ह्या घराण्याचें म्हत्व खूब वाडलें. उपरांत ताचो चलो काउंट जॉन हाणें राज्याचो खूब विस्तार केलो. उतर फ्रांसांत क्रेसीच्या शंबर वर्सुकी झुजांत ताका मरण आयलें. फुडें तो राश्ट्रनेतो म्हणून प्रसिदद जालो. ताच्या तेंपार लक्झॅम्बर्गाक डयूक राज्य म्हणून दर्जो मेल्ळो. 1443 त लक्झॅम्बर्ग राज्य बर्गंडीचो डयूक फिलिप द गुड हाच्या, जाल्यार 1482 त हॅप्सबर्ग घराण्याच्या शेकातळा गेलें. उपरांत ह्या भागाचेर स्पेन (1506 – 1714), ऑस्ट्रिया (1714 – 95) आनी फ्रांस (1795 – 1815) ह्या देशांचो शेक आशिल्लो. 1815 त व्हिएन्ना काँग्रेसीचे कबलातीप्रमाण मोझेल, स्यूर आनी ऊर न्हंयांच्या उदेंतेकडचो लक्झॅम्बर्गाचो प्रदेश प्रशियेक दिवन, उरिल्लो प्रदेश नॅदर्लंड्स राजाच्या शेकातळा एक स्वतंत्र डयूक राज्य म्हणून जाहीर केलें. उपरांतचीं 300 वर्सां सुमार नॅदर्लंड्साचो राजा होच लक्झॅम्बर्गाचो डयूक म्हणून वावुरतालो. 1839 त लक्झॅम्बर्गाचो अर्दापरस चड भाग बेल्जियमान हातासलो. 1867 त जाले लंडन परिशदेन लक्झॅम्बर्ग स्वतंत्र आनी तटस्थ राज्य म्हणून जाहिर केलें. 1890 त नॅदर्लंड्साचे गादयेर व्हिल्हेल्मीना राणी आयली. पूण लक्झॅम्बर्गान राणयेचें शासन अमान्य केलें. हाका लागून राज्याचो कारभार नॅसॉचो डयूक ॲडॉल्फ हाच्या हातांत गेलो. 1905 त ह्याच घराण्यांतलो चवथो विल्यम आनी 1912 त मारीया आदेलायद हांणी डयूक म्हणून कारभार चलयलो. पयल्या म्हाझुजांत जर्मन सैन्यान घुरी घालून प्रदेश आपल्या शेकातळा व्हेलो. झूज काबार जाले उपरांत 1919 त आदेलायटची भयण शार्लट ही प्रदेशाची ग्रँड डचॅस जाली. दुसऱ्या म्हाझुजाच्या काळांत 1940 त जर्मनीन परतून घुरी घालून लक्झॅम्बर्ग आपल्या शेकातळा व्हेलो. पूण ह्या वेळार डयूक घराणें आनी हेर सरकारी अधिकारी लंडनांत पळून वचून, थंयच तांणी लक्झॅम्बर्गाच्या नागरिकांक सक्तीन नाझी सैन्यांत भरती केले. ह्या काळांत देशाचें खूब नुकसान जालें. सप्टेंबर 1944 त दोस्त राश्ट्रांनी नाझी सैन्याक हारोवन लक्झॅम्बर्गाची सुटका केली. गादयेचो वारस म्हणून ग्रँड डचॅस शार्लटाचो चलो जीन हाची 1961त नेमणूक केली.
देशाचो राज्यकारभार 1968 त आपणायल्ले घटनेप्रमाण चलता. पूण तातूंत खूब खेपे कांय म्हत्वाचे बदल केल्ले आसात. देशाची पुराय सत्ता डयुकाच्या हातांत आसून सगळे निर्णय ताच्याच सल्ल्यान घेतात. पूण प्रत्यक्षांत सरकारी कारभार संसदीय लोकशाय पददतीन चलता. देशांत एक सदनी संसद आसून, तिचे 64 वांगडी आशिल्ले. तांकां भौशिक मतदानान पांच वर्साखातीर वेंचून काडटात. मंडळ रदद करपाचें अधिकार संसदेक दिल्ले आसात. कार्यकारी सत्ता चालींत हाडपाक ग्रँड डयूक प्रधानमंत्र्याची आनी ताच्या सल्ल्यान हेर मंत्र्यांची नेमणूक करता. राज्यकारभार वेवस्थीत चलचो म्हणून देशाचे 12 विभाग केल्ले आसात.
