ॲसिरिया राजवटीन फातरा जाग्यार ब्राँझाचीं तशेंच तांब्याचीं वजनां प्रचारांत हाडलीं. ह्या वजनांचो आकार सुशेग घेता अशा कलापूर्ण शींवाचो आसतालो. अशा शींवाकृती वजनांचो एक पुराय संच ॲसिरिया राजांच्या इ.स. आदीं ७४५ ते ७०५ ह्या कालखंडांत तयार जाल्लो, निमरूद हांगाच्या राजवाड्याच्या प्रवेशदाराकडे मेळ्ळा. व्हड वजनांक उखलपाखातीर ब्राँझाच्यो मुठी आसून ल्हान वजनांक व्हान वांटकुळ्यो मुदयो आसताल्यो. हीं शींवाकृती वजनां अदर्या शेकेल सावन ते २ टॅलेट मेरेन म्हळ्यार ६०.३०३ किग्रॅ. मेरेन सद्याच्या मोसूल गांवालागच्या खोर्साबाद ह्या पुर्विल्ल्या नगराच्या अवशेशांत मेळ्ळ्यांत. ॲसिरियाचे हे धर्तेच्या वजनांनीं नांवां अशीं : १ टॅलेट ६० मिना, १ मिना ६० शेकेल, शेकेलचें वजन सुमार ८.३६ ग्रॅ. आशिल्लें. हे पद्दतीक फुडें 'डारिक' हें नांव पडलें.
पुर्विल्ल्या काळांत मध्य तें उदेंतेतल्या वेगवेगळ्या देशांत वापरांत आशिल्ल्या प्रमाणभूत वजनांत शेकेल आनी मिना हीं नांवां सगळ्याक आसतालीं. पूण ईजिप्तांत केडेट हें एकक धरून ताचे धा पटीन डेबेन ( १० केडेट), सेप (१०० केडेट) हीं प्रचारांत आशिल्लीं -(१)पेएम (पॅलेस्टाइन, इझ्राएल); (२) डारिक (सुमेरिया, बॅबिलोनिया, ॲसिरिया); (३) स्टेटर (आर्य, अकिअन); (४) केडेट (ईजिप्त); (५) नेसेफ (सिरिया); (६) खोरिन (पर्शिया);(७)बीक्का (ईजिप्त); (८) सेला (फिनिशिया).
ग्रीक वजनां: हांगां दोन मुखेल आनी प्रमाणभूत अशीं वजनां प्रचारांत आशिल्लीं. एक ईजायना आनी दुसरें अथेन्स.
१) ईजायना: हें १२.४४ ग्रॅम वजनाचें एकक आसून ताच्या ½ भागाक ड्राक्मा आनी १/१२ भागाक ओबोल अशीं नांवां आशिल्लीं. ड्राक्मा ६.२२ ग्रॅमांचो आनी ओबोल १.०३७ ग्रॅमांचो आशिल्लो. तशेंच १ मिना = ५० स्टेटर = १०० ड्राक्मा = ६२२.०८ ग्रॅम. आसतालीं. हीं वजनां ब्राँझ आनी शिशाचीं आसून कांसवा आकाराचीं आसतालीं. २)अथेन्स: हें ८.७५ ग्रॅम वजनाचें आसून ताच्या ½ भागाक ड्राक्मा आनी १/१२ भागाक ओबोल हीं नांवां आशिल्लीं. तशेंच १ मिना = ५० स्टेटर = १०० ड्राक्मा = ४३७.५ ग्रॅ. आशिल्लीं. हीम वजनां ब्राँझाचीं आनी शिशाचीं आसून ताचेर धुबडाचें चित्र कोरिल्लें आसतालें. ह्या वजनाचे प्रमाणभूत नमुने जनतेच्या संदर्भाखातीर अथेन्स शारांत दवरताले. ह्या दोनय प्रकारांत १ टॅलेट = ६० मिना हेंच प्रमाण धरिल्लें.
