नेटान खूब काळमेरेन परिणामकारक विरोध ल्यूथरानूच केलो. हाका लागून ल्यूथराक प्रॅाटेस्टंट पंथाचो संस्थापक मानतात.
प्रबोधनाच्या आंदोलनान युरोपांत वैचारिक आनी बौधीक स्वातंत्र्याचें तशेंच वैज्ञानीक नदरेन एक नवें युग सुरू जालें. मार्टिन ल्यूथरा फाटल्यान लेगीत धर्मसुदारणेच्या आंदोलनाकूय प्रबोधन इतिहासांत खूब म्हत्वाची सुवात लाबल्या. मार्टिन ल्यूथरा फाटल्यान लेगीत धर्मसुदारणेचें आंदोलन चालूच उरलें. मार्टिन ल्यूथर हाणें धर्मशास्त्राचेर बरयल्लीं पत्रकां, संवाद, प्रवचनां आनी ताणें रचिल्ल्या कांय प्रार्थनांचें आजुनूय व्हडा प्रमाणांत वाचप जाता. ताणें बायबलाचें जर्मन भाशेंत केल्लें भाशांतर ही आधुनिक जर्मन भाशेची सुरवात आसा अशें मानतात.
- कों. वि. सं. मं.
ल्वॅाफ, आंद्रे : (जल्म : ८ मे १९०२ आयनेल - शॅतो).
फ्रेंच जीववैज्ञानीक. सूक्ष्मजंतुविलयन हे प्रक्रियेच्या आकलनांत ताणें म्हत्वाचें कार्य केलां. ताचें शिक्षण पॅरिस विद्यापिठांतल्यान जाल्याउपरांत १९२१ वर्सा ताणएं सैम विज्ञानाची (निसर्ग विज्ञानाची) पदवी घेतली. १९२७ वर्सा एम्.डी. आनी १९३२ वर्सा सामविज्ञानाची पीएच्.डी. ही पदवी मेळयली.
पदवीधर जाल्याउपरांत १८२१ वर्सा तो पाश्र्चर इन्स्टिट्युटांत दाखल जावन थंय ताणएं १९२५ - २९ मेरेन सहाय्यक आनी १९२९ - ३८ मेरेन प्रयोगशाळेचो मुखेली, १९३८ - ६८ सूक्ष्मजैव शरिरक्रियाविज्ञान विभागाचो मुखेली, १९५९ - ६८ पॅरिस विद्यापिठांत सूक्ष्मजीवविज्ञानाचो प्राध्यापक आनी १९६८ - ७२ तो व्हीलक्वीक हांगाच्या कॅन्सर रिसर्च इन्स्टिट्युटाचो मुखेली, १९६६ - ७८ ह्या काळांत सूक्ष्मजैव शरिरक्रियाविज्ञान ह्या इन्स्टिट्युटाच्या संचालक मंडळाचो वांगडी आसलो.
सद्द्या तो इंटरनॅशनल अॅसोसिएशन ऑफ मायक्रोबायॉलॉजिकल सोसायटीचो अध्यक्ष आनी वैद्यकीय शास्त्राचें संघटन करपी आंतरराश्ट्रीय समितीचो वांगडी आसा.
सुरवातीक ताणें फ्लॅजेलेट प्राण्यांमदले वृध्दि - घटक आनी सिलिएट प्राण्यांतले वृध्दि - घटक, कार्यक्रम आनी शरिरक्रियावैज्ञानिक विकास, हीमोफायलस इन्फ्ल्यूएंझी ह्या सूक्ष्मजंतूक गरज आशिल्ल्या कोझायमेज ह्या घटकाचें अभिज्ञान आनी ताच्या सूक्ष्मजंतूंतल्या शरिरक्रिया वैज्ञाविक कार्यासंबंदीं संशोधन करून, प्रोटोझोआंच्या आकार जननांचो अभ्यास ह्या प्राण्यांत केंद्रक बाह्य अनुकरण जाता असो सोद लायल्या उपरांत सूक्ष्मजंतुविलयना संबंदीं संशोधन केलें.
उपरांत ताणें पोलिओच्या व्हायरसासंबंदीं अभ्यास करून प्राथमिक संसर्गाच्या (विकासांत) अविशिश्ट घटक म्हत्वाचें कार्य करतात अशें दाखोवन जीवनसत्वां सूक्ष्मजीवाचो बाबतींत वृध्दि घटक आनी कोएंझइम अशें दोट्टी कार्य करतात असोय सोद लायलो.
