इ.स.च्या १९५० उपरांतच्या दशकाचे सुरवेक बलुनांचो अभिकल्प आनी बलून निर्मितीखातीर वापरपाची सुदारीत सामुग्री हांचेविशींचें वरेंट संशोधन जालें. ह्या सशोधनांतल्यान पॅालिएथिलिनच्या पातळ पटलाचे आधुनिक शून्य - दाब बलून विकसित जाले. हे बलून आतां व्हड विज्ञानीक प्रयोग सामुग्री अवकाश शीमेमेरेन व्हरपी सर्वसामान्य वाहन जालां. पॅालिएथिलीन बलुनांचें घनफळ ३चा१०४ पसून २चा१०६ मी३.मेरेन वाडिल्लें आसा आनी तांचो अभिभार शेंकडो किग्रॅ. पसून ५,००० किग्रॅ. मेरेन वाडिल्लो आसा.
बेन आब्रुझो, मॅक्सी अँडरसन आनी लॅरी न्यूमन हांणी सगळ्यांत पयलीं १९७८त उत्तर अटलांटीक म्हासागर हुंपलो जाल्यार जो. किटिंजर हाणें १९८४त हुंपलो.
उपेगांत आशिल्ल्या बलुनांच्या जायत्या प्रकारांचे प्रसरणशील आनी अप्रसरणशील अशे मुखेल दोन वर्ग करपाक येतात. बलून तीन पद्दतींनी काम करपाक शकता. १) मुक्त बलुन : हे वातावरणांत सोडून दितात, २) बध्द बलुन : हे दोरयेक जमनीक बांदून दवरतात, ३) शक्तिचालित वा नियंत्रित मुक्त बलुन. बलुनांचे उपेगांत आशिल्ले वेगवेगळे प्रकार म्हणजे उश्ण हवायुक्त बलून, शुन्य - दाबयुक्त बलून, अतिदाबयुक्त बलून आनी शक्तिचलित (वातनौका) बलून.
उश्ण हवायुक्त बलून : इतिहासीक नदरेन हे बलून सुरवेच्या उड्डाणांखातीर खूब खेपे वापरिल्ले आनी ताकालागून विज्ञानीक आनी वायुस्थितिकीय ( वायूंचो समतोल आनी तातूंत बुडिल्ल्या आनी फक्त सैमिक गुरूत्वाकर्शणीय प्रेरणेच्या क्रियेखाला आशिल्ल्यो घन वस्तू हांचेविशींच्या शास्त्रांतलें) संशोघनांत म्हत्वाची भर पडिल्ली. देखून १९६० वर्सासावन ताचें मुखेल काम मनशांक उंचायेर व्हरपाच्या खेळांत मुक्त बलून म्हणूनच थरलां. ह्या बलुनांत बदलपी परिस्थितीची दखल घेवन बलून चालकान फाव ते निर्णय घेवचे पडटात म्हणून चालकाक प्रदीर्घ अणभव आसचो पडटा. हातूंत विशिश्ट उंचायेवयल्यान परिवहन करपाखातीर ज्वालकाकडेन संबंदीत आशिल्ली स्वयंचलित यंत्रणां वापरतात.
वातावरणविज्ञानीय बलुन : उच्च वातावरणांतलो हवेचो दाब, तापमान, वाऱ्याचो वेग आनी दिशा हे प्रचल (राशी) मेजपाक वापरपांत येवपी रेडिओसाउंड (वातावरणविज्ञानीय उपकरणां) आनी हेर हलक्या वजनाचीं उपकरणां वयर धाडपाखातीर ह्या बलुनांचो उपेग करतात. जागतिक हवामान संघटनेच्या उच्चतर वातावरण कार्यावळीच्या पुष्टयर्थ तशेंच स्थानिक हवामान अदमासाखातीर अशे शेंकड्यांनी बलुन सदांच सोडटाच. हे बलुन ४० किमी. मेरेन उंचायेचेर वचपाक शकतात. वातावरणविज्ञांनात बलुनांचो उपेग पयलीं १८९२त केलो. पयलो बलून ४ मी३ इतल्या आकारमानाचो आशिल्लो आनी तो ७.६ किमी. उंचायेचेर पाविल्लो.
