अँड स्टील कंपनी (इस्यो- १९१८) आनी भद्रवती हांगा म्हैसूर सरकारची म्हैसूर आयर्न अँड स्टील कंरनी १९२३ अशो दोन कमरन्यो स्थापन जाल्यो.
१९३७ वर्सा स्थापन जाल्ली स्टील कॉर्पोरेशन ऑफ बेंगॉल ही कंपनी १९५३ वर्सा इस्कोंत विलीन केली.
भारताच्या सुटक् उपरांत लोखण आनी तिख्या उद्देगाच्या विकासाकिशीं पयले पंचवर्सुकी येवजणेंत विचार जाल्लो. पूण दुसरे येवजणेंत भिलाई, दूर्गापूर आनी राउरकेला हांगा प्रत्येकी वर्सुकी १० लक्ष टन क्षमलतेचो समकलीत तिख्या प्रकल्प उबारपाच्या कामाक सुरवात जाली. तिसरे येवजणेंत भौशिक मळावयल्या तीन तिख्या संयंत्राचो विस्तार करप आनी बोकारो हांगा नवीं संयंत्रां उबारप हाचेर भर दिवपांत आयली. चवथे येवजणेच्यो कार्यक्रमांत अस्तित्वांत आशिल्ल्या तिख्या क्षमतेचो चडांत चड उपेग करप आनी तमिळनाडूंतले सालेम, कर्नाटकातल्या विजयानगर आनी आंध्र प्रदेशांतल्या विशाखापटनम हांगा तीन तिख्या संयंत्रां उबारपाची येवजण करून पांचवे येवजणएंतल्यो गरजो भागोवपाखातीर चड तिख्या उत्पादनक्षमता निर्माण करप हांचो आस्पाव आशिल्लो.
फुडें इंडियन आयर्न अँड स्टील कंपनीचें (ईस्कोचें)कार्य सुदारपाचे नदरेन सरकारान हें कंपनीचें व्यवस्थापन १४ जुलय १९७२ दिसा ताब्यांत घेतलें आनी मागीर १७ जुलय १९७६ दिसा कंपनीची मालकी संपादन केली.
१९८४ वर्साच्या सुमाराक भारताची तिख्या उत्पादनाची वर्सुकी क्षमता १.४६ कोटी टन आशिल्ली. हातूंत संकलीत तिख्या संयंत्राची १.१४ कोटी टन आनी लघू तिख्या संयंत्राची (मिनी स्टील प्लँटस) ३६ लाख टन आशिल्ली. द स्टील ऑथॉरिटी ऑफ इंडिया लि. (सेल; SAIL) भारचीय तिख्या प्रधिकरण हो पुराय सरकारी मालकिचो उपक्रम आसा. जानेवारी १९७३त ताची भौशिक मळावयली तिखें आनी विशिश्ट उद्देगांची सुत्रधार कंपनी म्हणून स्थापना जाली. १९७८त ताची कार्यकारी कंपनी म्हूण पुनर्रचणूक करपांत आयली. राउरकेला, मिलाई, दुर्गापूर, बोकारो आनी बर्नपूर हांगाचीं संकलीत पोलाद संयंत्रां दुर्गापूर हांगीचें मिश्र तिख्या संयंत्र आनी सालेम तिख्या संयंत्र हांच्या वेवस्थापनाची जबाबदारी ह्या उपक्रमाचेर आसा. इस्को ही ह्या उपक्रमाची दुसरी कमपनी आसून बर्नपूर स्टील वक्स इस्कोच्याखाल आसा. तेभायर महाराष्ट्र इलेक्ट्रोस्मेल्ट ह्या फेरो मँगनीज आनी तिखें हांचें उत्पादन करपी लघू तिख्या संयंत्राचो सेलान ताबो घेतला. भौशिक मळावयल्या तिख्या संयंत्राचें नियंत्रण, कार्य संचालन आनी तीच्या उत्पादनाचें विपणन हाचे वांगडाच भारतांतल्या तिख्या उद्देगाचो योजनाबध्द विकास करपाखातीर भारत सरकाराक आदार दिवपाची सेलाचेर आसा. ह्या उपक्रमाचे कलकत्ता हांगाचो केंद्रीय विपजन संघटना, रांची हांगाचें लोखण आनी तिख्या संशोधन आनी विकास केंद्र आनी दिल्लीचें अभियांत्रिकी आनी तंत्रविद्द्या केंद्र हे विभाग आसात. रांची हांगा सेलची स्वतंत्र व्यवस्थापन प्रशिक्षण संस्था आसून दर एक संकलीत तिखें संयंत्रांतय वेगळ्यो प्रशिक्षण संस्था आसात.
