Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/605

From Wikisource
This page has not been proofread.

मेल्ल्याची फट बातमी प्रसारीत केली. बंदखणींतल्यान सुटका जाल्या उपरांत तो भूंयगत सुटके झुजाऱ्यांची जेवण - खाणाची आनी रावपाची वेवस्था करतालो. पुर्तुगेजांच्या जाचांक लागून ताका धंद्यांतय बरेंच लुकसाण सोंसचें पडलें. ६ नोव्हेंबर १९६८ ह्या दिसा भारत सरकारान सुटके झुजांतल्यान ताच्या वावराचो भोवमान केला.

- कों. वि. सं. मं.

वाणिज्य : उत्पादन आनी सेवा हांच्या वितरणांतली देव - घेव. हे देव - घेवींत उत्पादन, साठो, वितरण, येरादारी, भांडवल, दलाली किंमत नियंत्रण आदींचो अर्थीक वेव्हार आस्पावता. वायदे बाजार, नाणे बाजार, रोखेबाजार, विक्री कुशळकाय, जाहिरात कला आनी वेवस्थापनशास्त्र सारकिल्ल्या अर्थीक वेव्हाराकडेन संबंदीत घटक, वाणिज्य देव - घेवीत वांटेकार जातात. वाणिज्य वेवसायांत खासगी, सरकारी, निमसरकारी, सहकारी, संयुक्त, क्षत्रीय संस्था कार्यरत आसतात. जरी ह्यो संस्था वाणिज्य देव घेवीच्या वेव्हारांत वितरणाच्या समान हेतून कार्यरत आसल्यो तरी तांच्या उद्दिश्टांमदीं फरक उरता. खाजगी संस्थाखांतीर शक्यतो अर्थीक फायदो हें मुखेल उद्दिश्ट आसता आनी त्या उद्दिश्टांच्या अनुषंगान खाजगी संस्था आपल्या कार्याची मांडावळ करता. हेर संस्थांचे बाबतींत नफो हें उद्दिश्ट आसलें तरी तें माफक नफ्याचें वा ना नफो ना तोटो ह्या तत्त्वाचें आसता. सार्वजनीक हीत हें कल्याणकारी तत्त्व थंय मुखेलपणान आसता.

वाणिज्य देव घेवीक वाणिज्य शास्त्रांत वेपार म्हण्टात. हातूंत देशाअंतर्गत जाल्ल्या वेपाराक अंतर्गत वेपार तर देशा भायर जाल्ल्या वेपाराक परराश्ट्रीय वेपार म्हण्टात. हातूंत परदेशांत वचपी मालाचे प्रकियेक आयात म्हण्टात. जो देश माल आयात करता वा ज्या देशांतल्यान माल आयात जाला त्या देशाची निर्यात आसता. माल - सेवेचें विक्रीवरवीं जावपी वितरण ताच्या प्रमाणानुसार दोन तरांनी जाता. ल्हान प्रमाणांत जाल्ले विक्रेक किरकोळ विक्री तर व्हड प्रमाणांत जाल्ले विक्रेक ठोक विक्री म्हण्टात. किरकोळ विक्री ही चडशी थेट विक्री आसता. तर ठोक विक्री ही चडशी दलालां (मध्यस्त) मार्फत जाता. ठोक विक्रेंत दलाल आनी ताची दलाली हांचो आस्पाव जाता. विक्री - खरेदीच्या वेव्हारांत भांडवल, रीण, हुंड्यो, धनादेश सारकिल्ले घटक मदत करतात. बँको आनी तत्त्सम वित्त संस्था ह्या घटकांची गरजे प्रमाण पुरवण करता. ह्या वेव्हारांत ह्यो संस्था कमीशन तत्त्वाचेर वेपारी लोकांक वाणिज्य उलाढालीखातीर अर्थीक मदत करतात देखून वाणिज्य वेव्हाराक व्हड भरवंसो मेळूंक पावला. हाचेभायर मालाची साठवण करपाक लागपी गुदांव, माल हाड - व्हर करूंक लागपी रस्त्यावयली उदकांतली, रेल्वे, विमान येरादारी तशेंच वेपारी संपर्काखातीर लागपी प्रसार माध्यमां, दळणवळणाचीं साधनां हांचोय वाणिज्य देवघेवीक मोलादीक आदार जाता देखून तांच्या वेवस्थापनांत आस्पाव जाता. सैमीक तशेंच मानवनिर्मित अरिश्टांपसून मालमत्तेक तशेंच संबंदित घटकाक राखण मेळची म्हणून विम्याची येवजण करप जाता. हे येवजणीवरवीं वाणिज्य वेव्हाराक खात्रीचो भरवसो मेळटा. विक्री कुशळकाय, जाहिरात कला, वेवसाय वेवस्थापन ही आयच्या अर्थीक घडामोडिंतलीं म्हत्वाचीं आंगां जाल्यांत. तयार केल्ल्या उत्पादनांची मागणी, गिरायकांकडल्यान जावप आनी उत्पादीत माल वेळोवेळ खपप हे खंयच्याय वेव्हाराचें विकासाचें तशेंच अस्तित्त्वाचें मर्म आसा. उत्पादीत केल्ल्या मालाचे देवघेवीचेर उत्पादनाचो फुडार थारता. चडांत चड गिरायका मदीं मालाचें आकर्शण निर्माण करप हें आयच्या सर्तीच्या युगांतलें व्हड म्हत्वाचें काम आसा. ह्या कामाक ह्यो विक्री कुशळकाय, जाहिरात कला आनी वेवसाय वेवस्थापन प्रभावीपणान मदत करता.