देशाची न्यायवेवस्था मुखेलपणान नेपोलियनाचे विधिसंहितेचेर आदारल्या. देशांत जस्टिस ऑफ द पीस, डिस्ट्रिक्ट कोर्ट आनी सुपीरिअर कोर्ट ऑफ जस्टिस अशे तीन भाग केल्ले आसात. न्यायाधिशांची नेमणूक अँड डयूक करता. 1979 सावन मरणाची ख्यास्त रद्द केल्या.
अर्थीक स्थिती : देशाची अर्थवेवस्था मुखेलपणान उददेगधंद्याचेर आदारल्या. शेतकी प्रमाण दिसानदीस उणें जायत आसा. शेतकी वेवसायाचो राश्ट्रीय उत्पन्नांत फकत 6% वांटो आसा. ह्या उददेगांत वावुरपी कामगारांचोय आंकडो खूब उणो आसा. सद्या शेतकी मळार आधुनिकीकरण जाल्लें आसून, मुखेलपणान मिश्र पददतीन पिकां काडटात. बटाट, सातू, ओट, गंव, मको हीं हांगा जावपी म्हत्वाचीं पिकां. दूद आनी मांस उत्पादनांनी खूब वाड जाल्ली आसा.
लक्झॅम्बर्गाचो मुखेल उददेगीक राश्ट्रांभितर आस्पाव जाता. फाटल्या कांय वर्सांसावन देशाची अर्थवेवस्था मुखेलपणान खणकाम, लोखण आनी तिख्या उददेगांचेर आदारल्या. पूण सद्या युरोपाच्या हेर देशांनी ह्या उददेगांची खूब वाड जाल्ल्यान लक्झॅम्बर्गांत ताचें म्हत्व खूब उणें जालां. हालींसरा अमेरिकन भोवराश्ट्रीय कंपनींच्या आदारान देशांत रबर, रसायनां आनी रसायनीक उत्पादनां हांचे कारखाने उबारल्यात. शिमीट, लुगट, वायन आनी सिगरेट ह्याय उददेगांक म्हत्व प्राप्त जालां. देशांतल्या अन्नप्रक्रिया उददेगांक संवसारांत नामना मेळ्ळ्या. युरोपी अर्थीक समुदायाकडेन देशाचे संबंद घट जाल्ल्यान, लक्झॅम्बर्गाचे अर्थवेवस्थेक व्हड आदार मेळ्ळा.
देशाचे वेपारी संबंद मुखेलपणान बोल्जियम, जर्मनी आनी फ्रांस देशांकडेन आसात. आयात म्हालांत मुखेलपणान खनीज उत्पादनां, वेगवेगळी यंत्रसामुग्री, रसायनां, येरादरी साधनां, कोळसो, कापूस, स्वयंचलीत वाहनां, शेतकी आवतां हांचो, जाल्यार निर्यात म्हालांत लोखणधातू, प्लास्टिक, रबर हांचो आस्पाव जाता. द बँक नॅशनल द बेल्जिक ही देशाची मध्यवर्ती बँक. फ्रँक हें देशाचें अधिकृत चलन. पर्यटन हो देशाचो वाडटो उददेग.
येरादारी आनी संचारण : येरादारी वेवस्था बऱ्या दर्ज्याची आसा. चडशी शारां एकमेकांकडेन बऱ्या रस्त्यांनी जोडिल्लीं आसून कांय उददेगीक शारांनी जड वाहनांखातीर स्वतंत्र मार्ग आसात. लोखणा मार्गाचीय वेवस्था बरी आसा. कांय लोखण मार्गांचें विद्युतीकरण जाल्लें आसा. रेल्वेयंत्रणेचेर फ्रँको बेल्जियम लक्झॅम्बर्ग कॉर्पोरेशनाचें नियंत्रण आसता. लक्झॅम्बर्ग शारालागीं आशिल्लो फिंडेल हो आंतरराश्ट्रीय विमानतळा. मोझेल न्हंयेंतल्यान उददेगधंद्यांच्या म्हालाची येरादारी जाता. ही न्हंय ऱ्हायन न्हंयेकडेन खारजावरवीं जोडल्या.