सेल ह्या उपक्रमावरवीं चलोवपांत येवपी संयंत्रांत पिग लोखण, लोहपिंड आनी ताचें रुपांतर करून तयार केल्लें विक्रियोग्य तिखें, उश्ण लाटण केल्ली वेंटोळीं, पत्रे, पट्टे, गॅल्व्हानीकरण केल्ले सपाट पत्रे, ओतकामाखातीर आनी पुनर्लाटणाखातीर योग्य आशिल्लें लोहखंड, रेल्वेखातीर पोलादी पट आनी शिळेपाट (स्लीपर्स), हलकें आनी मध्यम बांधकाम घटक, चाकां आनी आस, लाटून आनी वितळ जोडकामान नळयो तयार करपाक योग्य आशिल्ले तिख्या पत्रे आनी पट्ट्यो, विद्दुत् तिख्या पत्रे, सर्पिल पद्दतीन वितळजोडकाम केल्ले नळ , चिलखती पट्ट्याच्या पांवड्याचें तिखें, अगंज तिखें, अणुकेंद्रीय इंधनाखातीर घडीव तिख्याचीं वाटकुळां आदी जायत्या प्रकारच्यो लोखणी आनी तिख्याच्यो वस्तू तयार करतात.तेभायर कच्चें डांबर, डांबर ऊध्वप्रतितां, नॅप्था, अमोनियम सल्फेट, कॅल्शीयम अमोनियम नायट्रेट, दाणेदार मळी, आदी उपउत्पादनांय मेळोवपांत योतात. हातुंतलें अमोनियम सल्फेट म्हत्वाचें आसून ताचें सगळ्या संयंत्रांत मेळून सुमार १,५७,००० टन वर्सुकी उत्पादन मेळटा. राउरकेक तिख्या संयंत्रांत वेगळें कॅल्शियम अमोनियम नायट्रेट संयंत्र आसून ताची वर्सुकी क्षमता ४,५९,००० टन आसा. अमोनियम सल्फेट आनी कॅल्शियम अमोनियम नायट्रेट हांचो म्हत्वाचीं खतां म्हूण उपेग जाता. हातुंतलीं उप-उत्पादनां रबर , स्फोटक द्रव्यां, वखदां, बाश्पनशील तेलां, रंगलेप आदी उद्देगांत कच्चो माल म्हणून उपेगी आसात.
खाजगी क्षेत्रांत टाटा आयर्न अँड स्टील कंपनी हीं सगळ्यांत व्हड लोखण आनी तिख्या उत्पादकां आसात. जमशेटपूर हांगाचें संकलित तिख्या संयंत्र भारतांतलें सगळ्यांत पोरनें आसा. ही कंपनी कांबी, बांदकाम घटक, पट्ट्यो, काळे आनी गॅल्व्हानीकरण केल्ले पत्रे, विद्दुत् तिख्या पत्रे, रेल्वे सामग्री, लाटिल्ली खिळी आदी तिख्या वस्तुंचें तशेंच फेरोमँगनीज, शेताचीं अवजारां, अमोनियम सल्फेट आनी बेंझॉल उत्पादनां हांचें उत्पादन करतात.
भारतांतल्यान १९७९ - ८०त १०५.२ कोटींचें आनी १९८१ - ८२त रु. ७०.१ कोटींचें लोखण आनी तिखें निर्यात जालें. ह्याच काळांत भारतांत अनुक्रमे रु. ८६८.६ कोटींचें आनी रु. ११३६.४ कोटींचें लोखण आनी तिखें आयात करपांत आयलें. तशेंच १९८६ - ८७त १४४९.७ कोटींचें आनी १९८७ - ८८त १२७३.२ कोटींची आयात आशिल्ली.
विशाखापटनम तिख्या प्रकल्प हो दक्षिण भारतांत उबारपांत येवपी पयलो संकलीत प्रकल्प आसा. ह्या प्रकल्पाच्या अभिकल्पांत जायत्या खाशेलपणाचो आस्पाव केल्लो. ह्या प्रकल्पाची