वाणिज्य वेव्हाराचो संबंद विक्रिकर, आयातकर, निर्यात कर सारकिल्ल्या सरकारी धोरणाकडे येता. सरकारचें अर्थीक नियोजनाचोय वाणिज्य आस्थापनां सरकारा मार्फत चलतात. हाका लागून सरकारी धोरण आनी वाणिज्य वेवसाय हांच्यामदीं परस्पर सहकार्य आसप गरजेचें जाता.

- कों. वि. सं. मं.


वातयान : हवेपरस ल्हव आनी हवेंतल्यान संचार करपी वाहन यानाक उत्प्लावकता (हवेंत उफेवपाची तांक) येवपाखातीर हवेपरस ल्हव वायून (देखीक- उश्ण हवा, हायड्रोजन, हीलियम) भरिल्लो एक व्हडलो उत्प्लावक कोश आसता. हायड्रोन ह्या सगळ्यांत ल्हव आशिल्ल्या वायूंत, स्थलांतरीत हवेच्या वजनाच्या ९३% उत्प्लावकता मेळपाक शकता. पूण तो ज्वालाग्राही आसा. हीलियम हो रसायनीक नदरेन अक्रिय आनी अज्वालाग्राटी आसा आनी तो ९८% शुध्द आसल्यार ताचेपसून स्थलांतरीत हवेच्या वजनाच्या ८४% उत्प्लावकता मेळपाक शकता. २८ मी. इतल्या घनफळाचें हायड्रोजन, ही लियम आनी उश्ण हवा हांची उच्चालन (वयर उखलपाची) शक्त अनुक्रमान १४ किग्रॅ. १३ किग्रॅ. आनी ४ किग्रॅ. आसता.

उत्प्लावक कोशाच्या आच्छिद्र आनी पातळ आवरणाचेर कपडो, वेगवेगळ्या तरेचीं प्लास्टीकां, कागद आनी रबर हांचेसारके पदार्थ वापरल्यात. उत्प्लावक कोशाची अद्दढ आनी दृढ अशी तीन प्रकारांची रचणूक आसता. वातावरणांत संचार करपाखातीर कांय वातयानांक वातावरणांतल्या वाऱ्याच्या प्रवाहाचेर आदारून रावचें पडटा. तशेंच परिवहन मार्गाची दिशा नियंत्रीत करपाक येना. अशा वातयानाक बलून म्हण्टात.