१९६५ वर्सा रेणवीय जीवविज्ञानांतल्या कार्याखतीर ताका १९६५ वर्साचें वैद्यक वा शारिरक्रियाविज्ञान विशयांचे नोबॅल पारितोशिक फावो जालें. हाचेशिवाय शिकागो, ऑक्सफर्ड, ग्लासगो आनी लूव्हॅा ह्या विद्द्यापिठाच्यो सन्माननीय पदव्यो तशेंच, फ्रांसाच्या अॅकॅडेमी ऑफ मेडिसीनचें बारब्ये पारितोशिक, रॅायल नेदर्लंड्स ऑफ सायन्सेसचें लेव्हेनव्हूक पदक , ब्रिटीश बायोकेमिकल सोसायटीचें कीलीन पदक, आइन्स्टाइन पुरस्कार हे सन्मान फावो जाले.
हाचेशिवाय ते सोसायटी फॅार जनरल मायक्रोबायॅालॅाजी, अमेरिका नॅशनल अॅकॅडेमी ऑफ सायन्सेस, लंडनची रॅायल सोसायटी, रशियाची अॅकॅडेमी ऑफ मेडिसीन ह्या मान्यवर संस्थांचो तो वांगडी आसलो.
- कों. वि. सं. मं.
ल्हासा : तिबटांतले एक पवित्र स्थळ आनी तिबेटाचें राजपाटण. आग्नेय तिबेटांतल्या हिमालय पर्वतीय प्रदेशांत सुमार ३६०० मी. उंचायेचेर, ल्हासा ब्रह्मपुत्रेच्या ल्हासा फांट्याचे दर्यादेगेर वसलां. 'लापास' ह्या बोलिव्हियेच्या राजपाटणाउपरांत संवसारांतलें सगळ्यांत उंचावयलें हें दुसऱ्या क्रमांकाचें राजपाटण.
राजा साँगत्सेन गाम्पो हाच्या पुर्वजांनी ४००च्या सुमाराक ल्हासाची स्थापणूक केली अशें म्हण्टात. साँगत्सेन गाम्पो हाचे राजवचींत तिबेटांत बौध्द धर्माचो चड प्रसार जालो. जोखांगचें प्रसिद्द देवालय आनी पोलाला राजवाड्याचें बांदकाम ताचेच राजवटींत सुरू जाल्लें. तिबेटी राजकर्त्यांचें कांय शेंकडे ल्हासा हें मुखेल केंद्र तशेंच भिक्षू आनी लामा हांची मुखेल आलाशिऱ्याची सुवात आशिल्ली. णवव्या शतमानाच्या दुसऱ्या अर्दांत चिनाच्या थांग राजवंशाच्या सैन्यान ल्हासा शाराचेर जैत मेळयलें. ह्याच शेंकड्यांत ल्हासा तिबेटाचें राजपाटण जालें. ८४२त तिबेटच्या राजाची हत्या जाल्या उपरांत राजपाटण म्हूण ल्हासाचें म्हत्व उणें जायत गेलें. फुडल्या कांय शेंकड्यांत आध्यात्मिक आनी धर्मीक नदरेन ल्हासा शाराक परतून म्हत्व मेळून तिबेटांतलें राश्ट्रीय आनी धर्मीक केंद्र म्हूण ताका प्रसिद्दी मेळ्ळी. १६४२त ल्हासा शाराक केंद्र शासनाचें मुखेल स्थळ म्हूण म्हत्व मेळ्ळें. पांचव्या दलाई लामाचे राजवटीमत पोताला राजवाड्याचें बांदकाम पुराय जालें. तेन्नासावन लामांचें ल्हासा हें मुखेल केंद्र जालें. १९०४त कर्नल फ्रांसिस यंगहजबंड हो ल्हासाक येलपी पयलो युरोपी मनीस. १९११त चिनी लोक तिबेटांत रिगले, तेन्ना ल्हासा ही लामापथीयाचीं मुखेल सुवात आशिल्ली. थंयची अर्द्यावयर लोकसंख्या लामा भिक्षूक आनी तांच्या अनुयायांची आशिल्ली. १९५९त