रोमन वजनां: हांगा इ.स. धाव्या शतमाना लावन ब्राँझाचीं नाणीं आनी वजनां प्रचारांत आशिल्लीं. इ.स. आदीं सुमार ३३८ लावन निश्र्चीत आकाराचीं छाप आशिल्लीं नाणीं आनी वजनां रोमन आनी लॅटीन लोकांत प्रचारांत आयलीं. नाण्यांचे स प्रकार आसताले. तातुंतल्या एककाचें नांव ॲस आसून वजन इट्रुस्कन आनी ऑस्कन पौंडा इतलें म्हळ्यार ४२१० ग्रेन (२७२.८१ ग्रॅ.) आशिल्लें. ½ भागाक सेंमी, ⅓ भागाक ट्राइन, ¼ भागाक क्वाड्रन, १/६ भागाक सेक्सटन आनी १/१२ भागाक अनचीअ अशीं नांवां आशिल्लीं. उपरांतच्या काळांत ब्राँझ नाण्या जाग्यार रुप्याचें दीनेअरीअस १ अनचीअ (२७.४१ ग्रॅ.), ७२ दीनेअराय = १ लिब्रा (पौंड), १ लिब्रा = १२ अनचीअ (औंस) = ३२८.९ ग्रॅ. ब्रिटीश संग्रहालयांत आशिल्ल्या पोरन्या वजनाच्या नमुन्यांत १० लिब्रालावन ¼ अनचीआमेरेनचीं वजनां आसात. वेपारधंद्याखातीर ही पद्दत रूढ आशिल्ली. २ ओबोल = १ स्क्रिप्युलम (स्क्रुपल), २४ स्क्रिप्युला (स्क्रूपल)= १ अनचीअ आनी १२ अनचीअ = १ लुब्रा.
अरबी वजनां:इ.स. पांचव्या ते आठव्या शतमानांत अरब लोकांत वजनाच्यो तीन पद्दती रूढ आशिल्ल्यो. ह्यो शेकेल ह्या एककाचेर आदारीत आशिल्ल्या आनी ताचे ½ भाग, ¼ भाग केल्ले आसताले. ह्या तीन पद्दतींतल्या वजनाच्या एककाचीं नांवां आनी मुल्यां अशीं : (१) दिनार: (४.२१२ग्रॅ.) (२) दि-हेम: (२.९१६ ग्रॅ.)रुपें जोखपाखातीर वापरताले. (३) दि-हेम (३.१८ ग्रॅ.) हें वेपार धंद्यांत वा भांगरा - रुप्याचो लगडी जोखपाखातीर एकक म्हूण वापरताले. ह्या एककांचें नेमकें पण ०.१३ ग्रॅ. हे मर्यादेत इ.स. १२५९ मेरेन तिगोवपांत आयिल्लें. अरबांनी आपली एककां शेजारच्या ग्रीस, पर्शिया, ईजिप्त आदी देशांत प्रचलीच आशिल्ल्या एककांक सहजपणान भागू शकतलीं अशीं केल्लीं. दि-हेम एककाचे १६ भाग करून दर एका भागाक किरत म्हण्टाले. १० दु-हेम = १ वुकीये आनी १२ वुकीये = १ रोटल. तशेंच १ किरत = ३ हेब्बे (जवाचे दाणे) वा ४ कांबेह (गंवांचे दाणे) अशी विभागणी केल्ली. ब्रिटीश आनी युरोपीय देशांतल्या उपरांतच्या काळांतल्या प्रमाणभूत वजनांचेर सगळ्यांत चड प्रत्यक्ष प्रभाव पडिल्लो ह्यो सगळ्यांत पोरन्यो अरबी वजन पद्दती आसात.
फ्रेंच आनी हेर वजनां:(आठवें ते एकुणिसावें शतमान) मध्य युगांत वजनाच्यो वेगवेगळ्यो पद्दती प्रचारांत आशिल्ल्यान वेपा-यांमदीं वादविवाद चड जाताले. देशादेशांतूच न्हय जाल्यार प्रांताप्रांतांत आनी शारांशारांत लेगीत वेगवेगळे तरेचीं वजनां आसतालीं. पूण पोरनो रोमन पौंड युरोपांतल्या चडशा वाठारांत अठराव्या शतमानामेरेन वैजकी आनी वखदांच्या कामांखातीर वापरांत आशिल्लो. ह्या पौंडाचें विभाजम अशें १२ औंस = ९६ ड्राक्मा (ड्राम) = २२८ स्कूपल = ५,७६० गंवाचे दाणे अशें केल्लें.
फ्रेंच वजनां: पॅरिसांत मेट्रिक पद्दत येवंचे आदीं थंयचें मुखेल वेपारी वजन एकक 'प्वे द मार' हें आशिल्लें. ताचें विभाजन अशें केल्लें १ लीव्हर = २ मार = १६ औंस = १२८ ग्रो = ३८४ देन्झे = ९,२१६ ग्रेन. लांगदॅाक आनी आर्येझ वाठारांत वेगळेट एकक
