वजें धाडप जालें आसुंयें.
वज्याची रीत कशी सुरू जाली त्यासंबंदान गोंयच्या भौजनसमांजांत लोकांकांणी प्रचलीत आसा. ती अशी - एका घरांतली अपुरबायेची धूव लग्न करून दिली. त्या वर्सा सणापरबे दिसा सगळीं घरचीं पंगतीक बसलीं, त्या वेळार बापायक धुवेची याद आयली. जी चली इतलीं वर्सां आपल्या घरा आशिल्ली ती दुसऱ्याच्या घरा सण कसो मनयता आसतली हो विचार ताच्या मनांत आयलो आनी तो तसोय जें कितें केल्लें तें घेवन धुवेघरा गेलो आनी धुवेक तो वस्तू दिल्यो, तेन्नाच्यान दर सणापरबेक हीं वजीं धाडटात. वज्यांतल्यो कांय वस्तू परतून धाडटात, तशींच घोवा घरा कडलीं वजे घेवन आयिल्ल्या मानायाक खर्चा पुरते पैशे दितात कुळारासावन आयिल्ल्यो वस्तू वाड्यार वांटपाचीय पद्दत आसा. वज्याचे कांय प्रकार अशे - १)आषाढवजें - जातूंत एकादशीच्या उपासाचे पदार्थ, केळीच्या पानांचो वेढो आनी फळफळावळ, तेचप्रमाण जांवयाक सत्री, जोतें बी धाडटात. २)चवथीचें वजें - हें मुखेल अशें व्हडलें वजें मानतात. हातूंत पूजेचें सामान, माटोळेचें सामान, कडधान्यां, तशेंच व्हडस्यो नेवऱ्यो आनी हेर खाणांचें सामान, फोग आदी धाडटात. ३)दिवाळेचें वजें - हें दिवाळे वेळार धाडटात. हातूंत फोव धरून खाणांचे पांच जिन्नस, जोडवीं बी धाडटात. तेभायर कांय समाजांत सुतापुनवेचें वजें आनी शिमग्यापुनलेचेंय वजें धाडटात.
ह्या वज्या प्रमाण कुळां, भाटकारांक सणापरबांच्या निमतान 'वजीं' भेटयतात. जातूंत कुळागरां, शेतां - भाटांनी जाल्ले जिन्नस घालून ते भाटकाराच्या वा हेर मुखेल्यांच्या घराकडेन वतात. हें वजें आपणायल्या उपरांत वजें घेवन येवपी कुळाव्याक प्रवास खर्चाक पैशे आनी हेर सामान दितात.
गोंयांत "तुमी आमगेर वोजीं धाडात, मागीर आमी तुमगेर जेवपाक येतात" अशें म्हणपाची चाल आसा, ती म्हणणी ह्या वज्यांवयल्यानूच आयल्या जावंये. किरिस्तांव - मुसलमानां मदींय गोंयांत अशीच मात्शी वेगळ्या प्रकारची रीत दिसून येता. पूण तीं 'वजें' अशें म्हणिनात तर तिका 'भेट' म्हण्टात.
- रवींद्र र. म्हाड्डोळकार
वज्र - (१): एक पुर्विल्लें शस्त्र. इंद्राचें एक प्रभावशाली आयुध
म्हूण ह्या शस्त्राची नामना आसा. विश्र्वकर्म्यान दधीची ॠृषीच्या अस्थींसावन हें वज्र निर्माण केलें आनी इंद्रान ताच्या प्रहारान वृत्रासुराक जिवेशीं मारलो, अशी कथा पुराणांत आसा. इंद्राचें वज्र हें लेखणाचें आसून ताका सहस्त्र धारो आशिल्ल्यो आनी शंबर अग्रां आशिल्लीं. हें एक धवें आनी तेजिश्ट अशें आयुध आसा. इतलें तें प्रखर आनी भयंकर आशिल्लें, जेन्ना इंद्रान ताचो वृत्रासुराचेर प्रयोग केल्लो तेन्ना ताच्या कडकडाटान धर्तरी भंयान थरथरूंक लागली (ऋ. २.११.९). ह्या शस्त्रांत पर्वत फोडपाचें बळगें आशिल्लें अशेंय ताचें वर्णन केल्लें आसा.
अथर्ववेदांत त्रिषंधी नांवाच्या वज्राचो उल्लेख आसा. ह्या शस्त्रांक तीन सांधे आशिल्ल्यान ताका त्रिषंधी हें नांव मेळ्ळें. तें पितुळचें आशिल्लें. मूर्तीकलेंत जायत्या देवांच्या हातांत हें आयुध दिसता. तीन अग्रां आशिल्ले दोन भाग जोडून हें आयुध तयार केलां. बौध्द तंत्रशास्त्रांत वज्र हें शुन्याचें प्रतीक मानलां. कारण तें अभेद आनी अविनाशी आसता. वज्रशेखर नांवाच्या ग्रंथांत अशें म्हळां की सगळ्या वस्तुजातींचें उगमस्थान जें शुन्य तें वज्रावरी अभेद्य आनी अविनाशी आसता. इंद्रान आपल्या वज्रान बुध्दाच्या शत्रुंचो नीश केलो आनी बुध्दाक इंद्राकडल्यान वज्र हें आयुध मेळ्ळें अशें एके बौध्द दंतकथेंत सांगलां.
जायत्या बौध्द देवांच्या हातांत वज्र आसता. वज्रधर म्हळ्यार आदिबुध्द हो बौध्द देवतांतलो सर्वश्रेश्ठ देव. ताच्या उजव्या हातांत वज्र आनी दाव्या हातांत घंटा आसता. वज्रपाणी म्हळ्यार हातांत वज्र धारण करपी आसून तो एक बोधिसत्व आसा. वज्रसत्व हो पांच ध्यानी बुध्दांचो आचार्य आसून ताच्या हातांत वज्र आनी घंटा हीं आयुधां आसात. शाक्त पंथांत पद्म हें बायलांचे योनीचें आनी वज्र हें दादल्याचें इंद्रियाचें प्रतीक मानप जाता. एक अग्र आशिल्लें वज्र आनी दादल्याचें इंद्रिय हातूंत खूबशें सारकेंपण दिसून येता. अशा वज्राक चार वटो आसून त्यो अशीर जावन जावन निमाणें निमाणें तिक्ष्ण अग्र जातो. अशें वज्र सांची हांगाच्या शिल्पांत दिसता.
जपानांत वेगवेगळे तरेचीं वज्रां दिसून येतात. थंयच्या शिंगोन संप्रदायांत एक, तीन आनी पांच अग्रां आशिल्लें वज्र आनी स्तुपवज्र हे प्रकार प्रचलित आसात. सात, आठ आनी णव अग्रांचीं वज्रां केन्ना
