्वदेवमयं वर्णं पज्वप्राणमयं सदा । त्रिशक्तिसहितं वर्ण त्रिबिन्दुसहितं सदा । आत्मादितत्वसहितं ह्यदि भावय पार्वती ।
अर्थ : हे चंचलापांगी पार्वती, ल हो वर्ण कुंडलीत्रययुक्त, पीतविधुल्लताकार, सर्वरत्नप्रदायक, पंचदेवमय, पंचप्राणमय आनी त्रिशक्ती, त्रिबिंदू आनी आत्मादी तत्व हांणी युक्त आसा. तूं ताचें मनन, चिंतन कर.
दांत हें हाचें उच्चारणस्थान.
-कों. वि. सं. मं. लक्झॅम्बर्ग : (ग्रँड ड्युक ऑफ लक्झॅम्बर्ग) अस्तंत युरोपांतलो ड्यूक राजवटीखाला आशिल्लो एक स्वतंत्र देश. क्षेत्रफळ 2583 चौ. किमी. लोकसंख्या 425 (1991). विस्तार 49°26'52’’ ते 50°10'58’’ उतर अक्षांश आनी 5°44'10’’ ते 6°31'53’’ उदेंत रेखांश . देशाचो आकार सादारणपणान त्रिकोनीसो आसा. ह्या ल्हान देशाचे उदेंतेक जर्मनी, दक्षिणेक फ्रांस, अस्तंतेक आनी उतरेक बोल्जियम देश आसात.
भूंयवर्णन : लक्झॅम्बर्ग हो दक्षिणेकडलो फ्रांसांतलो लॉरेन सड्याचो आनी उतरेकडलो बेल्जियमांतलो आर्देन पर्वतावळींचो रुंदसो भाग. भुगोलीक रचणुकेप्रमाण देशाचे उतरेकडचो ओएस्लिंग आनी दक्षिणेकडचो बॉन पेस अशे दोन वांटे केल्ले आसात. हातूंतलो ओएस्लिंग हो ऊंच दोंगुल्ल्यांचो भाग आसून ताणें देशाचो सुमार 33% भाग रेवाडला. दर्यापांवड्यासावन ताची सरसरी उंचाय 400 ते 490 मिटर आसा. हो भाग दाट रानांनी भरला. बर्गप्लाट्झ हें देशांतलें सगळ्यांत उंचेलें तेमूक. दक्षिणेकडल्या बॉन पेस ह्या प्रदेशाची दर्यापांवड्यासावन सरासरी उंचाय 275 मी. स्यूर ही देशांतली मुखेल न्हंय. आलझेट, ऊर, क्लेर्फ, विल्टस, ईश, आटेअर, व्हॉर्क, मोझेल, झीर ह्योय देशांतल्यान व्हांवपी म्हत्वाच्यो न्हंयो. लक्झॅम्बर्गाचें हवामान सौम्य आनी समशीतोश्ण. हांगाचें वर्सुकी सरासरी तापमान 8° सॅ. जुलय म्हयन्यांत तें चडांत चड 19° सॅ. मेरेन वयर वता, जाल्यार जानेवारींत तें 3° सॅ. मेरेन सकयल देंवता. आर्देनच्या दोंगुल्ल्यांचेर शियां दिसांनी हिम पडटा. हांगा वर्सुकी पावसाचें प्रमाण 51 सेंमी. आसून दोंगरी भागांत चड पावस पडटा.
देशाच्या उतर भागांत दाट रानां आसून तातूंत मुखेलपणान पानझडी रूख चड आसात. चड ऊंच भागांत सुचीपर्णी रुखांचें प्रमाण चड जाल्यार हेर भागांत ल्हान-व्हड झोंपां आसात. हांगाच्या रानांनी मुखेलपणान पायन, चॅस्टनट, स्प्रूस, ओक, लिंडेन, एल्म, बीच हे रूख मेळटात. हांगाच्या रानांनी मुखेलपणान रो हरण आनी रानदुकरांचें प्रमाण चड आसा. देशाच्या सगळ्या भागांनी वेगवेगळ्या प्रकारांचीं सुकणीं दिश्टी पडटात.
इतिहास आनी राज्यवेवस्था : लक्झॅम्बर्ग प्रदेशांत इ.स. आदीं पयल्या शेंकड्यांत रोमी लोकांचो शेक आसलो. उपरांत तांणी पांचव्या शेंकडयामेरेन थंय आपली सत्ता गाजयली. पांचव्या शेंकडयांत फ्रँक लोकांनी ताचेर जैत मेळोवन, तो शार्लमेनच्या फ्रांसेझ साम्राज्याक जोडलो. 843 त ह्या भागाचो पयल्या लोथराच्या राज्यांत आनी उपरांत लॉथरिंजच्या इस्ट फ्रँकीश राज्यांत आस्पाव केलो. रोमी लोकांनी ह्या भागांतल्या आलझेट न्हंयेदेगेर उबारिल्लो लुसिलिनबर्हुक किल्लो एप्रिल 963 त आर्देन प्रदेशाचो काउंट सिगफ्रीड हाणें विकतो घेतलो. उपरांत त्या किल्ल्याक लक्झॅम्बर्ग अशें म्हणपाक लागले. इकराव्या शेंकड्यांत ‘कोनराड’ ह्या सीगफ्रीडाच्या वारसान काउंट ऑफ लक्झेंम्बर्ग अशें पयलेच खेप नांव घेतलें. सिगफ्रीडाचे वंशावळींत फुडें वारस नाशिल्ल्यान 1136 त जर्मन सम्राटान हो प्रदेश चवथ्या हॅनरीच्या ताब्यांत दिलो. कांय दिसांभितरूच ताची नामुराचो काउंट म्हणून नेमणूक केली. ह्या प्रदेशाचेर एका फाटल्यान एक अशा कुशळ राज्यकर्त्यांची नेमणूक केल्ल्यान त्या प्रदेशाचो विस्तार वाडत गेलो. लक्झॅम्बर्गाचो काउंट सातवो हॅनरी 1308 त रोमी सम्राट जाल्ल्यान