सदच्या रेडिओसाउंडसुक्त उड्डाणांखातीर १ किग्रॅ. चे बलुन वापरतात. ते सुमार २७,००० मी. उंचायेचेर सुमार ८५% खेपे पावतात. पातळ प्लॅस्टिकाच्या पटलांपसून तयार केल्ले खूब व्हड बलुन कांय टन भार ३० किमी. उंचायेर वा ताच्याय वयर घेवन वचपाक शकतात. हे बलुन थारावीक उंचायेर कितलेय दीस उफेत रावपाक शकतात. ह्या बलुनाक लागून विस्तीर्ण म्हासागरावयल्या प्रदेशांवयलीं उच्चतर वातावरणीय निरीक्षणां मेळोवप शक्य जाता.
वातावरणवैज्ञानिक निरीक्षणांखातीर बध्द आनी मुक्त, तशेंच समानव आनी मानवरहित बलुन पयले वापरिल्ले. पूण आतां मानवरहित मुक्त बलुनांचोच चडकरून उपेग करतात. तशेंच बलुनांत वातावरणीय दाब, तापमान, आर्द्रता सारकिल्ल्या प्रचलांचें मापन आनी आल्ख तयार करपी उपकरणांय आसतात. जमनीवयल्या स्थानकांतल्यान रेडियो संदेश धाडून बलुनाच्या परिवहनाची उंचाय नियंत्रित करपाक येता. बलुनावयल्या रडाराचो उपेग वातावरणांतल्या वाऱ्यांची दिशा आनी वेग मेजपाखातीर दुसऱ्या म्हाझुजाउपरांत करपाक सुरवात जाली.
शून्य - दाब बलून : विज्ञानीक कामांखातीर ह्या बलुनांचो मुखेलपणान उपेग करतात. जगभर हे तरेचे जायते बलुन दर वर्सा वयर सोडटात. हे बलुन ३० ते ४२ किमी. उफेवपाचे उंचायेचेर ३ वरांत पावपाक शकतात. शून्य - दाब बलून हजारांनी किग्रॅ. वजनाचे विज्ञानीक उपकरणां ४२ किमी. उंचायेमेरेन व्हरपाक शकता. हीं उपकरणां खुबशीं सुविकसित जाल्लीं आसून तांची बांदावळ कृत्रिम उपकरणाभशेन आसता. जायते खेपे नवी तंत्रविद्या उपग्रहाचेर व्हरचे पयलीं बलून प्रयोगांत तिची चांचणी करतात. हाचें कारण म्हणजे बलून प्रयोग विकसित करपाक कमीवेळ लागता आनी बलून प्रणालिचो खर्च कमी आशिल्ल्यान चड धोको पत्करपाक येता. भारतांत अहमदाबाद हांगाच्या अवकाश अनुप्रयुक्ती केंद्रावयल्यान ३० मी३. घनफळाच्या शून्य - दाब बलुनाचें पयलें उड्डाण १९ मे १९७८ दिसा केलें.
अतिदाबयुक्त बलून : ह्या बलुनाविशीं जायतें संशोधन केल्लें आसून ताका थीर - पातळी बलून अशेंय म्हण्टात. हे अप्रसरणशील (थीर - घनफळ) मुक्त बलून आसून उफेवपाच्या उंचायेर पावमेरेन ताच्या मुक्त उच्चालनाचें अतिदाबांत रुपांतर जाता. हे बलून अतिदाबयुक्त आसमेरेन थीर घनता पातळेचेर उफेत रावतात. हाचो फायदो म्हणजे सगळे धर्तरेभोंवतणी दिर्घकालीन उड्डाणाची शक्यताय आसा. ३० मी. परस चड व्यास आशिल्ले बलुन सोडपांत थरावीक यश फाव जाल्लें आसा. ह्या संशोधनाचो मुखेल हेतू ४२ किमी. उंचायेमेरेन सुमार ३०० किग्रॅ. वजन व्हरपाक शकतले अशे अतिदाबयुक्त बलुन तयार करप हो आसा.
बध्द बलून : आसले तरेचे बलून दोराक बांदून जमनीक बध्द केल्ले आसतात आनी यंत्रीक गाडयेच्या यंत्रणेच्या आदारान ते
